ჯორჯ ელიოტი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ჯორჯ ელიოტი
ინგლ. Mary Ann Evans[1]
ინგლ. Marian Evans[2]
დაბადების თარიღი 22 ნოემბერი, 1819(1819-11-22)[3] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15]
დაბადების ადგილი ნანიტონი
გარდაცვალების თარიღი 22 დეკემბერი, 1880(1880-12-22)[16] [3] [3] [4] [5] [6] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] (61 წლის)
გარდაცვალების ადგილი ლონდონი[17]
დასაფლავებულია ჰაიგეიტის სასაფლაო
ფსევდონიმი George Eliot[10] [2]
საქმიანობა რომანისტი[1] , მთარგმნელი[2] , ფილოსოფოსი[2] , მწერალი[2] [18] , პოეტი[19] , ჟურნალისტი[20] , ესეისტი და რედაქტორი[10]
ენა ინგლისური ენა[2]
მოქალაქეობა  დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო
ალმა-მატერი ბედფორდის კოლეჯი და ჰოლოუეის სამეფო კოლეჯი
Magnum opus წისქვილი ფლოსზე, სილას მარნერი, მიდლმარჩი, დანიელ დერონდა, ადამ ბიდი და რომოლა
მეუღლე John Walter Cross[21] [22]
პარტნიორ(ებ)ი George Henry Lewes[23] [24]
გავლენა მოახდინეს

მარი ანე ევანზი (ინგლ. Mary Anne Evans; დ. 22 ნოემბერი, 1819 — გ. 22 დეკემბერი, 1880; ალტერნატიული სახელები „მარი ანი“ ან „მარიანი“) ცნობილია ფსევდონიმით ჯორჯ ელიოტი — ინგლისელი ნოველისტი, პოეტი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი და ვიქტორიანული ეპოქის ერთ-ერთი წამყვანი მწერალი. ის შვიდი რომანის ავტორია, მათ შორისაა: „ადამ ბედე“ (1859), „წისქვილი ფლოსზე“ (1860), „სილას მარნერი“ (1861), „მიდლმარჩი“ (1871–72), და „დანიელ დერონდა“ (1876). მათგან უმეტესში მოვლენები ვითარდება ინგლისის პროვინციაში. მისი ნაწარმოებები გამორჩეულია რეალიზმითა და ფსიქოლოგიური სიღრმით.

მისი თქმით ის მამაკაცის ფსევდონიმს იმ მიზნით იყენებდა, რომ მისი ნაშრომებისთვის სერიოზულად შეეხედათ. მისი პერიოდის ქალები საკუთარი სახელით წერდნენ, მაგრამ მას სურდა გაქცეოდა გამეფებულ სტერეოტიპს, რომ ქალებს მხოლოდ მსუბუქი რომანების წერა შეეძლოთ. მას ასევე სურდა მისი ნაწარმოებების დისტანცირება მისი სახელისგან, რადგან ის უკვე ცნობილი კრიტიკოსი და რედაქტორი იყო.

ელიოტის „მიდლმარჩს“ მარტინ ემისმა[26] და ჯულიან ბარნსმა[27] ინგლისურ ენოვანი ლიტერატურის უდიდესი რომანი უწოდეს.

ცხოვრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მარი ანე ევანზი დაიბადა ინგლისში პატარა ქალაქ ნუნეატონში. ის წისქვილის მფლობელი რობერტ (1773–1849) და ქრისტინა (1788–1836) ევანზების მეორე შვილი იყო. მარი ანეს სახელს ხანდახან მარიანად ამოკლებდნენ.[28] მას ჰყავდა და ქრისტინა (1814–59) და ძმა ისააკი (1816–1890), ასევე ტყუპი ძმები რომლებმაც მხოლოდ რამდენიმე დღე იცოცხლეს. მამამისის ჰარიეტ პოინტონთან (?1780–1809) პირველი ქორწინებიდან ასევე ჰყავდა ნახევარ და-ძმა რობერტი (1802–64) და ფენი (1805–82).

