ჰაჯი გუსი

ჰაჯი გუსი
აზერ. Hacı Hüsü
ბიოგრაფია
ნამდვილი სახელი	ქაზიმლი ჰაჯი გუსი ქერბალაი ლიუთფალი ოღლი
დაბ. თარიღი	1839(1839)
დაბ. ადგილი	შუშა
გარდ. თარიღი	1898(1898)
გარდ. ადგილი	აშხაბადი
ჟანრ(ებ)ი	მუღამი

ქაზიმლი ჰაჯი გუსი ქერბალაი ლიუთფალი ოღლი (აზერ. Hacı Hüsü; 1839, შუშა — 1898, ასხაბადი (დღევანდელიაშხაბადი)) — აზერბაიჯანული მუსიკის ვოკალური ხელოვნების ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი, ჰარატ კულის მოსწავლეა.

სიცოცხლე და მოღვაწეობა

პირველად შუშელების თვალწინ, მან ხანდემიროვის თეატრში საქველმოქმედო საღამოზე შეასრულა წარმოდგენა. ჰაჯი გუზი, ცნობილ ტარიკოს სადიხჯიანთან (მირზა სადიხთან) ერთად, ამ საღამოს ბრწყინვალედ მღეროდა მუღამ ჩარგიახს, აუღელვებლად იპყრობდა მაყურებლის გულებს. მისი სახელი სწრაფად გავრცელდა.

ჰაჯი გუსი ასევე იყო მუღამის თეორიის ექსპერტი, იცოდა აღმოსავლეთის ბევრ ქვეყანაში ამ ჟანრის შესრულების პრაქტიკა და აზერბაიჯანის მუღამის მახასიათებლები. მან გააუმჯობესა მრავალი შინაგანი მუგამის ექსპრესიულობა და ფორმირების თვისებები, შექმნა მათი ახალი ვარიანტები. ერთ-ერთი მათგანია ქურდი-შაჰნაზის მუღამი - ტრადიციულ ქურდიამდე, ჰაჯი გუზი დაამატა კიდევ ერთი მონაკვეთი - შაჰნაზი, რომელმაც ფორმას მნიშვნელოვანი მასშტაბები მისცა და გააღრმავა ემოციური და დრამატული შინაარსი. ჰაჯი გუსი ასევე იყო მუჰამ გატარის შემოქმედი.

მან მიიღო მიწვევები არა მარტო აზერბაიჯანის ქალაქებში სადღესასწაულო ღონისძიებებზე - (საყვარელი ხანანდე ნატავა, ჰაჯი გუზი მისი მეჯლისში გახშირებული მონაწილე იყო.მას ხშირად მის საღამოებზე იწვევდნენ ცნობილი მუსიკოსები - მაშადი ბაქოდან, მელიქ მანსუროვი, შამახი محمჰმუდ აგა და სხვები. ჰაჯი გუსი ასევე მისასალმებელი სტუმარი იყო ახლო და შუა აღმოსავლეთის ბევრ ქალაქში. ცნობილია, რომ ირანის შაჰმა ნასრედდინმა იგი მიიწვია ტაბრიზში შვილის ქორწილისთვის 1880 წელს. ჰაჯი გუზი თან ახლდა და თან ახლდა ტარისტ სადიხჯანი და კამანისტი ბაღდაგულ ატა. მან მღეროდა ბევრ ცნობილ ირანელ მუსიკოსთან ერთად, ხოლო ჰაჯი გუზი მიენიჭა შაჰის პირველი პრემია.

სიცოცხლის ბოლო წლებში, მექაში მომლოცველთაგან დაბრუნების შემდეგ, ჰაჯი გუსიმ, რელიგიური მოღვაწეების გავლენის ქვეშ, შეაჩერა მუგამების შესრულება და მხოლოდ შუშას მეჩეთის გოვარხარ აღადან გამოცხადებული აზანური გამოცხადება, ლოცვას ეძახდა. მაგრამ მაშინაც კი, მისმა ხმამ უამრავი მსმენელი მიიპყრო არა მარტო შუშის, არამედ მიმდებარე სოფლებისაც.