ჯიროლამო კასარი

ჯიროლამო კასარი
დაბ. თარიღი	1520
დაბ. ადგილი	ბირგუ
გარდ. თარიღი	1592
გარდ. ადგილი	ვალეტა
დასაფლავებულია	წმინდა დომინიკეს ბაზილიკა
მოქალაქეობა	მალტა
საქმიანობა	არქიტექტორი და სამხედრო ინჟინერი
შვილ(ებ)ი	ვიტორიო კასარი
	ჯიროლამო კასარი ვიკისაწყობში

ჯიროლამო კასარი (მალტ. Ġlormu Cassar, დაახლოებით დ.1520 – დაახლოებით გ.1592) იყო მალტელი არქიტექტორი და სამხედრო ინჟინერი. ის იყო წმინდა იოანეს ორდენის რეზიდენტი ინჟინერი და 1567 წელს იქნა მიღებული ორდენში. იგი აქტიურად მონაწილეობდა ვალეტას მშენებლობაში — თავდაპირველად ფრანჩესკო ლაპარელის ასისტენტად, შემდეგ კი პროექტის ხელმძღვანელად. მან დააპროექტა მრავალი საჯარო, რელიგიური და კერძო შენობა ახალ დედაქალაქში, მათ შორის წმინდა იოანეს თანამეგობრობის პროკატედრალი, დიდი მაგისტრის სასახლე, ვალეტაში და აუბერჯები. იგი იყო არქიტექტორისა და ინჟინრის, ვიტორიო კასარის მამა.

ბიოგრაფია

კასარის დაბადების თარიღი ზუსტად ცნობილი არ არის, თუმცა ითვლება, რომ იგი დაახლოებით 1520 წელს დაიბადა ბირგუში ან გუდჯაში. კასარის ოჯახი, რომელიც სავარაუდოდ სიცილიიდან იყო წარმომავლობით, მალტაში მინიმუმ 1440 წლიდან დასახლებული იყო. მას ჰყავდა ორი ძმა — ანდრეასი და იანსი. კასარმა ცოლად მოიყვანა მატია 1560-იანი წლების დასაწყისში და ჰყავდა ხუთი შვილი: ორი ვაჟი — ვიტორიო და გაბრიელე, და სამი ქალიშვილი — მარიტა, ბატისტინა და კატერინელა. მას ასევე ჰყავდა არაკანონიერი შვილი — ჯო დომენიკო, რომელსაც უარი უთხრა მემკვიდრეობაზე მისი 'დაუმორჩილებლობის' გამო.^[2] კასარი თავდაპირველად იყო კაპომასტრო (სამშენებლო ოსტატი) და სწავლობდა ევანჯელისტა მენგასთან, რომელიც იყო ორდენის მთავარი ინჟინერი. ის მუშაობდა, სამხედრო ინჟინრად ჯერბას ბრძოლის დროს (1560) და მალტის დიდი ალყის დროს (1565), სადაც მონაწილეობდა დაზიანებული ციხესიმაგრეების აღდგენაში, ხშირად პირადი საფრთხის ფასად.

1566 წელს ორდენმა დააარსა ახალი დედაქალაქი — ვალეტა, და კასარი დაინიშნა ფრანჩესკო ლაპარელის ასისტენტად. ლაპარელი იყო იტალიელი სამხედრო ინჟინერი, რომელმაც შეიმუშავა ქალაქის ციხესიმაგრეთა გეგმა და ქუჩების გრიდული სისტემა. 1569 წლის 22 აპრილს კასარი ოფიციალურად მიიღეს ორდენში არქიტექტორული და საინჟინრო დამსახურებების აღსანიშნავად. მას მიეცა ორდენის პასპორტი და იმავე წელს გაემგზავრა იტალიის ქალაქების — ნეაპოლის, რომისა და ლუკას მოსანახულებლად. ამ პერიოდში ის გაეცნო მანიერისტულ სტილს, რომელსაც აქტიურად იყენებდა შემდგომ მშენებლობებში.^[3]

