ივანე ბუნინი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ივანე ბუნინი
რუს. Иван Алексеевич Бунин
დაბადების თარიღი 22 ოქტომბერი, 1870(1870-10-22)[1] [2]
დაბადების ადგილი ვორონეჟი, რუსეთის იმპერია[1] [3]
გარდაცვალების თარიღი 8 ნოემბერი, 1953(1953-11-08)[1] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [2] (83 წლის)
გარდაცვალების ადგილი პარიზის XVI რაიონი, საფრანგეთი[1] [3]
დასაფლავებულია სენტ-ჟენევიევ-დე-ბუას სასაფლაო
საქმიანობა მწერალი[12] , მთარგმნელი, პოეტი[12] , პროზაიკოსი და დრამატურგი[12]
ენა რუსული ენა
მოქალაქეობა რუსეთის იმპერია
საფრანგეთი
Magnum opus სოფელი, Dark Avenues, The Life of Arseniev და The Gentleman from San Francisco
ჯილდოები ნობელის პრემია ლიტერატურაში[14] [15] და პუშკინის პრემია
მეუღლე Anna Tsakni და Vera Muromtseva-Bunin
ხელმოწერა

ივანე ბუნინი (რუს. Иван Алексеевич Бунин; დ. 22 ოქტომბერი, 1870, ვორონეჟი — გ. 8 ნოემბერი, 1953, პარიზი) — რუსი მწერალი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ლიტერატურის დარგში.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაიბადა გაღარიბებული აზნაურის ოჯახში. ბავშვობა სოფელში გაატარა. ხელმოკლეობის გამო ადრე მოეკიდა დამოუკიდებელ ცხოვრებას. 1887 წელს პირველად გამოაქვეყნა ლექსი „ნადსონის საფლავზე“, 1891 წელს კი გამოსცა კრებული „ლექსები“. 1901 წელს პოემისათვის „ფოთოლცვენა“ პუშკინის სახელობის პრემია მიენიჭა. ადრეული პერიოდის თხზულებაში ბუნინი ყურადრებას ამახვილებდა გლეხობის მძიმე მდგომარეობაზე („ნეფედკა“, „ტანკა“, „ცნობები სამშობლოდან“, „ცხრა მთას იქით“ და სხვა). იმ ხანებში გაიცნო მაქსიმ გორკი, მისი მეშვეობით დაუახლოვდა გამომცემლობა „ზნანიეს“ გარშემო შეკრებლ დემოკრატ მწერლებს. 1905 წელს რევოლუციის წინა პერიოდი საზოგადოებრივი აღმავლობა ბუნინის ლექსებში („ჯორდანო ბრუნო“, „ბრძენთ“ და სხვა) და მოთხრობებშიც აისახა, თუმცა იგი რევოლუციურ შეხედულებებს არ იზიარებდა. ბუნინის ბევრ მოთრობაშია ნაჩვენები დაბეჩავებული ხალხის ტრაგედია, მისი უმეცრება, ჩამორჩენილობა („იგნატი“, „ღამის საუბარი“, „ძველი კაცი“, „მხიარული ეზო“), თუმცა ამასთან ერთად, ნათელი ფერებითაა დახატული უბრალო რუსი ადამიანის სულიერი სილამაზეც, ნიჭიერება, შრომისმოყვარეობა („ზახარვორობიოვი“, „ქნარზე დამკვრელი როდიონი“, „ჭრიჭინა“ და სხვა. ბუნინის ნიჭი საყოველთაოდ იქნა აღიარებული: 1909 წელს პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიამ საპატიო აკადემიკოსად აირჩია. ბუნინი ბევრს მოგზაურობდა. აღმოსავლეთში მოგზაურობაზე დაწერა ნარკვევების ციკლი „მზის ტაძარი“. 1920 წელს ბუნინი საფრანგეთში გაიხიზნა. ემიგრაციაში ყოფნის პერიოდში მორალურ-ზნეობრივ თემებზე შექმნილი ნაწარმოებებიდან აღსანიშნავია მოთხრობები: „მიტიას სიყვარული“, „კორნეტ ელაგინის საქმე“, რომანი „არსენიევის ცხოვრება“, ნოველების ციკლი „ბნელი ხეივნები“. ბუნინმა დაწერა აგრეთვე წიგნი „ტოლსტოის განთვისუფლება“, „მოგონებები“ და სხვა. ბუნინის შემოქმედებაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს თარგმანებს. მან თარგმნა ჰენრი ლონგფელოს „ჰაიავატის სიმღერა“, ჯორჯ ბაირონის „კაენი“, „მანფრედი“ და სხვა. 1933 წელს ბუნინს ნობელის პრემია მიენიჭა.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Михайлов О. Н. Краткая литературная энциклопедия — Москва: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 1.
  2. ↑ 2.0 2.1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 307–311. — ISBN 5-94848-245-6
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Михайлов О. Н. Бунин Иван Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  4. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  5. ↑ SNAC — 2010.
  6. ↑ IMSLP — 2006.
  7. ↑ Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  8. ↑ Discogs — 2000.
  9. ↑ filmportal.de — 2005.
  10. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  11. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 The Fine Art Archive — 2003.
  13. ↑ Munzinger Personen
  14. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1933/
  15. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
ხ • გ • რ
ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
1901–1925

