საჩხერის მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

საჩხერის მუნიციპალიტეტი
	საჩხერის მუნიციპალიტეტი
	ფაილი:Ge-im-sachkhere.PNG
ადმინისტრაციული ცენტრი	საჩხერე
რეგიონი	[[]]
სიმჭიდროვე	48.1 კაცი/კმ²
ფართობი	973 კმ²
მოსახლეობის რაოდენობა	46.400 კაცი (2006 წელი)
ეროვნება	ქართველები 99.4%; ოსები 0.3%; რუსები 0.2%
	საჩხერის მუნიციპალიტეტი საქართველოს რუკაზე.
	↑ მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1კმ²-ზე 2002 წლის აღწერის მიხედვით. ; ↑ საქსტატის 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები. ;

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

12:19, 22 ივლისი 2011-ის ვერსია

საჩხერის მუნიციპალიტეტი — - ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ საქართველოში, იმერეთის მხარეში. 1917 წლამდე შედიოდა ქუთაისის გუბერნიის შორაპნის მაზრაში, 1930 წლამდე ქუთაისის ოლქში, 1939 წლამდე ჭიათურის რაიონში, მას შემდეგ დამოუკიდებელი რაიონია.

მდებარეობს მდინარეების ყვირილის და ძირულის ზემო და შუა დინებების აუზში.

მოსაზღვრე მუნიციპალიტეტებია: ჩრდილოეთით - ამბროლაურის და ონის, აღმოსავლეთით – ჯავისა და ყორნისის (ყოფილი ზნაურის), სამხრეთით – ხაშურისა და ხარაგაულის, დასავლეთით – ჭიათურის.

რელიეფი საშუალო და დაბალმთიანია, მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი ნაწილი განლაგებულია რაჭის ქედის სამხრეთ კალთაზე, სამხრეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი კი - იმერეთის მაღლობზე.

რაიონის ფართობი 771 კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.

2003 წლის 1 იანვრის მონაცემებით რაიონში 47 693 სული ადამიანი ცხოვრობს, აქედან ქალაქში - 6 500.

საჩხერის რაიონი აღმოსავლეთით ესაზღვრება ჯავასა და ყორნის, დასავლეთით - ჭიათურას, სამხრეთ აღმოსავლეთით - ხაშურს, სამხრეთ დასავლეთით - ხარაგაულს, ხოლო ჩრდილოეთით და ჩრდილო დასავლეთით ონსა და ამბროლაურს.

რაიონში არსებული წიაღისეული: იტავაზის საყალიბე ქვიშები, ბაჯითის კვარცის სილები, მარმარილო, გიშერი, ნავთობი, საკერამიკე თიხები, ხე-ტყე, და გოგირდწყალბადოვანი წყლები ამ დარგების განვითარების და მკურნალობის შესანიშნავ პირობებს ქმნიან.

ეკონომიკის დარგებიდან ძირითადია სოფლის მეურნეობა, მოსახლეობა მისდევს მევენახეობას, მესაქონლეობას, მარცვლეულისა და ბოსტნეული კულტურების წარმოებას.

საჩხერის მადლიანი მიწა დაფარულია ისტორიისა და კულტურის უმნიშვლოვანესი ძეგლებით: ჭრუჭის, ქორეთის, სავანის, ჭალის, სპეთის, სარეკის, ბაჯითის სამონასტრო კომპლექსებითა და სალოცავებით, სანთელას, დუნთის, მოდინახესა და ჭორვილის ციხეებით; რაიონში მთლიანად აღრიცხულია 127 ძეგლი, რომელთაგან ერთი საკავშირო, 26 რესპუბლიკური, 100 კი ადგილობრივი მნიშვნელობისაა.