რადგან მარი ანე არ გამოირჩეოდა სილამაზით მიიჩნეოდა, რომ მას გათხოვების მცირე შანსი ჰქონდა. ამიტომ მამამისი მის განათლებაზე განსაკუთრებით ზრუნავდა.[29] 5-9 წლის ასაკში ის და მისი და სწავლობდნენ ქალბატონი ლათამის სკოლაში. 9-13 წლების ასაკში ბატონი ვალინგტონის სკოლაში, ხოლო 13-16 წლის ასაკში ქალბატონი ფრანკლინის სკოლაში კოვენტრიში. 16 წლის შემდეგ მარი ანეს ფორმალური განათლება თითქმის აღარ მიუღია.[30] მამამისის წყალობით მას წვდომა ჰქონდა არბური-ჰოლის ბიბლიოთეკასთან.

ჯორჯ ლუისთან ურთიერთობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჯორჯ ელიოტის პორტრეტი, სამუელ ლაურენსი, დაახ. 1860

მარი ანე 1851 წელს, შეხვდა ფილოსოფოსსა და კრიტიკოსს ჯორჯ ჰენრი ლუისს. 1854 წელს მათ ერთად ცხოვრება გადაწყვიტეს. ლუისი უკვე დაქორწინებული იყო აგნეს ჯერვიზე. მატ ღია ქორწინება ჰქონდათ. საერთო სამი შვილის გარდა აგნესს კიდევ 4 შვილი ჰყავდა თორნტონ ლეი ჰანტისგან.[31] რადგან გორჯი ოფიციალურ დოკუმენტებში აგნესის შვილების მამად ფიქსირდებოდა, მას არ ჰქონდა განქორწინების უფლება.

1854 წელს ჯორჯმა და მარიანმა კვლევის მიზეზით ერთად იმოგზაურეს ვაიმარსა და ბერლინში. ევანზი აგრძელებდა თეოლოგიურ საქმიანობას და გერმანულიდან თარგმნიდა Das Wesen des Christentums-ს (ქრისტიანობის არსი), ხოლო მარიენი მუშაობდა ესეებზე და თარგმნიდა სპინოზას ეთიკას. თარგმანი 1856-ში დაასრულა, თუმცა მის ცხოვრებაში არ გამოცემულა.[32]

გერმანიაში მოგზაურობა ჯორჯის და მარიენის თაფლობის თვე იყო. ამ მოგზაურობის შემდეგ მარი ენი საკუთარ თავს მარი ანე ლუისს ეძახდა, ხოლო ლუისს საკუთარ ქმარს. ვიქტორიანული ეპოქისთვის მსგავსი ქორწინების გარეშე ურთიერთობები არ იყო უჩვეულო.

პირველი გამოცემა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჯორჯ ელიოტის ფოტოგტაფია (albumen print), დაახ. 1865

თავის ესიში - "Silly Novels by Lady Novelists"[33] (1856) მარიენი აკრიტიკებდა მისი თავნამედროვე მწერალი ქალების მიერ მარტივი სუჟეტების გამოყენებას. თავისივე სხვა ესეიში აფასებს იმ დროეიდელი ევროპელი ქალი მწერლების რეალისტურ ნაწარმოებებს და რეალიზმის მიმართ აშკარა სიმპატიას გამოხატავს. მან ამ პერიოდში აირჩია ფსევდონიმი ჯირჯ ელიოტი, რომელიც ზოგიერთის აზრით მისი ქმრის სახელისგან და გვარი Eliot კი დაშიფრული to L—I owe it არის.[34]

1857 წელს, როდესაც ის 37 წლის იყო Blackwood's Magazine-ში დაიბეჭდა მისი პირველი ნაწარმოები - Scenes of Clerical Life. მისი პირველი სრული ნოველა Adam Bede გამოიცა 1859 წელს. ნოველამ დიდი ინტერესი გამოიწვია ავტორის მიმართ და როდესაც საბოლოოდ მისი ვინაობა გაირკვა ამან გარკვეული შოკი მოგვარა კითხვის მოყვარულ საზოგადოებას. მარი ანეს პირად ცხოვრებას არ მოუხდენია ნეგატიური გავლენა მის სამწერლო კარიერაზე, თუმცა საზოგადოებაში მისი მიღება 1877 წლამდე არ ხდებოდა, როდესაც ის დედოფალ ვიქტორიას ქალიშვილ პრინცესა ლუიზას წარუდგინეს. თვითონ დედოფალი იმდენად მოხიბლული იყო მისი ნოველით, რომ ედვარდ ჰენრი კორბულდს პირადად დაუკვეთა Adam Bede-სთვის ესკიზების შესრულება.[35]

dam Bede-ს წარმატების შემდეგ ჯორჯ ელიოტი 15 წლის განმავლობაში აგრძელებდა ნოველების გამოცემას. 1876 წელს გამოსცა Daniel Deronda, რის შემდეგაც ის და ლუისი საცხოვრებლად პატარა სოფელ ვიტლიში გადავიდნენ. ამ დროისთვის ლუისის ჯანმრთელობა გაუარესდა და ის ორი წლის შემდეგ 1878 წლის 30 ნოემბერს გარდაიცვალა. ელიოტმა შემდეგი ორი წელი ლუისის ბოლო ნაშრომის Life and Mind რედაქტირებას მიუძღვნა.

