შავი ადამი

შავი ადამი
გამოცემის ინფორმაცია
გამომცემელი	Fawcett Comics (1945); DC Comics (1973–დღემდე)
პირველი გამოჩენა	Marvel-ის ოჯახი #1 (დეკემბერი, 1945)
ავტორ(ებ)ი	ოტო ბაინდერი; ჩ.კ.ბეკმა
დახასიათება
ალტერ ეგო	ტეთ-ადამი (ორიგინალური ფორმა); თეო ადამი; ტეთონი
სამყარო	კანდაკი
ფსევდონიმები	ძლევამოსილი ადამი, ქემ-ადამი, „შაზადამი“
მოკავშირეები	უსამართლობის ლიგა; საბედისწერო ლეგიონი; სუპერბოროტმოქმედების საიდუმლო საზოგადოება; შავი Marvel-ის ოჯახი; ბოროტების მონსტრების საზოგადოება; უსამართლობის საზოგადოება; სამართლიანობის ლიგა; ამერიკის სამართლიანობის საზოგადოება; თვითმკვლელთა რაზმი

შავი ადამი — პერსონაჟი, რომელიც ჩნდება DC Comics-ის მიერ გამოცემულ ამერიკულ კომიქსებში. პერსონაჟი შექმნეს ოტო ბაინდერმა და ჩ.კ.ბეკმა და პირველად გამოჩნდა Fawcett Comics-ის The Marvel Family კომიქსების სადებიუტო ნომერში 1945 წლის დეკემბერში. მას შემდეგ, რაც DC Comics-მა 1970-იან წლებში მიიღო ლიცენზია და შეიძინა Fawcett-ის პერსონაჟები, შავი ადამი ითვლებოდა კაპიტანი მარველის/შაზამის და მარველის ოჯახის (იგივენაირად შაზამის ოჯახის) მოწინააღმდეგედ, დოქტორ სივანასთან და მისტერ ტვინთან ერთად..^[2]^[3]

შავი ადამი თავდაპირველად იყო სუპერბოროტმოქმედი და შაზამის ძველ ეგვიპტური მტერი, რომელიც ცდილობდა ძველი დროიდან შეწინააღმდეგებოდა შაზამის ოჯახს და მათ თანამოკავშირეეებს.^[4] თუმცა, 21-ე საუკუნის დასაწყისიდან, შავი ადამი DC კომიქსების მწერლებმა ჯერი ორდუეიმ, ჯეფ ჯონსმა და დევიდ ს. გოიერმა ხელახლა ჩამოაყალიბეს, როგორც კორუმპირებული ანტიგმირი, რომელიც ცდილობს გაასუფთავოს თავისი სახელი და რეპუტაცია. გამორჩეულმა როლებმა ისეთ კომიქსების სერიებში, როგორებიცაა Justice Society of America (JSA), Villains United, Infinite Crisis და 52, აამაღლა პერსონაჟის პოპულარობა DC-ის სამყაროში. 2009 წელს შავი ადამი IGN-ის მიერ დასახელდა კომიქსების ყველა დროის მე-16 უდიდეს ბოროტმოქმედად.^[5]

პერსონაჟის დებიუტი შედგა 2022 წლის DC League of Super-Pets-ში, გახმოვანებული დუეინ ჯონსონის მიერ, რომელმაც პერსონაჟი შემდგომში განასახიერა ფილმში „შავი ადამი“.