რაიონის ტერიტორიაზე ცივილიზებული ადამიანის ნაკვალევი დადასტურებულია უხსოვარი დროიდან. პირველი არქეოლოგიური მონაპოვარი დაკავშირებულია აკაკი წერეთლის ძმის – დავითის სახელთან. მის შემდეგ რაიონს არქეოლოგთა ყურადღება არ მოჰკლებია ექვთიმე თაყაიშვილის, ბორის კუფტინის, ოთარ ჯაფარიძის, ჯურხა ნადირაძისა და სხვათა ძალისხმევით; ამ ქვეყნიდან უდროოდ წასულმა ჯურხა ნადირაძემ უკანასკნელი გათხრების შედეგად მოპოვებული ნივთმტკიცებებით დაადასტურა რაიონში ცივილიზაციის უწყვეტი განვითარება ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან დღემდე.

ამიტომაა დაფარული დღევანდელი საჩხერე სკოლამდელი, სასკოლო და უმაღლესი განათლების, ჯანმრთელობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო ობიექტების ფართო ქსელით.

ადგილობრივი თვითმმართველობა

მუნიციპალიტეტის საკანონმდებლო ორგანოა საკრებულო. მუნიციპალიტეტი იყოფა 13 ადმინიტრაციულ-ტერიტორიულ ერთეულად:

ქალაქი — საჩხერე
თემები - არგვეთი, გორისა, კორბოული, მერჯევი, საირხე, სარეკი, ჩიხა, ცხომარეთი, ჭალა, ჭალოვანი, ჯალაურთა
სოფელი - ქორეთი

ისტორიული ძეგლები

ჯრუჭის მონასტერი - X საუკუნე

ჯრუჭის მონასტერი საუკუნეების განმავლობაში განათლებისა და კულტურის ცენტრი იყო რაჭა-იმერეთისათვის. ამ მონასტერმა შემოუნახა ქართულ მართმადიდებლობას უმნიშვნელოვანესი ძეგლი, ჯრუჭის ოთხთავად წოდებული სახარება, რომელიც საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ხელნაწერთა ინსტიტუტშია დაცული. სამონასტრო კომპლექსი 1991 წელს მომხდარმა მიწისძვრამ მთლიანად გაანადგურა და აღსადგენია.

ქორეთის მაცხოვრის ეკლესია - XI საუკუნე

„სამებაო წმინდაო შეიწყალე და ადიდე მარიამ დედოფალი და შვილნი მისნი, ეს ბალავარი დაიდგა ქორონიკონსა 220-სა“. 2002 წელს რაიონის საზოგადოებამ ზეიმით აღნიშნა ეკლესიის კედელზე არსებული ამ წარწერის ათასწლოვანი იუბილე.

სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია - XI საუკუნე

„სახელითა ღმრთისაითა მე, გიორგი ერის-თავთერისთავმა, ავაშენე ესე წმინდა ეკლესიაი სავანისაი სალოცველად სულისა ჩემისა და ძმისა ჩემისა ხურსი ერისთავისა და მშობელთა ჩემთათვის გულზვიადისათვის და მარიამისათვის და დედისა მისისათვის. წმინდაო გიორგი მეოხ ეყავ წინაშე ღმრთისა, ამენ იყავნ“.

ფაილი:სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია.jpg

სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია

სპეთის ღვთაების ეკლესია - XI საუკუნე

სპეთის ღვთაების ეკლესია კულტურის უმნიშვნელოვანესი ძეგლია. ამ ეკლესიის კანკელი საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმის გამოფენას ამშვენებს, ხოლო მისი ასლი საჩხერის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმშია ექსპონირებული. მის კედლებზე შემორჩენილია ლაპიდარული წარწერები.

ფაილი:სპეთის ღვთაების ეკლესია.jpg

სპეთის ღვთაების ეკლესია

აკაკის სასახლე - XIX საუკუნე

აი, ამ სახლში დაიბადა საქართველოს ბულბულად წოდებული პოეტი აკაკი წერეთელი. სასახლე ააგო აკაკის მამამ, თავადმა როსტომ როსტომის ძე წერეთლმა 1834 წელს. ამ ფაქტს ადასტურებს სასახლის მზიდ კედელში ჩატანებული თლილი ქვა სამშენებლო წარწერით.

