ბერბერო-ლიბიური ენები

თანამედროვე ბერბერული ენები

ბერბერო-ლიბიური ენები -(ბერბერულად: ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ; იკითხება როგორც: ტამაჟით) ბერბერების ენა შედის აფრაზიული ენების ოჯახში. ამ ენებზე მოსაუბრე ადამიანთა ზუსტი რაოდენობა ცნობილი არ არის და დაახლოებით 17 დან 25 მილიონამდე ადამიანს შეადგენს. სახელწოდება "ბერბერი" მომდინარეობს ბერძნულიდან. βάρβαροι, ლათ. barbari, და არაბ. ʔal-barbaru. სახელწოდება "ბერბერო-ლივიური" მიუთითებს ნათესაობრივ კავშირს უძველეს ჩრდილოეთ აფრიკულ ენებთან ("ლიბიურთან"), რომლის ზუსტი ურთიერთობა თანამედროვე ბერბერო-ლიბიურ ენებთან არ არის მთლად ნათელი

გავრცელები არელი

ბერბერო-ლიბიური ენები გავრცელებულია ჩრდილოეთ აფრიკაში,სამხრეთით ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროდან მდინარე სენეგალამდე და მდინარე ნიგერმდე,აღმოსავლეთით ატლანტიკის სანაპიროდან დასავლეთ ეგვიპტემდე. ისინი წარმოდგენილი არიან შემდეგ ქვეყნებში:

• მაროკო (свыше 9 млн говорящих),
• ალჟირი (4,7 მილ.),
• ტუნისი (30 ათასი.),
• ლიბია ( 200 ათასი.),
• ნიგერი (700 ათასი.),
• მალი (450 ათასი.),
• მავრიტანია (200—300 ადამიანი.),
• ეგვიპტე (10 ათასი.),
• ბურკინა-ფასო ( 200 ათასი.),

კლასიფიკაცია

საერთოდ აღიარებულია დაყოფა დასავლეთის, ჩრდილოეთის და სამხრეთის შტოებად. ცალკე განიხილება ძველი ლიბიური ენა, რომელზეც ცოტა რმაა ცნობილი.სულ ცნობილია 45 ცოცხალი და რამოდენიმე მკვდარი ენა.

დასავლეთის შტო

შედის ერთი ენა  - ზენგა (200—300 ადამიანი).

ჩრდილო ბერბერული შტო

• შედის 3 ჯგუფი: ატლასური, ზენეტური და კაბილური.

აღმოსავლეთ ბერბერული შტო

ხშირად განიხილება როგორც 2 დამოუკიდებელი შტო, სხვადახვა შემადგენლბით. შედის 7 ცოცხალი და მინიმუმ 1 მკვდარი ენა:

ტუარეგული იგივე სამხრეთ ბერბერული შტო

დაახლოებით 1,9 მილიონი მოსაუბრე ამ ენებზე გავრცელებულია საჰარაში: იყოფა 3 ჯგუფად.

• ჩრდილო ტუარეგული ჯგუფი (76 ათასი.)
• სამხ.-დასა.-ტუარეგული ჯგუფი(480 ათასი.)
• სამხ.-აღმო.-ტუარეგული' ჯგუფი(1,3 მლიონი)