სიული პრიუდომი (1901) • თეოდორ მომზენი (1902) • ბიორნსტიერნე ბიორნსონი (1903) • ფრედერიკ მისტრალი / ხოსე ეჩეგარაი (1904) • ჰენრიკ სენკევიჩი (1905) • ჯოზუე კარდუჩი (1906) • რადიარდ კიპლინგი (1907) • რუდოლფ ოიკენი (1908) • სელმა ლაგერლოფი (1909) • პაულ ფონ ჰაიზე (1910) • მორის მეტერლინკი (1911) • გერჰარტ ჰაუპტმანი (1912) • რაბინდრანათ თაგორი (1913) • რომენ როლანი (1915) • ვერნერ ფონ ჰეიდენსტამი (1916) • კარლ გელერუპი / ჰენრიკ პონტოპიდანი (1917) • კარლ შპიტელერი (1919) • კნუტ ჰამსუნი (1920) • ანატოლ ფრანსი (1921) • ხაკინტო ბენავენტე (1922) • უ. ბ. იეიტსი (1923) • ვლადისლავ რეიმონტი (1924) • ჯორჯ ბერნარდ შოუ (1925)

1926–1950

გრაცია დელედა (1926) • ანრი ბერგსონი (1927) • სიგრიდ უნსეტი (1928) • თომას მანი (1929) • სინკლერ ლუისი (1930) • ერიკ აქსელ კარლფელდტი (1931) • ჯონ გოლზუორთი (1932) • ივანე ბუნინი (1933) • ლუიჯი პირანდელო (1934) • იუჯინ ო’ნილი (1936) • როჟე მარტინ დიუ გარი (1937) • პერლ ბაკი (1938) • ფრანს ემილ სილანპაა (1939) • იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (1944) • გაბრიელა მისტრალი (1945) • ჰერმან ჰესე (1946) • ანდრე ჟიდი (1947) • ტომას სტერნზ ელიოტი (1948) • უილიამ ფოლკნერი (1949) • ბერტრან რასელი (1950)

1951–1975

პერ ლაგერკვისტი (1951) • ფრანსუა მორიაკი (1952) • უინსტონ ჩერჩილი (1953) • ერნესტ ჰემინგუეი (1954) • ჰალდორ ლაქსნესი (1955) • ხუან რამონ ხიმენესი (1956) • ალბერ კამიუ (1957) • ბორის პასტერნაკი (1958) • სალვატორე კვაზიმოდო (1959) • სენ-ჟონ პერსი (1960) • ივო ანდრიჩი (1961) • ჯონ სტეინბეკი (1962) • გიორგოს სეფერისი (1963) • ჟან-პოლ სარტრი (უარი თქვა ჯილდოზე) (1964) • მიხეილ შოლოხოვი (1965) • შმუელ აგნონი / ნელი ზაქსი (1966) • მიგელ ანხელ ასტურიასი (1967) • იასუნარი კავაბატა (1968) • სემიუელ ბეკეტი (1969) • ალექსანდრე სოლჟენიცინი (1970) • პაბლო ნერუდა (1971) • ჰაინრიხ ბიოლი (1972) • პატრიკ უაიტი (1973) • ეივინდ იუნსონი / ჰარი მარტინსონი (1974) • ეუჟენიო მონტალე (1975)

1976–2000

სოლ ბელოუ (1976) • ვისენტე ალეიქსანდრე (1977) • ისააკ ბაშევის ზინგერი (1978) • ოდისეას ელიტისი (1979) • ჩესლავ მილოში (1980) • ელიას კანეტი (1981) • გაბრიელ გარსია მარკესი (1982) • უილიამ გოლდინგი (1983) • იაროსლავ სეიფერტი (1984) • კლოდ სიმონი (1985) • უოლე შოინკა (1986) • იოსიფ ბროდსკი (1987) • ნაჯიბ მაჰფუზი (1988) • კამილო ხოსე სელა (1989) • ოქტავიო პასი (1990) • ნადინ გორდიმერი (1991) • დერეკ უოლკოტი (1992) • ტონი მორისონი (1993) • კენძაბურო ოე (1994) • შეიმას ჰინი (1995) • ვისლავა შიმბორსკა (1996) • დარიო ფო (1997) • ჟოზე სარამაგო (1998) • გიუნტერ გრასი (1999) • გაო სინძიანი (2000)

2001–დღემდე

ვიდიადჰარ ნაიპოლი (2001) • იმრე კერტესი (2002) • ჯონ მაქსველ კუტზეე (2003) • ელფრიდე იელინეკი (2004) • ჰაროლდ პინტერი (2005) • ორჰან ფამუქი (2006) • დორის ლესინგი (2007) • ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო (2008) • ჰერტა მიულერი (2009) • მარიო ვარგას ლიოსა (2010) • ტომას ტრანსტრიომერი (2011) • მო იენი (2012) • ელის მანრო (2013) • პატრიკ მოდიანო (2014) • სვეტლანა ალექსიევიჩი (2015) • ბობ დილანი (2016) • იშიგურო კაძუო (2017) • ოლგა ტოკარჩუკი (2018) • პეტერ ჰანდკე (2019) • ლუიზა გლიუკი (2020) • აბდულრაზაკ გურნა (2021) • ანი ერნო (2022)

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ივანე_ბუნინი&oldid=4001214“-დან