აკაკის ძიძის ქოხი

აი, ამ ქოხში იზრდებოდა ექვს წლამდე სოფელ სავა-ნეში გაძიძავებული მომავალი მგოსანი და „საქართველოს უგვირგვინო მეფე“, აკაკი წერეთელი.

პოეტი უდიდესი კმაყოფილებით იხსენებდა სოფელში ძიძასთან გატარებულ წლებს: „თუ კი რამ დარჩა ჩემში კარგი და კეთილი უფრო იმის წყალობით, რომ სოფელში ვიყავი გაბარებული და გლეხების შვილებთან ერთად ვიზრდებოდი“.

ფაილი:აკაკის ძიძის ქოხი.jpg

აკაკის ძიძის ქოხი

ბაჯითის სამების ეკლესია - XII საუკუნე

ბაჯითის სამების ეკლესია გიორგი ბოჭორიძის აღწერილობით, ერთნავიანი მცირე ბაზილიკაა, ნაშენია თლილი ქვისა და კირისაგან. ამ ეკლესიამ შემოგვინახა ხარების, შობის, ნათლისმცემლის ხატები და კურთხევანი ხუცური დამწერლობით.

წმინდა ნინოს ეკლესია - XX საუკუნე

1903 წელს აშენებული წმინდა ნინოს ეკლესია ბუნების სტიქიამ მთლიანად გაანადგურა. პარლამენტარ თეიმურაზ ხურციძის ინიციატივით 1994 წელს დაიწყო მშენებლობა. წელიწადნახევრის შემდეგ იგი გააგრძელა ქველმოქმედმა გოჩა ჭიღლაძემ. მშენებლობა დაასრულდა 1997 წელს. ეკლესია მოქმედია, მღვდელთმსახურებას ეწევა დეკანოზი დავითი (კაციტაძე).

[სიმჭიდროვე-1] მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1კმ²-ზე 2002 წლის აღწერის მიხედვით.

[საქსტატი-2] საქსტატის 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები.

[1]

