საჩხერის მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 16: ხაზი 16:
{{გასაწმენდი}}
{{გასაწმენდი}}
{{სტილი}}
{{სტილი}}

'''საჩხერის მუნიციპალიტეტი''' — - ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ საქართველოში, [[იმერეთის მხარე|იმერეთის მხარეში]].
'''საჩხერის მუნიციპალიტეტი''' — - ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ საქართველოში, [[იმერეთის მხარე|იმერეთის მხარეში]].
1917 წლამდე შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] შორაპნის მაზრაში, 1930 წლამდე ქუთაისის ოლქში, 1939 წლამდე ჭიათურის რაიონში, მას შემდეგ დამოუკიდებელი რაიონია.


მდებარეობს მდინარეების [[ყვირილა|ყვირილის]] და [[ძირულა|ძირულის]] ზემო და შუა დინებების აუზში. მოსაზღვრე მუნიციპალიტეტებია: ჩრდილოეთით - [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]], აღმოსავლეთით – [[ჯავის მუნიციპალიტეტი|ჯავისა]] და [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელის]], სამხრეთით – [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურისა]] და [[ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი|ხარაგაულის]], დასავლეთით – [[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი|ჭიათურის]].


რელიეფი საშუალო და დაბალმთიანია, მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი ნაწილი განლაგებულია [[რაჭის ქედი]]ს სამხრეთ კალთაზე, სამხრეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი კი - იმერეთის მაღლობზე.
მდებარეობს მდინარეების [[ყვირილა|ყვირილის]] და [[ძირულა|ძირულის]] ზემო და შუა დინებების აუზში.

მოსაზღვრე მუნიციპალიტეტებია: ჩრდილოეთით - ამბროლაურის და ონის, აღმოსავლეთით – ჯავისა და ყორნისის (ყოფილი ზნაურის), სამხრეთით – ხაშურისა და ხარაგაულის, დასავლეთით – ჭიათურის.

რელიეფი საშუალო და დაბალმთიანია, მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი ნაწილი განლაგებულია რაჭის ქედის სამხრეთ კალთაზე, სამხრეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი კი - იმერეთის მაღლობზე.


რაიონის ფართობი 771 კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.
რაიონის ფართობი 771 კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.

1917 წლამდე შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] [[შორაპნის მაზრა|შორაპნის მაზრაში]], 1917-1930 წლებში - ქუთაისის ოლქში, 1930-1939 წლებში - [[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი|ჭიათურის რაიონში]]. 1939 წლიდან დამოუკიდებელი რაიონია.


2003 წლის 1 იანვრის მონაცემებით რაიონში 47 693 სული ადამიანი ცხოვრობს, აქედან ქალაქში - 6 500.
2003 წლის 1 იანვრის მონაცემებით რაიონში 47 693 სული ადამიანი ცხოვრობს, აქედან ქალაქში - 6 500.

07:00, 23 ივლისი 2011-ის ვერსია

საჩხერის მუნიციპალიტეტი
ფაილი:Ge-im-sachkhere.PNG
ადმინისტრაციული ცენტრი

საჩხერე

რეგიონი

[[]]

სიმჭიდროვე

48.1 [1] კაცი/კმ²

ფართობი

973 კმ²

მოსახლეობის რაოდენობა

46.400 კაცი (2006 წელი)

ეროვნება

ქართველები 99.4%
ოსები 0.3%
რუსები 0.2%[2]

საჩხერის მუნიციპალიტეტი საქართველოს რუკაზე.



საჩხერის მუნიციპალიტეტი — - ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ საქართველოში, იმერეთის მხარეში.

მდებარეობს მდინარეების ყვირილის და ძირულის ზემო და შუა დინებების აუზში. მოსაზღვრე მუნიციპალიტეტებია: ჩრდილოეთით - ონის, აღმოსავლეთით – ჯავისა და ქარელის, სამხრეთით – ხაშურისა და ხარაგაულის, დასავლეთით – ჭიათურის.

