სენტ-ჰელენზი

სენტ-ჰელენზი
სენტ-ჰელენზი
კოორდინატები: 46°11′28″ ჩ. გ. 122°11′40″ დ. გ.
ქვეყანა	აშშ
სიმაღლე	2550 მ
ქედი	კასკადოვანი მთები
ტიპი	სტრატოვულკანი
ასაკი	< 40,000 წელი
პირველი ასვლა	1853
ბოლო ამოფრქვევა	2004-2008 წწ.

სენტ-ჰელენზი (ინგლ. Mount Saint Helens; კაუიცის ხალხთა შორის ცნობილია როგორც ლავეტლატლა, ხოლო ლუვიტის სახელით ცნობილია კლიკიტატებს შორის) — აქტიური სტრატოვულკანი, აშშ-ში, ვაშინგტონის შტატში. მდებარეობს ქალაქ სიეტლიდან სამხრეთით, 154 კმ-ში, ხოლო ქალაქ პორტლენდიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით, 80 კმ-ში. სახელი ეწოდა ბრიტანელი დიპლომატის ბარონ სენტ-ჰელენზის პატივსაცემად, რომელიც იყო მოგზაურის ჯორჯ ვანკუვერის მეგობარი, რომელმაც XVIII საუკუნის ბოლოს აწარმოა ამ რაიონის კვლევა.

სწორედ, ვანკუვერის ინიციატივით ეწოდა ვულკანს ბრიტანელი დიპლომატის სახელი. სენტ-ჰელენზი მდებარეობს კასკადოვან ქედზე, რომელიც წარმოადგენს კასკადოვანი ვულკანური ჯაჭვის ნაწილს. ცნობილია ვულკანური ფერფლითა და პიროკლასტური ნაკადებით. ვულკანის სიმაღლეა 2550 მ, ხოლო შეფარდებითი სიმაღლე 1404 მ აღწევს.

ყველაზე სასიკვდილო და ეკონომიკურად გამანადგურებელი ვულკანური მოვლენა ამერიკის შეერთებულ შტატებში სწორედ ვულკან სენტ-ჰელენზის სახელთანაა დაკავშირებული. კატასტროფული ამოფრქვევა მოხდა 1980 წლის 18 მაისს, რომლის შედეგად დაიღუპა 57 ადამიანი, დაინგრა 250 სახლ-კარი, 47 ხიდი, რკინიგზის 24 კილომეტრიანი და გზატკეცილის 298 კილომეტრიანი მონაკვეთი.

გარდა ამისა, ათასობით ცხოველი დაიღუპა. გვერდითი აფეთქების შედეგად, დაახლოებით 500 კმ² ფართობზე ამოგლეჯილი იყო ხეები. რიხტერის 5.1 სკალით მომხდარ მიწისძვრას მოჰყვა ვულკანის ამოფრქვევა, რომლის შედეგად ვულკანის სიმაღლე 2950 მ-იდან დაეცა ამჟამინდელ 2550 მ ნიშნულამდე. მიწისძვრას თან ახლდა მასიური ნამტვრევებიანი მეწყერი, რომლის მოცულობამ 2,9 კმ³ შეადგინა.

1982 წლის 27 აგვისტოს, რონალდ რეიგანის ინიციატივით 1980 წელს მომხდარ ამოფრქვევასთან დაკავშირებით ვულკანის გარშემო შეიქმნა სენტ-ჰელენზის ეროვნული ვულკანური მონუმენტი, რომლის ფართობია 445 კმ².

ისევე როგორც კასკადოვანი მთების სხვა ვულკანები სენტ-ჰელენზიც დიდი ვულკანური კონუსია, რომელიც აგებულია ლავური ქანებით, პემზითა და სხვა. გვხვდება აგრეთვე ბაზალტებისა და ანდეზიტების ფენები. სენტ-ჰელენზი 1980 წლის ამოფრქვევის შედეგად ნაწილობრივ დაინგრა. ამოფრქვევები ხდებოდა 1986 წლამდე, ხოლო ვულკანური გუმბათი დროგამოშვებით ზრდას განიცდიდა კრატერში. სეისმურ აქტიურობას ადგილი ჰქონდა აგრეთვე 1989-1991 წწ. და 1995-1998 წწ. შორის. პირველი ასვლა განახორციელა ტომას დრაიერმა 1853 წელს.

რესურსები ინტერნეტში

• შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „სენტ-ჰელენზი“ ვიკისაწყობში.
• სენტ-ჰელენზი — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)
• სენტ-ჰელენზი — გლობალური ვულკანიზმის პროგრამა დაარქივებული 2014-02-03 საიტზე Wayback Machine. (ინგლისური)