ჩაგა

ჩაგა
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  სოკოები განყოფილება:  ბაზიდიუმიანი სოკოები კლასი:  აგარიკომიცეტები რიგი:  ჰიმენოქეტასნაირნი ოჯახი:  ჰიმენოქეტასებრნი გვარი:  ინონოტუსი სახეობა:  ჩაგა
ლათინური სახელი
Inonotus obliquus (Ach. ex Pers.) Pilát (1942)
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში NCBI   167356 EOL   191900 MB   315905

ჩაგა (ლათ. Inonotus obliquus) — ბაზიდიუმიანი სოკო ინონოტუსის გვარისა.

ხალხურ მედიცინაში ჩაგას ექსტრაქტი გამოიყენება კუჭ-ნაწლავის დაავადებათა და სიმსივნის წინააღმდეგ სამკურნალოდ (თუმცა დამადასტურებელი ფაქტი მისი სამკურნალო თვისებების შესახებ არ არსებობს).

აღწერა

ჩაგა წარმოიშობა პარაზიტი სოკო Inonotus obliquus-ის მიერ ხის დაინფიცირების შემდეგ. სპორები აღმოცენდება მხოლოდ მაშინ, თუ კი მოხვდება დაზიანებული ხის ქერქში.

ნაყოფსხეული ძირითადად წარმოიშობა ხნიერ ცოცხალ არყის ხეზე (იშვიათად მურყანზე, ცირცელზე, თელაზე, ასევე ნეკერჩხალზე) ამობურცული ამონაზარდის სახით. მისი გახევებული სხეულის ზედაპირი უსწორმასწოროდაა დახეთქილი, შავი ფერისაა, ადგილ-ადგილ მუქ-მურა ფერი დასდევს. გაჭრისას შიგნიდან მურაა, მოთეთრო ჩანთებით.

სოკოს ნაყოფსხეული ვითარდება ხის გახმობის შემდეგ ამობურცული სხეულის მოპირდაპირე მხარეს; ბრტყელია, ჯერ ღია მურაა, შემდეგ კი მუქ ფერს იღებს. მრავალწლოვანია.

გავრცელება

ჩაგა ძირითადად გავრცელებულია რუსეთის არყის ტყეებში, აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში, ასევე კორეასა და აშშ-ის ჩრდილოეთ ნაწილში და აპალაჩების მთებში.

სამეცნიერო სინონიმები

• Boletus obliquus Ach. ex Pers. (1801)
  
• Polyporus obliquus (Ach. ex Pers.) Fr. (1821)
  
• Physisporus obliquus (Ach. ex Pers.) Chevall. (1826)
  
• Poria obliqua (Ach. ex Pers.) P.Karst. (1881)
  
• Fomes obliquus (Ach. ex Pers.) Cooke (1885)
  
• Phaeoporus obliquus (Ach. ex Pers.) J.Schröt. (1888)
  
• Mucronoporus obliqua (Ach. ex Pers.) Ellis & Everh. (1889)
  
• Scindalma obliquum (Ach. ex Pers.) Kuntze (1898)
  
• Phellinus obliquus (Ach. ex Pers.) Pat. (1900)
  
• Xanthochrous obliquus (Ach. ex Pers.) Bourdot & Galzin (1928)
  
• Fuscoporia obliqua (Ach. ex Pers.) Aoshima (1951)

ლიტერატურა

• ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 43, ISBN 99940-856-1-1.
• Пастушенков, Л. В. Лекарственные растения. — СПб. : Лениздат, 1990. — С. 378. — 384 с. — 800 000 экз. — ББК 633.8. — ISBN 5-289-01148-X.
• Баландайкин М. Э., Змитрович И. В. Чага (Inonotus obliquus f. sterilis) как фармакологически ценное сырье и её ресурсный потенциал — 2015». Том 2. Лекарство. Биологии. География и геология. София, 2015. С. 58-59.
• Cui Y., Kim D. S., Park K. C. Antioxidant effects of Inonotus obliquus // J Ethnopharmacol. — 2005. — 96 (1-2). — P. 79—85. — ISSN: 0378-8741