ჯანდაცვა ყაზახეთში
ჯანდაცვა ყაზახეთში— ისევე როგორც ნებისმიერ სხვა ქვეყანაში, მოწოდებულია ყაზახეთის მოქალაქეების ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობის დასაცავად. ყაზახეთის ჯანდაცვის სისტემა ამჟამად საბაზრო ურთიერთობებზე გადასვლის ეტაპზეა.[1]
პირველი სერტიფიცირებული ყაზახი ექიმი იყო ამრე აიტბაკინი, რომელმაც დაამთავრა ტომსკის საიმპერატორო უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტი 1894 წელს.
ჯანდაცვა დამოუკიდებელ ყაზახეთში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სსრკ დაშლის შემდეგ, ჯანდაცვის სისტემა დეცენტრალიზებული იქნა ყაზახეთში, ჯანდაცვის სამინისტროდან მრავალი ფუნქცია გადაეცა რესპუბლიკური მნიშვნელობის რეგიონებისა და ქალაქების აღმასრულებელ ორგანოებს, რეგიონული და ქალაქის ჯანდაცვის განყოფილებებმა მიიღეს დამოუკიდებლობის მნიშვნელოვანი ხარისხი.
ამავდროულად, დაიწყო უფასო უნივერსალური ჯანდაცვის სისტემის რეფორმა და ოპტიმიზაცია, რომელიც დღემდე გრძელდება. გასული საუკუნის 90-იან წლებში, ამერიკის შეერთებული შტატების უცხოური ორგანიზაციების რეკომენდაციით, მთელ რესპუბლიკაში დაიწყო სამედიცინო დაწესებულებების მასშტაბური ოპტიმიზაცია, დაიხურა, ლიკვიდირებულია ან პრივატიზებულია ასობით სამედიცინო დაწესებულება (გაიყიდა კერძო საკუთრებაში).[2][3]
სახელმწიფო ჯანდაცვის სისტემა ყაზახეთში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ყაზახეთის რესპუბლიკაში ჯანმრთელობის დაცვის სფეროში სახელმწიფო რეგულირება ყაზახეთის რესპუბლიკის ჯანმრთელობისა და სოციალური განვითარების სამინისტროს კომპეტენციაშია.[4]
სახელმწიფო სისტემა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პირველადი სამედიცინო-სანიტარული დახმარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პირველადი ჯანდაცვა ხორციელდება სოფლის ამბულატორიული ცენტრების, საოჯახო ჯანმრთელობის ცენტრების, ქალაქის პოლიკლინიკების და დიაგნოსტიკური ცენტრების დონეზე. კერძო სამედიცინო ცენტრების მიერ სახელმწიფო შეკვეთის შესრულებაზე დაშვების უზრუნველყოფასთან დაკავშირებით, 2014 წლიდან პირველადი სამედიცინო დახმარების უზრუნველსაყოფად გააქტიურებულია მუშაობა საჯარო და კერძო სექტორების თანამშრომლობის პრინციპებზე.
სპეციალიზირებული დახმარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ტუბერკულოზის სერვისი (ტუბერკულოზის დისპანსერები)
- დერმატოვენეროლოგიური მომსახურება (დერმატოვენეროლოგიური დისპანსერები)
- ნარკოლოგიური მომსახურება (ნარკოლოგიური დისპანსერები)
- ფსიქიატრიული მომსახურება (ნეიროფსიქიატრიული დაწესებულებები)
სამეანო - გინეკოლოგიური დახმარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სამშობიაროები, რეგიონული საავადმყოფოების სამშობიარო განყოფილებები, პერინატალური ცენტრები ქალაქებში.
ბავშვთა სამედიცინო დახმარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სამედიცინო დახმარება ბავშვებისათვის ხორციელდება ბავშვთა კლინიკებში, ცენტრალურ რეგიონალურ და ქალაქის საავადმყოფოებში.
მაღალტექნოლოგიური სამედიცინო დახმარება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მაღალტექნოლოგიური სამედიცინო დახმარება არის სამედიცინო დახმარება, კომპლექსური და უნიკალური სამედიცინო ტექნოლოგიების გამოყენებით, რომლებიც დაფუძნებულია მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების თანამედროვე მიღწევებზე, მაღალკვალიფიციური სამედიცინო პერსონალის მიერ. მაღალტექნოლოგიური სამედიცინო დახმარება ხორციელდება სპეციალურ სამედიცინო დაწესებულებებში, რომლებსაც აქვთ ლიცენზია ამ ტიპის მომსახურების უზრუნველსაყოფად.