ჯონ კროსზე ქორწინება და გარდაცვალება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1880 წლის 16 მარტს ჯონ კროსზე ქორწინებით მარიანი კიდევ ერთხელ მოექცა საზოგადოების ყურადღების ცენტრში. მამაკაცი მასზე 20 წლით ახალგაზრდა იყო. მან კიდევ ერთხელ შეიცვალა სახელი და გახდა მარი ანე კროსი. 1880 წლის 22 დეკემბერს მარი ანე კროსი თირკმლის დაავადებით 61 წლის ასაკში გარდაიცვალა.[36]

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ 1.0 1.1 Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 334.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Find a Grave — 1996.
  4. ↑ 4.0 4.1 IMSLP — 2006.
  5. ↑ 5.0 5.1 SNAC — 2010.
  6. ↑ 6.0 6.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  7. ↑ FemBio database
  8. ↑ 8.0 8.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  9. ↑ 9.0 9.1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 WeChangEd
  11. ↑ 11.0 11.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  12. ↑ 12.0 12.1 Internet Philosophy Ontology project
  13. ↑ 13.0 13.1 Babelio — 2007.
  14. ↑ 14.0 14.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  15. ↑ 15.0 15.1 A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — გვ. 152. — ISBN 978-1-85743-228-2
  16. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  17. ↑ Элиот Джордж / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  18. ↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  19. ↑ poets.org
  20. ↑ Union List of Artist Names — 2016.
  21. ↑ Kindred Britain
  22. ↑ 22.0 22.1 22.2 Haight G. S. Encyclopædia Britannica
  23. ↑ Eliot G. Daniel Deronda — 2002. — P. xviii.
  24. ↑ Kindred Britain
  25. ↑ 25.0 25.1 Handley G. George Eliot Review, The George Eliot review // George Eliot Review — 1995. — ISSN 1358-345X
  26. ↑ Long, Camilla. Martin Amis and the sex war, The Times, 24 January 2010, p. 4: "They've [women] produced the greatest writer in the English language ever, George Eliot, and arguably the third greatest, Jane Austen, and certainly the greatest novel, Middlemarch..."
  27. ↑ Guppy, Shusha. „Interviews: Julian Barnes, The Art of Fiction No. 165“. The Paris Review (Winter 2000). ციტირების თარიღი: 26 May 2012.
  28. ↑ University of Virginia დაარქივებული 2009-08-23 საიტზე Wayback Machine. According to a University of Virginia research forum published here, her baptismal records record the spelling as Mary-Anne, and she uses this spelling in her earliest letters. Around 1857, she began to use Mary Ann. In 1859, she was using Marian, but she reverted to Mary Ann in 1880. Archived copy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 August 2009. ციტირების თარიღი: 2007-08-24.
  29. ↑ Karl, Frederick R. George Eliot: Voice of a Century. Norton, 1995. pp. 24–25
  30. ↑ Karl, Frederick R. George Eliot: Voice of a Century. Norton, 1995. p. 52
  31. ↑ Henry, Nancy (2008). The Cambridge Introduction to George Eliot. Cambridge: Cambridge, გვ. 6. 
  32. ↑ Hughes, Kathryn, George Eliot: The Last Victorian, p. 168.
  33. ↑ "Silly Novels by Lady Novelists" დაარქივებული 2017-04-05 საიტზე Wayback Machine. text from The Westminster Review Vol. 66 old series, Vol. 10 new series (October 1856): 442–61.
  34. ↑ Mead, Rebecca, My Life in Middlemarch. New York: Crown Publishers, 2014, p. 178
  35. ↑ Rosemary Ashton, "Evans, Marian [George Eliot] (1819–1880)", (Later Works) Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2008
  36. ↑ George Eliot. BBC History (15 October 2009). ციტირების თარიღი: 30 December 2009.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ჯორჯ_ელიოტი&oldid=4574838“-დან