უჯრედის მემბრანა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
'''პლაზმური მემბრანა''' იგივე '''პლაზმალემა''' ან [[ციტოლემა]] - შერჩევითი განვლადობის უნარის მქონე ბარიერის როლს ასრულებს. იგი [[უჯრედი|უჯრედსა]] და უჯრედშორის მატრიქსს შორის ნივთიერებათა ცვლას არეგულირებს და უჯრედშიგა გარემოს მუდმივობას განაპირობებს. პლაზმური მემბრანა გარს აკრავს [[ციტოპლაზმა|ციტოპლაზმას]] და ყოფს შიგაუჯრედულ კომპონენტებს გარეგანი გარემოსგან. არ ატარებს შედარებით დიდი ზომის [[მოლეკულა|მოლეკულებს]]. პლაზმური მემბრანა დიდ როლს ასრულებს [[უჯრედი|უჯრედის]] ფორმის მიღებაში, ასევე სხვა [[უჯრედი|უჯრედებთან]] შეკავშირებითა და დაჯგუფებით [[ქსოვილი|ქსოვილის]] წარმოქმნაში. მემბრანის გავლით ნივთიერებათა ტრანსპორტი შეიძლება იყოს პასიური-არ საჭიროებდეს ენერგიას, ან აქტიური-მათი ტრანსპორტირებისთვის უჯრედისაგან მოითხოვდეს ენერგიას. |
'''პლაზმური მემბრანა''' იგივე '''პლაზმალემა''' ან [[ციტოლემა]] - შერჩევითი განვლადობის უნარის მქონე ბარიერის როლს ასრულებს. იგი [[უჯრედი|უჯრედსა]] და უჯრედშორის მატრიქსს შორის ნივთიერებათა ცვლას არეგულირებს და უჯრედშიგა გარემოს მუდმივობას განაპირობებს. პლაზმური მემბრანა გარს აკრავს [[ციტოპლაზმა|ციტოპლაზმას]] და ყოფს შიგაუჯრედულ კომპონენტებს გარეგანი გარემოსგან. არ ატარებს შედარებით დიდი ზომის [[მოლეკულა|მოლეკულებს]]. პლაზმური მემბრანა დიდ როლს ასრულებს [[უჯრედი|უჯრედის]] ფორმის მიღებაში, ასევე სხვა [[უჯრედი|უჯრედებთან]] შეკავშირებითა და დაჯგუფებით [[ქსოვილი|ქსოვილის]] წარმოქმნაში. მემბრანის გავლით ნივთიერებათა ტრანსპორტი შეიძლება იყოს პასიური-არ საჭიროებდეს ენერგიას, ან აქტიური-მათი ტრანსპორტირებისთვის უჯრედისაგან მოითხოვდეს ენერგიას. |
||
== სტრუქტურა == |
|||
=== ბილიპიდური სტრუქტურა === |
|||
[[ლიპიდები]] პლაზმური მემბრანის ფორმირების პროცესში უმთავრეს როლს ასრულებენ. პლაზმური მემბრანა ძირითადად შედგება წვრილი, ამფიპატიკური [[ფოსფოლიპიდები | ფოსპოლიპიდების]] ორი შრისაგან. ფოსფოლიპიდი შედგება ჰიდროფილური(ნივთიერება, რომელიც წყალში კარგად იხსნება) „თავისა“ და ჰიდროფობური(ნივთიერება, რომელიც წყალში არ იხსნება) „კუდისაგან“. ფოსფოლიპიდები სითხეში მოთავსებისას ორ შრეს ქმნიან: ჰიდროფობური „კუდები“ შიგნით ექცევა, ჰიდროფილური „თავები“ კი-გარეთ. საბოლოოდ, მიიღება უწყვეტი, სფერული ლიპიდების შრე, რომლებიც ცუდად ატარებენ იონებს და სხვა პოლარულ [[მოლეკულა | მოლეკულებს]]. [[ფოსფოლიპიდები | ფოსფოლიპიდების]] ასეთი მოწესრიგებული წყობა ხელს უშლის მაღალმოლეკულურ ნაერთებს უჯრედში შეღწევაში, მაგრამ, ჩვეულებრივ ატარებს ჰიდროფობურ მოლეკულებს. პლაზმური მემბრანის უნარი აკონტროლოს მასში ნივთიერებების მოძრაობა ხორციელდება [[ტრანსმემბრანული ცილები | ტრანსმემბრანული ცილების]] კომპლექსების მეშვეობით, როგორებიცაა მაგ. [[ფორები]]. |
|||
== რესურსები ინტერნეტში == |
== რესურსები ინტერნეტში == |
||
| ხაზი 9: | ხაზი 13: | ||
[[კატეგორია:ბიოლოგია]] |
[[კატეგორია:ბიოლოგია]] |
||
[[კატეგორია:უჯრედი]] |
[[კატეგორია:უჯრედი]] |
||
[[en:Cell membrane]] |
|||
[[ar:غشاء خلوي]] |
|||
[[be:Клеткавыя мембраны]] |
|||
[[bg:Клетъчна мембрана]] |
|||