რელიეფი საშუალო და დაბალმთიანია, მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი ნაწილი განლაგებულია რაჭის ქედის სამხრეთ კალთაზე, სამხრეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი კი - იმერეთის მაღლობზე.

რაიონის ფართობი 771 კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.

1917 წლამდე შედიოდა ქუთაისის გუბერნიის შორაპნის მაზრაში, 1917-1930 წლებში - ქუთაისის ოლქში, 1930-1939 წლებში - ჭიათურის რაიონში. 1939 წლიდან დამოუკიდებელი რაიონია.

2003 წლის 1 იანვრის მონაცემებით რაიონში 47 693 სული ადამიანი ცხოვრობს, აქედან ქალაქში - 6 500.

საჩხერის რაიონი აღმოსავლეთით ესაზღვრება ჯავასა და ყორნის, დასავლეთით - ჭიათურას, სამხრეთ აღმოსავლეთით - ხაშურს, სამხრეთ დასავლეთით - ხარაგაულს, ხოლო ჩრდილოეთით და ჩრდილო დასავლეთით ონსა და ამბროლაურს.

რაიონში არსებული წიაღისეული: იტავაზის საყალიბე ქვიშები, ბაჯითის კვარცის სილები, მარმარილო, გიშერი, ნავთობი, საკერამიკე თიხები, ხე-ტყე, და გოგირდწყალბადოვანი წყლები ამ დარგების განვითარების და მკურნალობის შესანიშნავ პირობებს ქმნიან.

ეკონომიკის დარგებიდან ძირითადია სოფლის მეურნეობა, მოსახლეობა მისდევს მევენახეობას, მესაქონლეობას, მარცვლეულისა და ბოსტნეული კულტურების წარმოებას.

საჩხერის მადლიანი მიწა დაფარულია ისტორიისა და კულტურის უმნიშვლოვანესი ძეგლებით: ჭრუჭის, ქორეთის, სავანის, ჭალის, სპეთის, სარეკის, ბაჯითის სამონასტრო კომპლექსებითა და სალოცავებით, სანთელას, დუნთის, მოდინახესა და ჭორვილის ციხეებით; რაიონში მთლიანად აღრიცხულია 127 ძეგლი, რომელთაგან ერთი საკავშირო, 26 რესპუბლიკური, 100 კი ადგილობრივი მნიშვნელობისაა.

რაიონის ტერიტორიაზე ცივილიზებული ადამიანის ნაკვალევი დადასტურებულია უხსოვარი დროიდან. პირველი არქეოლოგიური მონაპოვარი დაკავშირებულია აკაკი წერეთლის ძმის – დავითის სახელთან. მის შემდეგ რაიონს არქეოლოგთა ყურადღება არ მოჰკლებია ექვთიმე თაყაიშვილის, ბორის კუფტინის, ოთარ ჯაფარიძის, ჯურხა ნადირაძისა და სხვათა ძალისხმევით; ამ ქვეყნიდან უდროოდ წასულმა ჯურხა ნადირაძემ უკანასკნელი გათხრების შედეგად მოპოვებული ნივთმტკიცებებით დაადასტურა რაიონში ცივილიზაციის უწყვეტი განვითარება ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან დღემდე.

ამიტომაა დაფარული დღევანდელი საჩხერე სკოლამდელი, სასკოლო და უმაღლესი განათლების, ჯანმრთელობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო ობიექტების ფართო ქსელით.

ადგილობრივი თვითმმართველობა

მუნიციპალიტეტის საკანონმდებლო ორგანოა საკრებულო. მუნიციპალიტეტი იყოფა 13 ადმინიტრაციულ-ტერიტორიულ ერთეულად:

ისტორიული ძეგლები

ჯრუჭის მონასტერი - X საუკუნე

ჯრუჭის მონასტერი საუკუნეების განმავლობაში განათლებისა და კულტურის ცენტრი იყო რაჭა-იმერეთისათვის. ამ მონასტერმა შემოუნახა ქართულ მართმადიდებლობას უმნიშვნელოვანესი ძეგლი, ჯრუჭის ოთხთავად წოდებული სახარება, რომელიც საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ხელნაწერთა ინსტიტუტშია დაცული. სამონასტრო კომპლექსი 1991 წელს მომხდარმა მიწისძვრამ მთლიანად გაანადგურა და აღსადგენია.

