ანდრია სახაროვი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 60: | ხაზი 60: | ||
* [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] |
* [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] |
||
* [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] |
* [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
==სქოლიო== |
==სქოლიო== |
||
ხაზი 68: | ხაზი 65: | ||
{{სქოლიო}} |
{{სქოლიო}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[კატეგორია:რუსები]] |
[[კატეგორია:რუსები]] |
||
[[კატეგორია:რუსი ფიზიკოსები]] |
[[კატეგორია:რუსი ფიზიკოსები]] |
20:17, 12 ივლისი 2011-ის ვერსია
ანდრია (ანდრეი) დიმიტრის ძე სახაროვი (რუს. Сахаров, Андрей Дмитриевич; დ. 21 მაისი 1921, მოსკოვი — გ. 14 დეკემბერი, 1989, მოსკოვი) — საბჭოთა ფიზიკოსი, დისიდენტი და ადამიანთა უფლებების აქტივისტი. 1975 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი.[9]
ბიოგრაფია და სამეცნიერო მოღვაწეობა
დაიბადა მოსკოვში 1921 წელს, 1938 წელს ჩააბარა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. 1941 წლის ევაკუაციის შემდეგ, სამამულო ომის პერიოდში აშხაბადში გადავიდა და სწავლაც იქვე დაამთავრა. უნივერსიტეტის შემდეგ ის ულიანოვსკის ლაბორატორიაში გაამწესეს სამუშაოდ. 1945 წელს მოსკოვში ბრუნდება სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკის ინსტიტუტში თეორიულ ფაკულტეტზე სწავლის გასაგრძელებლად. 1947 წელს დაიცვა სადოქტორო ხარისხი.
მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ სახაროვი კოსმოსურ გამოსხივებას სწავლობს. 1948 წელს ის მონაწილეობს საბჭოთა ატომური ბომბის პროექტზე იგორ კურჩატოვის ხელმძღვანელობით. პირველი საბჭოთა ატომური მოწყობილობის ტესტირება განხორციელდა 1949 წლის 29 აგვისტოს.
1950 წელს საროვში გადასვლის შემდეგ სახაროვი აქტიურ როლს ასრულებს შემდეგ ეტაპზე - წყალბადის ბომბის დამუშავებაზე. ამ მოწყობილობის პირველი ტესტირება 1953 წლის 12 აგვისტოს მოხდა. ამავე წელს სახაროვი მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხს იღებს და მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ხდება. ამავე წელსვე ენიჭება პირველი სოციალისტური შრომის გმირის ორდენი.
სახაროვი აგრძელებს მუშაობას საროვში, წყალბადის ბომბის დამუშავების დასრულებაზე, რომლის ტესტირება 1955 წელს მოეწყო. მასვე ეკუთვნის იდეა კონტროლირებადი ატომური რეაქტორისა „ტოკამაკი“, რომელიც დღემდე რჩება ამ სფეროში ნამუშევრების უმრავლესობის ბაზისად.
აქტივიზმი
სახაროვი და მისი საბჭოთა კავშირის ახალი კონსტიტუცია
漢>ა A>ა | ეს სტატია/სექცია ქართულ ენაზე თარგმნის პროცესშია. თუ ფლობთ ამ ენას, თქვენც შეგიძლიათ მონაწილეობის მიღება. |
სახაროვმა შეიმუშავა საბჭოთა კავშირის „ახალი კონსტიტუცია“ - რომელიც მიმართული იყო საბჭოთა კავშირის „გარდაქმნისა“ და მისი განახლებულ საკანონმდებლო ბაზაზე შენარჩუნებისათვის[10]
ამონაწერი ჟურნალ ოგონიოკის 1989 წლის #31 გამოცემიდან (სათარგმნია): "Народный депутат СССР академик Андрей Дмитриевич Сахаров, оставил нам проект новой Конституции СССР. В нем воплощена идея конфедерации, призванная, по мысли Сахарова, избавить в перспективе нашу страну от многих бед и несчастий, в том числе от крайне обострившихся межнациональных конфликтов. Суть идеи такова: необходимо отказаться от имперского насильственного объединения и, в соответствии с принципами равенства, суверенности, самоопределения народов, предоставить равные права союзным и автономным республикам, автономным областям и национальным округам.
