მონარქია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის დამატება: mwl:Monarquie
ბოტის დამატება: an, be-x-old, uz წაშლა: zh
ხაზი 14: ხაზი 14:


[[af:Monargie]]
[[af:Monargie]]
[[an:Monarquía]]
[[ar:ملكية]]
[[ar:ملكية]]
[[bat-smg:Muonarkėjė]]
[[bat-smg:Muonarkėjė]]
[[be-x-old:Манархія]]
[[bg:Монархия]]
[[bg:Монархия]]
[[br:Rouantelezh]]
[[br:Rouantelezh]]
ხაზი 81: ხაზი 83:
[[tr:Monarşi]]
[[tr:Monarşi]]
[[uk:Монархія]]
[[uk:Монархія]]
[[uz:Monarxiya]]
[[vec:Monarchìa]]
[[vec:Monarchìa]]
[[vi:Chế độ quân chủ]]
[[vi:Chế độ quân chủ]]
ხაზი 87: ხაზი 90:
[[xal:Хаани йосн]]
[[xal:Хаани йосн]]
[[yi:קעניגרייך]]
[[yi:קעניגרייך]]
[[zh:王制]]
[[zh-min-nan:Kun-ông-chè-tō͘]]
[[zh-min-nan:Kun-ông-chè-tō͘]]

11:33, 12 მარტი 2010-ის ვერსია

  ნახევრად კონსტიტუციური მონარქია
  მონარქია ზოგიერთ სუბნაციონალურ ერთეულში

მონარქია (ლათ. monarcha; ბერძ. μονάρχης: μόνος „მონოს“ — ერთი, ერთადერთი; ἀρχων „არქონ“ — მმართველი, ლიდერი) — სახელმწიფო მმართველობის ფორმა.

მონარქია არის მმართველობის ისეთი ფორმა, როდესაც ძალაუფლება არის ერთი ადამიანის, მეფის ხელშია. (ქრ.შ-მდე 2000-800 წწ. საბერძნეთის უმეტეს ქალაქ-სახელმწიფოებს მართავდა მონარქი ანუ მეფე, ბერძნულ დასახლებებს არ მართავენ დედოფლები) თავდაპირველად, მეფეს ირჩევდა ხალხი. მოგვიანებით, მეფეებმა თავისი ძალაუფლების გადაცემა დაიწყეს მემკვიდრეობით უფროს ვაჟზე. საბერძნეთში მეფეებს დიდი ძალაუფლება ჰქონდათ: გამოსცემდნენ კანონებს და იყვნენ მოსამართლეები, ისინი იყენებდნენ ჯარისკაცებს იმ ხალხის წინააღმდეგ, რომელიც არ ეთანხნებოდა კანონებს და არ იხდიდა გადასახადებს.

არსებობს მონარქიის ორი ტიპი: კონსტიტუციური მონარქია - რომლის დროს მონარქის ძალაუფლება შეზღუდულია კონსტიტუციით და აბსოლუტური მონარქია - რომლის დროს მონარქი შეუზღუდავ ძალაუფლებას ფლობს.

შუა საუკუნეებში მონარქია იყო სახელმწიფო მმართველობის ყველაზე უფრო გავრცელებული ფორმა. თანამედროვე მონარქიების დიდი ნაწილი (კერძოდ ევროპული მონარქიები) კონსტიტუციურია. თნამედროვე ფაქტიური აბსოლუტური მონარქიებია: ბრუნეი, ბჰუტანი, ომანი, საუდის არაბეთი და სვაზილენდი. ვატიკანი არის თეოკრატიული მონარქია, რომლის მონარქია რომის პაპი.