ჰრუშიცის ტყე

ხედი ნანოს მთიდან ჰრუშიცას ტყეზე

ჰრუშიცას ტყე (სლოვენურიდან ქართულად მსხალნარი) მდებარეობს კირ-ქვოვან პლატოზე და სლოვენიის ალპების სამხრეთაღმოსავლეთით უკავია დაახლოებით 100 კმ². ეს მხარე ლამის ბოლო დრომდე წარმოადგენდა ალპების აღმოსავლეთით მდებარე უმნიშვნელოვანეს უღელტეხილს იტალიის საზღვართან.

სახელის შესახებ

ტოპონიმი "მსხალნარი" ანტიკური ხანიდან მოსდევს ამ ტყეს და უკავშირდება ისტორიულად არსებულ ერთ–ერთ სადგურს, რომელიც მაშინ უღელტეხილზე მდებარეობდა თურმე: ამ სადგურს ლათინური სახელი – "Ad Pirum" ერქვა, რაც ქართულად ითარგმნება, როგორც "მსხლის ხესთან". სლოვენური (სლოვენურად hruška [ჰრუშკა] = მსხალი) და იტალიური (იტალიურად Selva di Piro [მსხლის ტყე]) სახელებიც ლათინურიდანაა წარმომდგარი. დაუდგენელია მხოლოდ ერთი რამ, მსხლის მხოლოდ ერთ ხეს უკავშირდება ეს სახელი, თუ მართლა მთელ მსხალნარს.

სხვა ინტერპრეტაციით, ეს ტოპონიმი ძველბერძნული ფუძის სიტყვისაგან – "პირ" (ცეცხლი) უნდა წამომდგარიყო, რადგან ცეცხლს ამ მიდამოებში ინფორმაციის გაცვლის მიზნითაც – დისტანციიდან რაიმეს მისანიშნებლად, ან შესატყობინებლად გამოიყენებდნენ თურმე ადგილობრივები. აქაური მცხოვრებლები ამ მიდამოს პირპამის ტყესაც (ქართ. ≈ ცეცხლიანა) უწოდებდნენ ერთხანს. არც ისაა გამოსარიცხი, რომ დროთა განმავლობაში ფონეტიკურად მსგავსი (ლათინურ-იტალიური) "პირო"სა და (ბერძნული) "პირ"ის ჟღერადობრივი აღრევა მომხდარიყო ერთმანეთში.

ლიტერატურა

• Ivan Gams: Geografija Slovenije. Ljubljana 1998, ISBN 961-213-060-4.
• Norbert Krebs: Die Ostalpen 2. Regionaler Teil. Darmstadt 1961, გვ. 272-273.
• Thilo Ulbert: Ad Pirum (Hrušica). Spätrömische Passbefestigung in den julischen Alpen. München 1981 (Münchner Beiträge zur Vor- u. Frühgeschichte, 31).

რესურსები ინტერნეტში

• www.zaplana.net/Izleti/Namigi/StaraPosta/ - (Stara Pošta im Birnbaumer Wald – ჰრუშიცას ტყის ძველი სადგური) (სლოვენურ ენაზე)
• www.ars-cartae.com - Claustra Alpium Iuliarum (ინგლისურ ენაზე)
• www.borg-op.asn-bgld.ac.at - Ad Pirum (გერმანულ ენაზე)