1569 წლის ბოლოს კასარი დაბრუნდა მალტაში, სადაც ვალეტას ციხესიმაგრეების მშენებლობა თითქმის დასრულებული იყო. ლაპარელის გამგზავრების შემდეგ კასარი გახდა პროექტის ხელმძღვანელი და ორდენის ოფიციალური არქიტექტორი და ინჟინერი. მან დააპროექტა მრავალი მნიშვნელოვანი შენობა, მათ შორის დიდი მაგისტრის სასახლე, შვიდივე საწყისი აუბერჯი და კონვენტუალური წმინდა იოანეს ეკლესია (დღეს წმინდა იოანეს თანამეგობრობის პროკატედრალი). კასარმა დააპროექტა ასევე ვერდალას სასახლე ბუსკეტში და საკრას ინფერმერიაც მიეწერება მას.^[4]

მისი გარდაცვალების ზუსტი თარიღი უცნობია. კასარმა მეორე ანდერძი შეადგინა 1589 წლის 9 იანვარს. ითვლება, რომ იგი გარდაიცვალა დაახლოებით 1592 წელს ვალეტაში და დაკრძალულია პორტო სალვოს ეკლესიაში.

კასართან დაკავშირებული შენობები

შემდეგი შენობები დაკავშირებულია ჯიროლამო კასარის არქიტექტურულ მოღვაწეობასთან:

ვალეტა

ვალეტას ციხესიმაგრეები (1566 წლიდან; ფრანჩესკო ლაპარელთან ერთად)

ძლევამოსილი ღვთისმშობლის ეკლესია (ვალეტა) (1566–67)

ფრაუ ეუსტაკიო დელ მონტეს სახლი (1569)

პირველი აფრანგეთის აუბერჟი (დაახლ. 1570)

კარმელის ღვთისმშობლის ეკლესია (ვალეტა) (დაახლ. 1570)

პირველი იტალიის აუბერჟი (1570–71)

არაგონის აუბერჟი (1571)

გერმანიის აუბერჟი (1571–75)

ოვერნის აუბერჟი (დაახლ. 1571–83)

პროვანსის აუბერჟი (1571–75)

წმინდა დომინიკის ბაზილიკა (ვალეტა) (1571)

წმინდა ავგუსტინეს ეკლესია (მალტა) (1571–96)

წმინდა მარიამის ეკლესია იესო ფრანცისკანელთა (1571–75)

წმინდა იოანეს თანამეგობრობის პროკატედრალი (1572–77)

კასტილიის აუბერჟი (1573–74)

მეორე იტალიის აუბერჟი (1574–79)

დიდი მაგისტრის სასახლე (ვალეტა) (1574)

საკრას ინფერმერია (1574)

წმინდა ეკატერინეს ეკლესია (1576)

წმინდა ეკატერინეს მონასტერი (1576)

კარმელიტების მონასტერი (1576)

წმინდა პავლეს შვებულების ეკლესია (ვალეტა) (1577–82)

Forni della Signoria (დაახლ. 1584)

მეორე აფრანგეთის აუბერჟი (დაახლ. 1588)

დელ სოკორსოს სამლოცველო წმინდა ელმოს ციხესიმაგრეში

ქარის წისქვილები

მალტის სხვა რეგიონებში

ბირგუსა და სენგლეას რეკონსტრუქცია (1560-იან წლებში)

წმინდა მარკოზის ეკლესია (რაბატი), რაბატი (მალტა) (1571–88)

ვერდალას სასახლე (1586)

ძველი წმ. ავგუსტინეს მონასტერი, რაბატი (1588)

ძველი წმ. ფრანცისკეს მონასტერი, რაბატი (1588)

კაპუცინების მონასტერი, ფლორიანა (1586)