[2]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
-{{ვიკიფიცირება}}
-{{გასაწმენდი}}
-{{სტილი}}
 {{ინფოდაფა საქართველოს რაიონები
 |სახელი                  = საჩხერის მუნიციპალიტეტი
@@ ხაზი 17: / ხაზი 12: @@
 |ეროვნება = [[ქართველები]] 99.4%<br />[[ოსები]] 0.3%<br />[[რუსები]] 0.2%<ref name="საქსტატი">[http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/II%20tomi%20.pdf საქსტატის 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები].</ref>
 }}
+{{ვიკიფიცირება}}
+{{გასაწმენდი}}
+{{სტილი}}
 '''საჩხერის მუნიციპალიტეტი''' — - ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ საქართველოში, [[იმერეთის მხარე|იმერეთის მხარეში]].
 წლამდე შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] შორაპნის მაზრაში, 1930 წლამდე ქუთაისის ოლქში, 1939 წლამდე ჭიათურის რაიონში, მას შემდეგ დამოუკიდებელი რაიონია.
 მდებარეობს მდინარეების [[ყვირილა|ყვირილის]] და [[ძირულა|ძირულის]] ზემო და შუა დინებების აუზში.
 მოსაზღვრე მუნიციპალიტეტებია: ჩრდილოეთით - ამბროლაურის და ონის, აღმოსავლეთით –  ჯავისა და ყორნისის (ყოფილი ზნაურის), სამხრეთით – ხაშურისა და ხარაგაულის, დასავლეთით – ჭიათურის.
 რელიეფი საშუალო და დაბალმთიანია,  მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი ნაწილი განლაგებულია რაჭის ქედის სამხრეთ კალთაზე, სამხრეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი კი - იმერეთის მაღლობზე.
-რაიონის ფართობი 771 (შვიდასსამოცდათერთმეტიათასი) კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, რომლებსაც ეთნიკურად ზემო იმერლებს უწოდებენ, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.
+რაიონის ფართობი 771 კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.
 წლის 1 იანვრის მონაცემებით რაიონში 47 693 სული ადამიანი ცხოვრობს, აქედან ქალაქში  - 6 500.
-სახალხო მეუნეობის დარგებიდან ძირითადია სოფლის მეურნეობა, მოსახლეობა მისდევს მევენახეობას, მესაქონლეობას, მარცვლეულისა და ბოსტნეული კულტურების წარმოებას.
 საჩხერის რაიონი აღმოსავლეთით ესაზღვრება  ჯავასა და ყორნის, დასავლეთით -  ჭიათურას, სამხრეთ აღმოსავლეთით -  ხაშურს, სამხრეთ დასავლეთით -  ხარაგაულს, ხოლო ჩრდილოეთით და ჩრდილო დასავლეთით ონსა და ამბროლაურს.
-საჩხერის მადლიანი მიწა დაფარულია ისტორიისა და კულტურის უმნიშვლოვანესი ძეგლებით: ჭრუჭის, ქორეთის, სავანის, ჭალის, სპეთის, სარეკის, ბაჯითის სამონასტრო კომპლექსებითა და სალოცავებით, სანთელას, დუნთის, მოდინახესა და ჭორვილის ციხეებით; რაიონში მთლიანად აღრიცხულია 127 ძეგლი, რომელთაგან ერთი საკავშირო, 26 რესპუბლიკური, 100 კი ადგილობრივი მნიშვნელობისაა.
 რაიონში არსებული წიაღისეული: იტავაზის საყალიბე ქვიშები, ბაჯითის კვარცის სილები, მარმარილო, გიშერი, ნავთობი, საკერამიკე თიხები, ხე-ტყე, და გოგირდწყალბადოვანი წყლები ამ დარგების განვითარების და მკურნალობის შესანიშნავ პირობებს ქმნიან.
+ეკონომიკის დარგებიდან ძირითადია [[სოფლის მეურნეობა]], მოსახლეობა მისდევს [[მევენახეობა]]ს, [[მესაქონლეობა]]ს, მარცვლეულისა და ბოსტნეული კულტურების წარმოებას.
