ვაჯრაიანა

ბუდდჰას თვალები, სვაჲამბჰუნათი, კატმანდუ, ნეპალი

ვაჯრაჲანა ( სანსკრ. वज्रयान, IPA: Vajrayāna; ტიბ. დორჯე თეპა - ალმასის გზა; მონღ. Очирт хөлгөн, Ochirt Hölgön) ბუდიზმის ტანტრული მიმართულებაა, წარმოიშვა მაჰაჲანას გარემოცვაში ახ.წ. V ს-ში. ალბათ, ვაჯრაჲანას საფუძვლებში დევს ინდური ტანტრიზმი, თუმცა ბევრი თანამედროვე მკვლევარი ამ მოსაზრებას უარყოფს, ბუდისტურ ტანტრიზმს დამოუკიდებლად განვითარებად მიმდინარეობად გამოყოფენ. ვაჯრაჲანა გავრცელებულია ტიბეტში, ნეპალში, მონღოლეთში, რუსეთში, ბჰუტანსა და იაპონიაში (შინგონის სკოლა).

მე8 ს-ის დასაწყისიდან ვაჯრაჲანაში სხვადასხვა ბუდისტურმა სკოლებმა დაიწყეს გამოყოფა: ნჲინგმა, კაგჲუ, კარმაპა, დუგპა, საკჲა, კადამპა, გელუგი. კადამპას გარდა ყველა ეს სკოლა დღემდე შემორჩა.

ასევე ქვია ტანტრული ბუდიზმი, ტანტრაჲანა (ტანტრის ბორბალი), მანტრაჲანა (მანტრის ბორბალი), ფალაჲანა (შედეგის ბორბალი).