ჯანდაცვის ინფორმატიულობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2010 წლიდან ქვეყანაში შევიდა ყაზახეთის რესპუბლიკის ჯანმრთელობის ერთიანი საინფორმაციო სისტემა, რომლის მიზანია მოსახლეობისთვის სამედიცინო მომსახურების ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესება, ჯანდაცვის სისტემის ეფექტურობის გაზრდა და სამედიცინო მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესება. ყაზახეთის რესპუბლიკის ჯანმრთელობის ერთიანი საინფორმაციო სისტემა არის პროგრამული სისტემების კომპლექსი, რომელიც აგროვებს, ინახავს და აანალიზებს ინფორმაციას, ასახავს სამედიცინო მონაცემებს თითოეული მოქალაქისთვის. ქვეყანაში დანერგილია ინდუსტრიის სტანდარტების ერთიანი სისტემები, სქემების რაციონალიზაცია და ინფორმაციის გადაცემის დრო. ელექტრონული ჯანმრთელობის განვითარების შემდგომი ეტაპია ჯანმრთელობის დაცვის ინფორმატიზაციის სახელმწიფო პროგრამის განხორციელება 2020 წლამდე.
ჯანმრთელობის სტატისტიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2005 წელს ყაზახეთში ჯანმრთელობის დაცვისთვის 1 მილიარდი აშშ დოლარი გამოიყო. ყაზახეთში, რომლის მოსახლეობა 6 მილიონს შეადგენს, სამედიცინო ბაზრის შესაძლებლობები ექსპერტების მიერ 500 მილიონ დოლარად არის შეფასებული.
ჯანდაცვის სისტემის ადამიანური რესურსები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ზოგადად, რესპუბლიკაში სამედიცინო პერსონალის რაოდენობა 54,8 ათასი ექიმი და 117 ათასი ექთანია.
რეფორმები ჯანდაცვის სისტემაში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბოლო წლების განმავლობაში, სახელმწიფომ გაატარა მთელი რიგი ზომები, რომლებიც მიმართულია ჯანდაცვის რეფორმირებისა და განვითარებისკენ. 2002 წელი ჯანმრთელობის წლად გამოცხადდა, მიღებულ იქნა ჯანმრთელობის დაცვის რეფორმისა და განვითარების სახელმწიფო პროგრამა და მუდმივად ფართოვდება უფასო სამედიცინო დახმარების სია.
ამ დროისთვის ყაზახეთის რესპუბლიკის მთავრობა დიდ ყურადღებას უთმობს ტუბერკულოზის, დიაბეტის, შიდსის, კიბოს მკურნალობას და იოდდეფიციტის პრობლემებს. ყველა ამ სფეროში მიღებულია შესაბამისი სამთავრობო პროგრამები.
დაფინანსების წყაროები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- სახელმწიფო (რესპუბლიკური და ადგილობრივი) ბიუჯეტი
- ნებაყოფლობითი დაზღვევის სახსრები
- 2018 წლის 1 იანვრიდან იგეგმება სავალდებულო სოციალური დაზღვევის სისტემის შემოღება
- სესხები საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებიდან (საერთაშორისო პროექტების განსახორციელებლად)
სამედიცინო განათლება და მეცნიერება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ყაზახეთში სამედიცინო განათლების მიღება შესაძლებელია სახელმწიფო და კერძო უნივერსიტეტებში, კოლეჯებში.
სამედიცინო სასწავლებლების სია ყაზახეთში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- მარატ ოსპანოვის სახელობის დასავლეთ ყაზახეთის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი
- ასტანის სამედიცინო უნივერსიტეტი
- ს.დ. ასფენდიარიოვის სახელობის ყაზახეთის ეროვნული სამედიცინო უნივერსიტეტი
- ყარაღანდის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი
- ქალაქ სემეის სახელმწიფო სამესიცინო უნივერსიტეტი
- სამხრეთ ყაზახეთის სამედიცინო აკადემია
- ნაზარბაევის უნივერსიტეტის სამედიცინო სკოლა
- ყაზახეთ-რუსეთის სამედიცინო უნივერსიტეტი
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ "Kazakhstan Country Site". დაარქივებული 2021-11-02 საიტზე Wayback Machine. who.int. WHO.
- ↑ "Kazakhstan Health System Review" დაარქივებული 2022-01-19 საიტზე Wayback Machine. (PDF). who.int. WHO.
- ↑ Kazakhstancountry profile. Library of Congress Federal Research Division (December 2006). This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ Кодекс Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года № 193-IV «О здоровье народа и системе здравоохранения» (რუს.)