-რაიონის ტერიტორიაზე ცივილიზებული ადამიანის ნაკვალევი დადასტურებულია უხსოვარი დროიდან. პირველი არქეოლოგიური მონაპოვარი დაკავშირებულია აკაკი წერეთლის ძმის – დავითის სახელთან. მის შემდეგ რაიონს არქეოლოგთა ყურადღება არ მოჰკლებია ექვთიმე თაყაიშვილის, ბორის კუფტინის, ოთარ ჯაფარიძის, ჯურხა ნადირაძისა და სხვათა ძალისხმევით; ამ ქვეყნიდან უდროოდ წასულმა ჯურხა ნადირაძემ უკანასკნელი გათხრების შედეგად მოპოვებული ნივთმტკიცებებით დაადასტურა რაიონში ცივილიზაციის უწყვეტი განვითარება ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან დღემდე.
+საჩხერის მადლიანი მიწა დაფარულია ისტორიისა და კულტურის უმნიშვლოვანესი ძეგლებით: ჭრუჭის, ქორეთის, სავანის, ჭალის, სპეთის, სარეკის, ბაჯითის სამონასტრო კომპლექსებითა და სალოცავებით, სანთელას, დუნთის, მოდინახესა და ჭორვილის ციხეებით; რაიონში მთლიანად აღრიცხულია 127 ძეგლი, რომელთაგან ერთი საკავშირო, 26 რესპუბლიკური, 100 კი ადგილობრივი მნიშვნელობისაა.
-თაობათა ღირსეული მემკვიდრეობითობით უნდა იყოს განპირობებული ის ფაქტი, რომ სამონასტრო კომპლექსებიდან და საეკლესიო ცენტრებიდან წამოსული ესტაფეტა წინა თაობებმა ღირსეულად მოიტანეს დღევანდელობამდე. ამიტომაა დაფარული დღევანდელი საჩხერე სკოლამდელი, სასკოლო და უმაღლესი განათლების, ჯანმრთელობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო ობიექტების ფართო ქსელით.
+რაიონის ტერიტორიაზე ცივილიზებული ადამიანის ნაკვალევი დადასტურებულია უხსოვარი დროიდან. პირველი არქეოლოგიური მონაპოვარი დაკავშირებულია აკაკი წერეთლის ძმის – დავითის სახელთან. მის შემდეგ რაიონს არქეოლოგთა ყურადღება არ მოჰკლებია ექვთიმე თაყაიშვილის, ბორის კუფტინის, ოთარ ჯაფარიძის, ჯურხა ნადირაძისა და სხვათა ძალისხმევით; ამ ქვეყნიდან უდროოდ წასულმა ჯურხა ნადირაძემ უკანასკნელი გათხრების შედეგად მოპოვებული ნივთმტკიცებებით დაადასტურა რაიონში ცივილიზაციის უწყვეტი განვითარება ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან დღემდე.
-საჩხერე ამაყობს თავის ღირსეული შვილებით: აკაკი და გიორგი წერეთლებით, პაოლო იაშვილით, ვიქტორ ნოზაძით, ივანე გომართელით, მუხრან მაჭავარიანით, ნოდარ შამანაძით, იორამ ქემერტელიძით, ფილიპე ბერიძით, მარი აბრამიშვილით, გივი ჭიჭინაძით და სხვებით. საჩხერემ მისცა მსოფლიო მეცნიერებას 6 აკადემიკოსი: სერგი დურმიშიძე, გიორგი ჭოღოშვილი, მალხაზ აბდუშელიშვილი, ეთერ ქემერტელიძე, ზურაბ ტატაშიძე, მეცნიერების სხვადასხვა დარგის 25 დოქტორი და 60 კანდიდატი.
+ამიტომაა დაფარული დღევანდელი საჩხერე სკოლამდელი, სასკოლო და უმაღლესი განათლების, ჯანმრთელობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო ობიექტების ფართო ქსელით.
-საჩხერეს შორს გაუთქვა სახელი: მოქანდაკე ელგუჯა ამაშუკელმა, თეატრისა და კინოს ვარსკვლავებმა: მედეა ჯაფარიძემ, ლეილა და გოჩა აბაშიძეებმა, ოპერის სოლისტმა ნუგზარ გამგებელმა, კომპოზიტორმა მამია ხატელიშვილმა, მუსიკოსებმა: ზურაბ, მარინე, ირინე და ნანა იაშვილებმათ ოლიმპიურმა ჩემპიონმა ძალოსნობაში გიორგი ასანიძემ. ყოფილი სსრ კავშირის ჩემპიონმა ავიამოდელიზმში ნოდარ გელბახიანმა; სამშობლოსათვის თავგანწირულმა ბესიკ ქუთათელაძემ .საფრანგეთის საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერმა გენერალ (სოსო)სამსონ ქუთათელაძემ,და სხვებმა სპორტის სხვადასხვა სახეობის განვითარებას საფუძველი ჩაუყარა სპორტის დამსახურებულმა მუშაკმა თამაზ ლაშხმა, ხოლო გოგი თოდაძემ და ელგუჯა დვალმა, როგორც მწვრთნელებმა, პირველებმა დაულოცეს გზა გიორგი ასანიძეს ოლიმპიური მწვერვალებისაკენ.
 ==ადგილობრივი თვითმმართველობა ==