შევრა კადიშა
შევრა კადიშა-ებრაული დამკრძალავი წმინდა საზოგადოება.[1] XIX საუკუნეში მოიპოვა „დამკრძალავი საზოგადოების“ თანამედროვე გაგება. ეს არის ებრაელი მამაკაცებისა და ქალების ორგანიზაცია, რომელიც ზრუნავს, რომ გარდაცვლილი ებრაელების ცხედრები ებრაული ტრადიციის მიხედვით მომზადდეს დასამარხად და დაცული იყოს შეურაცხყოფისაგან დაკრძალვამდე. ორი ძირითადი მოთხოვნაა გვამისადმი სათანადო პატივისცემის გამოხატვა და სხეულის რიტუალური გაწმენდა და შემდგომში ჩაცმა დაკრძალვისთვის.[2]მას ჩვეულებრივ ინგლისურად მოიხსენიებენ, როგორც დამკრძალავ საზოგადოებას.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ებრაული ისტორიის განმავლობაში, თითოეულმა ებრაულმა საზოგადოებამ მთელ მსოფლიოში დააარსა შევრა კადიშა - წმინდა საზოგადოება - რომლის ერთადერთი ფუნქციაა მიცვალებულის ღირსეული მოპყრობა ებრაული კანონის, ჩვეულებისა და ტრადიციების შესაბამისად. მამაკაცები ამზადებენ მამაკაცის სხეულებს, ქალბატონები ამზადებენ ქალბატონების სხეულებს.[2]
პროცესი იწყება თაჰარით ანუ განწმენდის რიტუალით. სხეული ჯერ საფუძვლიანად იწმინდება ჭუჭყისაგან, სხეულის სითხეებისა და მყარი ნივთიერებებისგან და სხვა ნებისმიერი ნივთისაგან, რაც შეიძლება იყოს კანზე, შემდეგ კი რიტუალურად იწმინდება წყალში ჩაძირვით ან უწყვეტი ნაკადით, თავიდან მთელ სხეულზე. თაჰარა შეიძლება ეხებოდეს ან მთელ პროცესს, ან რიტუალურ განწმენდას. მას შემდეგ, რაც სხეული განიწმინდება, სხეულს ატარებენ ტახრიჩიმში, ანუ სამოსელში, თეთრი სუფთა მუსლინისგან ან თეთრეულისგან გაკეთებული სამოსისგან, რომელიც შედგება ათი ნაჭრისგან მამაკაცისთვის და თორმეტი ქალისთვის, რომლებიც იდენტურია თითოეული ებრაელისთვის. მას შემდეგ, რაც სხეული დაიფარება, ყუთი იხურება. თუმცა, ისრაელში დაკრძალვისთვის, უმეტეს სასაფლაოზე ყუთი არ გამოიყენება.
საზოგადოებამ ასევე შეიძლება უზრუნველყოს შომრიმი ანუ მეთვალყურეები, რათა დაიცვან სხეული ქურდობისგან, მავნებლებისგან ან შეურაცხყოფისგან დაკრძალვამდე. ზოგიერთ თემში ამას აკეთებენ გარდაცვლილებთან დაახლოებული ადამიანები ან დაკრძალვის სახლის მიერ დაქირავებული ხალხი. ერთ დროს სხეულის ქურდობის საშიშროება ძალიან რეალური იყო. დამკრძალავი საზოგადოების სპეციფიკური ამოცანაა მიცვალებულთა მოვლა, რომლებსაც ახლო ნათესავები არ ჰყავთ. მათ უწოდებენ მეიტ მიცვას. ბევრი დამკრძალავი საზოგადოება ატარებს ერთ ან ორ მარხვას წელიწადში. გარდა ამისა, დაკრძალვის საზოგადოებების უმეტესობა ასევე მხარს უჭერს ოჯახებს შივას (გლოვის ტრადიციული კვირა) ლოცვების, კვებით და სხვა საშუალებების მოწყობით.
მიუხედავად იმისა, რომ ევროპაში დაკრძალვის საზოგადოებები ძირითადად სათემო ფუნქციას წარმოადგენდა, შეერთებულ შტატებში ბევრად უფრო გავრცელებული გახდა საზოგადოებების ორგანიზება მეზობლების სინაგოგების მიერ. მე-19 საუკუნის ბოლოს და მე-20 საუკუნის დასაწყისში შევრა კადიშას საზოგადოებები ჩამოყალიბდა, როგორც landsmanshaft ძმური საზოგადოებები შეერთებულ შტატებში. ზოგიერთი landsmanshaftn იყო სამარხი საზოგადოება, ხოლო სხვები იყვნენ "დამოუკიდებელი" ჯგუფები, რომლებიც გამოყოფილი იყვნენ შევრებისგან. შეერთებულ შტატებში ერთ დროს 20000 ასეთი მიწის ნაკვეთი იყო.[3][4]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Samuel G. Freedman (November 13, 2015). „For Jewish Students, Field Trip Is Window on Death and Dying“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 23, 2022. ციტატა: „known as chevra kadisha“
- ↑ 2.0 2.1 Paul Vitello (December 13, 2010). „Reviving a Ritual of Tending to the Dead“. The New York Times. ციტირების თარიღი: October 23, 2022.
- ↑ Weisser, Michael R., A Brotherhood of Memory: Jewish Landsmanshaftn in the New World, Cornell University Press, 1985, ISBN 0-8014-9676-4, p. 13-14
- ↑ Vitello, Paul (August 3, 2009). „With Demise of Jewish Burial Societies, Resting Places Are in Turmoil“. The New York Times.