წითელი წანაცვლება: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის შეცვლა: ro:Deplasare spre roșu
ხაზი 14: ხაზი 14:
<math>~z_G > 0</math> იმ შემთხვევაში, როცა გამოსხივების წერტილში პოტენციალი მოდულით მეტია.
<math>~z_G > 0</math> იმ შემთხვევაში, როცა გამოსხივების წერტილში პოტენციალი მოდულით მეტია.


მასიური კომპაქტური ობიექტებისთვის ძლიერი მიზიდულიობის ველით (მაგ. ნეიტრონული ვარსკვლავი და შავი ხვრელი) საჭიროა ზუსტი ფორმულების გამოყენება. კერძოთ, გრავიტაციული წითელი ძვრა სფერული სხეულის სპექტრში მასით <math>~M</math> და რადიუსით <math>~R</math>
მასიური კომპაქტური ობიექტებისთვის ძლიერი მიზიდულიობის ველით (მაგ. ნეიტრონული ვარსკვლავი და შავი ხვრელი) საჭიროა ზუსტი ფორმულების გამოყენება. კერძოდ, გრავიტაციული წითელი ძვრა სფერული სხეულის სპექტრში მასით <math>~M</math> და რადიუსით <math>~R</math>


<math>R > R_G = \frac{2GM}{c^2}</math>
<math>R > R_G = \frac{2GM}{c^2}</math>


(<math>~R_G</math> - [[გრავიტაციული რადიუსი]], <math>~G</math> - [[გრავიტაციული მუდმივი]]) გამოვლინდება შემდეგით <math>z_G = \left ( 1 - \frac{R_G}{R}\right )^{-\frac{1}{2}} - 1</math>
(<math>~R_G</math> - [[გრავიტაციული რადიუსი]], <math>~G</math> - [[გრავიტაციული მუდმივი]]) გამოვლინდება შემდეგით <math>z_G = \left ( 1 - \frac{R_G}{R}\right )^{-\frac{1}{2}} - 1</math>


== დაკვირვება წითელ ძვრაზე ==
== დაკვირვება წითელ ძვრაზე ==

11:27, 18 ივლისი 2010-ის ვერსია

წითელი ძვრა

წითელი ძვრაქიმიურ ელემენტთა სპექტრალური ზოლის ძვრა წითელ (გრძელტალღიან) მხარეს. ეს მოვლენა არის დოპლერის ეფექტის ანუ გრავიტაციული წითელი ძვრის გამოვლენა ან მათი კომბინაცია. სპექტრალური ზოლის ძვრას იისფერ (მოკლეტალღიან) მხარეს იისფერ ძვრას უწოდებენ. .

წითელი ძვრის თეორია

ორივე შემთხვევაში, დოპლერის ეფექტის ან ფარდობითობის საერთო თეორიის, ძვრის პარამეტრი გამოითვლება როგორც

წყაროს დოპლერისებრი ტალღის სიგრძის ძვრა მოძრაობის დროს სხივური სისწრაფით და სრული სისწრაფით უტოლდება

გრავიტაციული წითელი ძვრის არსებობა იყო იწინასწარმეტყველა ა.აინშტაინმა მის მიერ ფარდობითობის საერთო თეორიის დამუშავების დროს.

ხაზოვანში ნიუტონის პოტენციალის მიმართ მიახლოვების , სადაც და გამოსხივების რეგისტრაციის და გამოსხივების წერტილში გრავიტაციული პოტენციალის შესაბამისია.

იმ შემთხვევაში, როცა გამოსხივების წერტილში პოტენციალი მოდულით მეტია.

მასიური კომპაქტური ობიექტებისთვის ძლიერი მიზიდულიობის ველით (მაგ. ნეიტრონული ვარსკვლავი და შავი ხვრელი) საჭიროა ზუსტი ფორმულების გამოყენება. კერძოდ, გრავიტაციული წითელი ძვრა სფერული სხეულის სპექტრში მასით და რადიუსით

( - გრავიტაციული რადიუსი, - გრავიტაციული მუდმივი) გამოვლინდება შემდეგით

დაკვირვება წითელ ძვრაზე

ყოველი ქიმიური ელემენტი შთანთქავს ან ასხივებს ელექტრომაგნიტურ ტალღას მკაცრად გარკვეულ სიხშირეზე. ამიტომ ყოველი ქიმიური ელემენტი სპექტრში ქმნის განუმეორებელ სურათს, რომელიც სპექტრალური ანალიზის დროს გამოიყენება. ასე რომ დოპლერის ეფექტის და/ან ფარდობითობის საერთო თეორიისას დაშორებული ობიექტების, მაგალითად ვარსკვლავების, გამოსხივების სიხშირე შეიძლება შეიცვალოს (მოიმატოს ან შემცირდეს), და ზოლები შესაბამისად იქნება დაძრული სპექტრის წითელ (გრძელტალღიან) ან იისფერ (მოკლეტალღიან) მხარეს, თავისი განუმეორებელი ფარდობითი მდებარეობის შენახვით. ზუსტად ზოლების ძვრას წითელ მხარეს (ჩვენს მიმართ ობიექტეის დაშორებით გამოვლენილი) უწოდებენ „წითელ ძვრას“.

იუმორი

ველომრბოლელთა შორის ცნობილი რეკომენდაციაა: „შეიძინე წითელი ველოსიპედი, წითელი უფრო სწრაფია“. ეს „ეფექტი“ ხუმრობით აიხსნება წითელი ძვრის მოქმედებით: რაც უფრო სწრაფად გვშორდება ველოსიპედისტი, მით უფრო მეტად მისი ველოსიპედის ფერი იძვრის წითლისკენ, დოპლერის ეფექტის შედეგად. ეს ხუმრობა სხვა სატრანსპორტო საშუალებების მიმართაც გამოიყენება, აგრეთვე სპორტული ამუნიციის და ტანსაცმლის მიმართ.

რესურსები ინტერნეტში