ჯრუჭის მონასტერი

ქორეთის მაცხოვრის ეკლესია - XI საუკუნე

ქორეთის მაცხოვრის ეკლესია

„სამებაო წმინდაო შეიწყალე და ადიდე მარიამ დედოფალი და შვილნი მისნი, ეს ბალავარი დაიდგა ქორონიკონსა 220-სა“. 2002 წელს რაიონის საზოგადოებამ ზეიმით აღნიშნა ეკლესიის კედელზე არსებული ამ წარწერის ათასწლოვანი იუბილე.

სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია - XI საუკუნე

„სახელითა ღმრთისაითა მე, გიორგი ერის-თავთერისთავმა, ავაშენე ესე წმინდა ეკლესიაი სავანისაი სალოცველად სულისა ჩემისა და ძმისა ჩემისა ხურსი ერისთავისა და მშობელთა ჩემთათვის გულზვიადისათვის და მარიამისათვის და დედისა მისისათვის. წმინდაო გიორგი მეოხ ეყავ წინაშე ღმრთისა, ამენ იყავნ“.

ფაილი:სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია.jpg
სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია

სპეთის ღვთაების ეკლესია - XI საუკუნე

სპეთის ღვთაების ეკლესია კულტურის უმნიშვნელოვანესი ძეგლია. ამ ეკლესიის კანკელი საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმის გამოფენას ამშვენებს, ხოლო მისი ასლი საჩხერის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმშია ექსპონირებული. მის კედლებზე შემორჩენილია ლაპიდარული წარწერები.

ფაილი:სპეთის ღვთაების ეკლესია.jpg
სპეთის ღვთაების ეკლესია

აკაკის სასახლე - XIX საუკუნე

აი, ამ სახლში დაიბადა საქართველოს ბულბულად წოდებული პოეტი აკაკი წერეთელი. სასახლე ააგო აკაკის მამამ, თავადმა როსტომ როსტომის ძე წერეთლმა 1834 წელს. ამ ფაქტს ადასტურებს სასახლის მზიდ კედელში ჩატანებული თლილი ქვა სამშენებლო წარწერით.

აკაკის სასახლე

აკაკის ძიძის ქოხი

აი, ამ ქოხში იზრდებოდა ექვს წლამდე სოფელ სავა-ნეში გაძიძავებული მომავალი მგოსანი და „საქართველოს უგვირგვინო მეფე“, აკაკი წერეთელი.

პოეტი უდიდესი კმაყოფილებით იხსენებდა სოფელში ძიძასთან გატარებულ წლებს: „თუ კი რამ დარჩა ჩემში კარგი და კეთილი უფრო იმის წყალობით, რომ სოფელში ვიყავი გაბარებული და გლეხების შვილებთან ერთად ვიზრდებოდი“.

ფაილი:აკაკის ძიძის ქოხი.jpg
აკაკის ძიძის ქოხი

ბაჯითის სამების ეკლესია - XII საუკუნე

ბაჯითის სამების ეკლესია გიორგი ბოჭორიძის აღწერილობით, ერთნავიანი მცირე ბაზილიკაა, ნაშენია თლილი ქვისა და კირისაგან. ამ ეკლესიამ შემოგვინახა ხარების, შობის, ნათლისმცემლის ხატები და კურთხევანი ხუცური დამწერლობით.

წმინდა ნინოს ეკლესია - XX საუკუნე

1903 წელს აშენებული წმინდა ნინოს ეკლესია ბუნების სტიქიამ მთლიანად გაანადგურა. პარლამენტარ თეიმურაზ ხურციძის ინიციატივით 1994 წელს დაიწყო მშენებლობა. წელიწადნახევრის შემდეგ იგი გააგრძელა ქველმოქმედმა გოჩა ჭიღლაძემ. მშენებლობა დაასრულდა 1997 წელს. ეკლესია მოქმედია, მღვდელთმსახურებას ეწევა დეკანოზი დავითი (კაციტაძე).