[[ca:Membrana plasmàtica]] |
|||
[[cs:Cytoplazmatická membrána]] |
|||
[[cy:Cellbilen]] |
|||
[[da:Cellemembran]] |
|||
[[de:Zellmembran]] |
|||
[[et:Rakumembraan]] |
|||
[[el:Κυτταρική μεμβράνη]] |
|||
[[es:Membrana plasmática]] |
|||
[[eo:Ĉelmembrano]] |
|||
[[eu:Zelula mintz]] |
|||
[[fa:غشای یاخته]] |
|||
[[fr:Membrane plasmique]] |
|||
[[gv:Far-chrackan killag]] |
|||
[[gl:Membrana plasmática]] |
|||
[[ko:세포막]] |
|||
[[hi:कोशिका झिल्ली]] |
|||
[[id:Membran sel]] |
|||
[[is:Frumuhimna]] |
|||
[[it:Membrana cellulare]] |
|||
[[he:קרום התא]] |
|||
[[jv:Mémbran sèl]] |
|||
[[ht:Manbràn selilè]] |
|||
[[lv:Šūnas membrāna]] |
|||
[[lb:Zellmembran]] |
|||
[[lt:Plazminė membrana]] |
|||
[[mk:Клеточна мембрана]] |
|||
[[ms:Membran plasma]] |
|||
[[nl:Celmembraan]] |
|||
[[ja:細胞膜]] |
|||
[[no:Cellemembran]] |
|||
[[oc:Membrana plasmica]] |
|||
[[pl:Błona komórkowa]] |
|||
[[pt:Membrana plasmática]] |
|||
[[ru:Клеточная мембрана]] |
|||
[[simple:Cell membrane]] |
|||
[[sk:Cytoplazmatická membrána]] |
|||
[[sl:Celična membrana]] |
|||
[[sr:Ћелијска мембрана]] |
|||
[[su:Mémbran sél]] |
|||
[[fi:Solukalvo]] |
|||
[[sv:Cellmembran]] |
|||
[[th:พลาสมา เมมเบรน]] |
|||
[[tr:Hücre zarı]] |
|||
[[uk:Цитоплазматична мембрана]] |
|||
[[vi:Màng tế bào]] |
|||
[[zh-yue:細胞膜]] |
|||
[[zh:细胞膜]] |
|||
14:15, 3 დეკემბერი 2010-ის ვერსია
პლაზმური მემბრანა იგივე პლაზმალემა ან ციტოლემა - შერჩევითი განვლადობის უნარის მქონე ბარიერის როლს ასრულებს. იგი უჯრედსა და უჯრედშორის მატრიქსს შორის ნივთიერებათა ცვლას არეგულირებს და უჯრედშიგა გარემოს მუდმივობას განაპირობებს. პლაზმური მემბრანა გარს აკრავს ციტოპლაზმას და ყოფს შიგაუჯრედულ კომპონენტებს გარეგანი გარემოსგან. არ ატარებს შედარებით დიდი ზომის მოლეკულებს. პლაზმური მემბრანა დიდ როლს ასრულებს უჯრედის ფორმის მიღებაში, ასევე სხვა უჯრედებთან შეკავშირებითა და დაჯგუფებით ქსოვილის წარმოქმნაში. მემბრანის გავლით ნივთიერებათა ტრანსპორტი შეიძლება იყოს პასიური-არ საჭიროებდეს ენერგიას, ან აქტიური-მათი ტრანსპორტირებისთვის უჯრედისაგან მოითხოვდეს ენერგიას.
სტრუქტურა
ბილიპიდური სტრუქტურა
ლიპიდები პლაზმური მემბრანის ფორმირების პროცესში უმთავრეს როლს ასრულებენ. პლაზმური მემბრანა ძირითადად შედგება წვრილი, ამფიპატიკური ფოსპოლიპიდების ორი შრისაგან. ფოსფოლიპიდი შედგება ჰიდროფილური(ნივთიერება, რომელიც წყალში კარგად იხსნება) „თავისა“ და ჰიდროფობური(ნივთიერება, რომელიც წყალში არ იხსნება) „კუდისაგან“. ფოსფოლიპიდები სითხეში მოთავსებისას ორ შრეს ქმნიან: ჰიდროფობური „კუდები“ შიგნით ექცევა, ჰიდროფილური „თავები“ კი-გარეთ. საბოლოოდ, მიიღება უწყვეტი, სფერული ლიპიდების შრე, რომლებიც ცუდად ატარებენ იონებს და სხვა პოლარულ მოლეკულებს. ფოსფოლიპიდების ასეთი მოწესრიგებული წყობა ხელს უშლის მაღალმოლეკულურ ნაერთებს უჯრედში შეღწევაში, მაგრამ, ჩვეულებრივ ატარებს ჰიდროფობურ მოლეკულებს. პლაზმური მემბრანის უნარი აკონტროლოს მასში ნივთიერებების მოძრაობა ხორციელდება ტრანსმემბრანული ცილების კომპლექსების მეშვეობით, როგორებიცაა მაგ. ფორები.