პირადი ცხოვრება

ჯიროლამო კასარი დაქორწინებული იყო მატეა კასარზე და ჰყავდა ხუთი შვილი:

ვიტორიო კასარი, სავარაუდოდ პირველშობილი ვაჟი, მთავარი მემკვიდრე, რომელიც ასევე გახდა არქიტექტორი და მამის მემკვიდრე ორდენის ინჟინრად

გაბრიელე კასარი, რომელიც ასევე მსახურობდა ორდენში

მარიეტიტინა კასარი — დაქორწინებული ნატალე რიცაზე

ბატისტინა კასარი — დაქორწინებული ანტონიო ჰაბელაზე

კატერინელა კასარი — დაქორწინებული ამბროჯიო პაჩეზე

კასარების ოჯახი საკმაოდ შეძლებული იყო და ფლობდა მინიმუმ ორ მონას. ისინი ცხოვრობდნენ ვალეტაში, თანამედროვე წმინდა ურსულას და მელიტას ქუჩებს შორის მდებარე სახლში.

მემკვიდრეობა

კასარის მიერ დაპროექტებული ბევრი შენობა ცვლილებებს დაექვემდებარა ან სრულად განადგურდა XVII-XIX საუკუნეებში. მხოლოდ რამდენიმე შენობა ინარჩუნებს მის თავდაპირველ დიზაინს. ერთადერთი აუბერჟი ვალეტაში, რომელიც ინარჩუნებს კასარის ფასადს, არის არაგონის აუბერჟი — ერთადერთი ცვლილება XIX საუკუნეში დამატებული პორტიკოა. სხვა შენობებიდან, რომლებიც ინარჩუნებს მის გარე არქიტექტურას, გამოირჩევა წმინდა იოანეს თანამეგობრობის პროკატედრალი ვალეტაში და წმინდა მარკოზის ეკლესია (რაბატი), თუმცა მათი ინტერიერები დროთა განმავლობაში შეიცვალა.^[5]

1964 წელს მალტის დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, გზა, რომელიც ფლორიანადან კასტილიის მოედნისკენ მიდის ვალეტაში, გადაერქვა "დიუკ ოფ იორკის გამზირიდან" — "ჯიროლამო კასარის გამზირად" (მალტ. Triq Girolamo Cassar).^[6]

სქოლიო

↑ Structurae — Ratingen: 1998.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861"></a>
↑ De uxore proxima futura magistri Hieroniymi Cassar : new light on Girolamo Cassar's immediate family / J. Abela. Melita Historica. 14(2007)4(375-386).
↑ Ellul, Michael (2004). „In search of Girolamo Cassar: An unpublished manuscript at the State Archives of Lucca“. Melita Historica. XIV (1): 37.
↑ Garofalo, Emanuela (2016). Crociere e Lunette in Sicilia e in Italia Meridionale nel XVI Secolo, გვ. 31.
↑ „Façade of church dedicated to St Mark in Rabat to be restored“. The Malta Independent. 30 June 2016.
↑ Chetcuti, Kristina (1 June 2015). „Where the streets have four names“. Times of Malta.

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q1061861">Structurae<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:en:Ratingen|Ratingen]]:_1998.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861"></a></div>-1] Structurae — Ratingen: 1998.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861"></a>

[2] De uxore proxima futura magistri Hieroniymi Cassar : new light on Girolamo Cassar's immediate family / J. Abela. Melita Historica. 14(2007)4(375-386).

[3] Ellul, Michael (2004). „In search of Girolamo Cassar: An unpublished manuscript at the State Archives of Lucca“. Melita Historica. XIV (1): 37.

[4] Garofalo, Emanuela (2016). Crociere e Lunette in Sicilia e in Italia Meridionale nel XVI Secolo, გვ. 31.

[5] „Façade of church dedicated to St Mark in Rabat to be restored“. The Malta Independent. 30 June 2016.

[6] Chetcuti, Kristina (1 June 2015). „Where the streets have four names“. Times of Malta.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]