Разъясняя в одном интервью идею конфедерации, А. Д. Сахаров, в частности, сказал: "А начинать надо, повторяю, с полного демонтажа имперской структуры. Только так можно решить национальную проблему в малых империях, которыми, по существу, являются союзные республики - например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования" (Огонек, 1989, № 31).
სახაროვი, როგორც ჩანს, საბჭოთა იმპერიის მხოლოდ ხელახალი თარგით აწყობისათვის იბრძოდა და არა მისი სრული დემონტაჟისათვის - და ამდენად, ქართველი ხალხის მისწრაფება სრული დამოუკიდებლობისათვის მის უარყოფით რეაქციას იწვევდა.
А.Сахаров отмечал "национальную проблему в малых империях, которыми по существу являются республики - например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования" ("Огонек", 1989, N 31, стр.26).
Реальную программу восстановления национальной справедливости в СССР изложил академик А. Д. Сахаров. Он говорил: «А начинать надо, повторяю, с полного демонтажа имперской структуры. Только так можно решать национальную проблему в малых империях, которыми по существу являются союзные республики — например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования. Если же начать с Грузии, а в РСФСР не сделать того же самого, возникнут очень большие трудности. Они возникнут в любом случае, но если переустройство на основе конфедерации произойдет сразу во всей огромной стране, будет легче. Станет ясно, что избран некий общий для всех принцип, в конечном счете справедливый. В том смысле, что большая нация, стремящаяся к свободе и независимости, признает те же права за всеми». Огонек, 1989, № 31, с. 27.
Разъясняя в одном интервью идею конфедерации, А. Д. Сахаров, в частности, сказал: "А начинать надо, повторяю, с полного демонтажа имперской структуры. Только так можно решить национальную проблему в малых империях, которыми, по существу, являются союзные республики - например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования" (Огонек, 1989, № 31).
სახაროვი საქართველოზე
სახაროვს ეკუთვნის 1989 წელს მის ინტერვიუში წარმოთქმული ფრაზა „საქართველო - მცირე იმპერია“, რომელმაც ქართველთა მკვეთრად უარყოფითი რეაქცია გამოიწვია. ამგვარი გამოხმაურება საქართველოში მიმდინარე პროცესებზე მსოფლიოში ცნობილი მეცნიერისა და დისიდენტის, ასევე ნობელის პრემიის ლაურეატისგან მიუღებელი იყო. სახაროვის ფრაზა „საქართველო - მცირე იმპერია“ შეიქნა აფხაზეთსა და ყოფილ სამხრეთ ოსეთის ოლქში სეპარატისტული ძალების ბაირაღი და იდეოლოგიური საძირკველი.
კიდევ ერთი ამონაწერი "ოგონიოკიდან": "и Грузия малая империя, как Советский Союз, и если грузинский народ имеет право на свободу от империи, то и другие народы, вне зависимости от численности, имеют право на свободу тоже". Интервью журналу "Огонёк", 1989 [1].
რესურსები ინტერნეტში
სქოლიო
- ↑ Homeland heroes — 2000.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1975/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ https://www.fi.edu/en/laureates/andrei-sakharov
- ↑ http://www.fondation-del-duca.fr/prix-mondial
- ↑ https://aps.org/programs/honors/prizes/szilard.cfm
- ↑ https://www.cavavub.be/nl/eredoctoraten
- ↑ Biography, by American Institute of Physics
- ↑ http://www.yabloko.ru/Themes/History/sakharov_const.html
თარგი:ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცების დარგში 1951-1975
- გვერდები ფაილების არასწორი ბმულებით
- სტალინური პრემიის ლაურეატები
- ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებაში
- ლენინის ორდენის კავალრები
- სოციალისტური შრომის გმირები
- ლენინური პრემიის ლაურეატები
- ყამირი მიწების ათვისებისათვის მედლით დაჯილდოებულები
- შრომის ვეტერანის მედლით დაჯილდოებულები
- 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში მამაცური შრომისათვის მედლით დაჯილდოებულები
- ვლადიმერ ლენინის დაბადების 100 წლისთავის აღსანიშნავი მედლით დაჯილდოებულები
- 1941–1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 30 წლის მედლით დაჯილდოებულები
- 1941–1945 წლების დიდ სამამულო ომში გამარჯვების 40 წლის მედლით დაჯილდოებულები
- ითარგმნება
- რუსები
- რუსი ფიზიკოსები
- ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებისათვის
- დაბადებული 1921
- გარდაცვლილი 1989