მარჯნის რიფი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
ახალი გვერდი: thumb|right|230px|[[დიდი ბარიერული რიფის მარჯანი]] '''მარჯ... |
No edit summary |
||
ხაზი 13: | ხაზი 13: | ||
ზოგიერთი მათგანი გადაჭიმულია 1000 კმ და მეტ სიგრძეზე, ხოლო [[დიდი ბარიერული რიფი]] სიგრძეში 2000 კმ-ს აღწევს. ბარიერულ რიფსა და ნაპირს შორის [[ლაგუნა]]ა. |
ზოგიერთი მათგანი გადაჭიმულია 1000 კმ და მეტ სიგრძეზე, ხოლო [[დიდი ბარიერული რიფი]] სიგრძეში 2000 კმ-ს აღწევს. ბარიერულ რიფსა და ნაპირს შორის [[ლაგუნა]]ა. |
||
=== მარჯნის პოლიპები === |
|||
[[მარჯნის პოლიპები]] ოკეანის დონის ზევით [[კუნძული|კუნძულებივით]] გამოჩნდება ხოლმე [[მიქცევა და მოქცევა|მიქცევის დროს]]. |
[[მარჯნის პოლიპები]] ოკეანის დონის ზევით [[კუნძული|კუნძულებივით]] გამოჩნდება ხოლმე [[მიქცევა და მოქცევა|მიქცევის დროს]]. |
||
19:19, 8 აპრილი 2011-ის ვერსია
მარჯნის რიფი (ინგლ. Coral reef) — წყალქვეშა ან ნაწილობრივ წყალქვეშა კირქვული გეოლოგიური სტრუქტურა. წარმოადგენს მარჯნის პოლიპებისა და წყალმცენარეების კოლონიურ გაერთიანებას, რომლებსაც ზღვის წყლიდან კირქვის გამოყოფის უნარი აქვთ. იქმნებიან ტროპიკულ ზღვების წყალმარჩხ ადგილებში.
მსოფლიოში მარჯნის რიფების საერთო ფართობი 600 ათ. კმ²-ს აღემატება.
რიფების ძირითადი მასივები თავმოყრილია აზიის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ზღვებში; შედარებით მცირე ნაწილი თავმოყრილია ატლანტისა და ინდოეთის ოკეანეებში და ასევე წითელ ზღვაში.
მარჯნის რიფების უდიდესი ნაწილი მოდის ბარიერულ და გაქვავებულ რიფებზე, რომლებიც განლაგებული არიან შელფებსა და მსხვილ კუნძულებთან.
უდიდეს მარჯნის რიფს წარმოადგენს დიდი ბარიერული რიფი (ავსტრალია), დასავლეთ ატლანტიკის ბელიზის ბარიერული რიფების სიტემა, მადაგასკართან ახლოს მდებარე რიფი, ასევე მსხვილი რიფები ფიჯისა და ახალი კალედონიის კუნძულებთან.
ზოგიერთი მათგანი გადაჭიმულია 1000 კმ და მეტ სიგრძეზე, ხოლო დიდი ბარიერული რიფი სიგრძეში 2000 კმ-ს აღწევს. ბარიერულ რიფსა და ნაპირს შორის ლაგუნაა.
მარჯნის პოლიპები
მარჯნის პოლიპები ოკეანის დონის ზევით კუნძულებივით გამოჩნდება ხოლმე მიქცევის დროს.
მარჯნის პოლიპები დიდ გროვებად ცხოვრობენ 50 მ-მდე სიღრმეზე. ისინი ემაგრებიან ზღვის მყარ ფსკერს და იზრდებიან ზევითკენ, ვრცელდებიან სიგანეში, ქმნიან წაგრძელებულ რიფებს, პატარა დაბალ რგოლისებრი ფორმის კუნძულებს - ატოლებს. მარჯნის პოლიპებს ოკეანის წყალში ცხოვრება შეუძლიათ არა ნაკლებ + 20 ტემპერატურის დროს, ამიტომ მარჯნის კუნძულები გვხვდება მხოლოდ ცხელი სარტყლის ზღვებში, ჩ. გ. 30 და ს. გ. 30 შორის.
მარჯნის ნაგებობანი დამაჯერებლად ადასტურებენ, რომ ოკეანის ფსკერის ზოგიერთი ნაწილი ზევით იწევს, ზოგი კი იძირება.
მარჯნის რიფების ერთ-ერთი გადაუჭრელი პრობლემაა მათი ფერის ცვლა. დაზიანებულ რიფებს ცვლიან სიმბიოზური წყალმცენარეები, რომლებიც ღია ფერით ღებავენ ამ უკანასკნელს. შედეგად კოლონიებში იქმნება ღია მოთეთრო მონაკვეთები. თუმცა ეს მონაკვეთები წყალმცენარეებს მთლიანად არ არიან მოკვეთილები. ზოგიერთ შემთხვევაში შესაძლებელია სიმბიოზური წყალმცენარეებს ნაწილობრივი აღდგენა ან მათი ახალი სახეობების გაჩენა.
მარჯნის რიფები ქმნიან მსოფლიო ოკეანის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ეკოსისტემას. მათი მთავარი განსაკუთრებულობა მდგომარეობს უჩვეულოდ მაღალ პროდუქტიულობაში.
იხილეთ ასევე
-
რიფის თევზები
-
მარჯნები
-
რიფის ზვიგენი
ლიტერატურა
- Butler, Steven. 1996. "Rod? Reel? Dynamite? A tough-love aid program takes aim at the devastation of the coral reefs". U.S. News and World Report, 25 November 1996;
- Christie, P. 2005a. University of Washington, Lecture. 18 May 2005;
- Christie, P. 2005b. University of Washington, Lecture. 4 May 2005;
- Равикович А.И. Современные и ископаемые рифы. М., 1954;
- Леонтьев О.К. Дно океана. М., 1968;
- География атоллов юго-западной части Тихого океана. М., 1973;
- Шепард Ф.П. Морская геология. М., 1976.
რესურსები ინტერნეტში
- Coral Reefs- At the Smithsonian Ocean Portal
- How Coral Reefs Work
- International Coral Reef Initiative
- International Year of the Reef in 2008
- Moorea Coral Reef Long Term Ecological Research Site (US NSF)
- ARC Centre of Excellence for Coral Reef Studies
- NOAA's Coral-List Listserver for Coral Reef Information and News
- NOAA's Coral Reef Conservation Program
- Exhibition of the Mexican Caribbean coral reef biodiversity aquarium in Xcaret Mexico
- NOAA's Coral Reef Information System
- ReefBase: A Global Information System on Coral Reefs
- National Coral Reef Institute Nova Southeastern University
- Marine Aquarium Council
- NCORE National Center for Coral Reef Research University of Miami
ეს არის სტატიის ან სექციის ესკიზი. თქვენ შეგიძლიათ შეავსოთ იგი. |