გამოცემის ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Fawcett Comics[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

შავი ადამის ოფიციალური ვერსია მხოლოდ ერთხელ გამოჩნდა Fawcett-ის მიერ შაზამის კომიქსების პირველად გამოქვეყნების დროს. კომიქს „შაზამის ოჯახი #1“-ში, შავი ადამი არის ეგვიპტელი, სახელად ტეთ-ადამი (ანუ "ძლევამოსილი ადამიანი"), რომელსაც ჯადოქარი შაზამი აირჩევს მის მემკვიდრედ მისი მორალური სიწმინდის გამო.^[6]

როდესაც ტეთ-ადამი ამბობს ჯადოსნურ სიტყვას "შაზამი", ის გარდაიქმნება ძლევამოსილ ქმნილებად, სუპერ ძალის მქონე არსებად. ადამი მალევე მოჯადოვდა მისი ძალებით. თავდაპირველად, ჯადოქარი შაზამი ანიჭებს ადამს ძველ ბერძნულ-რომაული ღვთაებების ძალებს; მოგვიანებით კომიქსებში ეს შეიცვალა და ძალები აიღეს ძველი ეგვიპტური ღვთაებებიდან.

ძლევამოსილი ადამი გადაწყვეტს, რომ მან უნდა მართოს სამყარო, იგი კლავს ფარაონს და იკავებს ეგვიპტის ტახტს. ამ ამბის გაგების შემდეგ გაბრაზებული შაზამი თავის ჩემპიონს შავ ადამს უწოდებს და - ეცდება მისთვის ძალების წართმევას, მაგრამ არ გამოუვა ამიტომ განდევნის მას სამყაროს ყველაზე შორეულ ვარსკვლავში.

იმ დროისთვის, როდესაც იგი დედამიწაზე დაბრუნდა, 1945 წელს, შაზამმა დანიშნა სამი ახალი ჩემპიონი მის ადგილზე: კაპიტანი მარველი (ცნობილი როგორც ბილი ბატსონი), კაპიტანი მარველი უმცროსი (ცნობილი როგორც ფრედი ფრიმენი) და მერი მარველი (ცნობილი როგორც მერი ბატსონი). ადამმა ისევ სცადა სამყაროს დაპყრობა. მისმა გადაწყვეტილებამ მარველის ოჯახი შეაშინა და რჩევისთვის წავიდნენ ბერ შაზამთან, რომელიც ყველაფერს უყვება მათ შავი ადამზე. ადამი მათ მოკვლას გადაწყვეტს. იგი ბილის შეიპყრობს და არ აძლევს იმის საშუალებას რომ თქვას მაგიური სიტყვა რათა გარდაიქმნეს კაპიტან მარველად და შეებრძოლოს მას. ბიძა მარველი (დადლი) ათავისუფლებს ბილის, ხოლო მერი ებრძვის შავ ადამს, რაც ბილის გარდაქმნისთვის დროს აძლევს.

ბრძოლა გრძელდება დაუსრულებლად. მარველის ოჯახის წევრი „ბიძა მარველი“ იღებს იდეას შაზამისგან და ატყუებს ადამს, რომ თქვას "შაზამი", რაც მას ტეთ-ადამად აქცევს. კაპიტანი მარველი გარდასახვის შემდეგ წამებში თიშავს ადამს და ის კვდება.

შავ ადამს ეცვა კაპიტან მარველის თითქმის იდენტური კოსტუმი - ალისფერის ნაცვლად შავი კოსტუმი და მოსასხამის გარეშე.

DC Comics[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კრიზისის დასაწყისი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მიუხედავად იმისა, რომ იგი დამარცხდა, ადამი გაცოცხლდა თითქმის 30 წლის შემდეგ ფილადელფიაში დოქტორ სივანას რეინკარნაციის აპარატის მიერ DC Comics-ის „Shazam-ში! მარველის ოჯახის პერსონაჟების აღორძინება“. შემდეგ იგი აფეთქებს დანადგარს, ასე რომ მისი გამოყენება არ შესძლებოდათ მის წინააღმდეგ, რაც სივანას გაღიზიანებას იწვევს.

შავი ადამი მარადისობის კლდეზე მიდიოდა, რათა გაენადგურებინა შაზამი სივანას თქმით, კაპიტანი მარველი ბრძოლისას გადააგდებს მას დროში. ადამი ხვდება, რომ მოუწევს ხრიკის გამოყენება რათა დაამარცხოს კაპიტანი მარველი. ის ელვას დაარტყამს კაპიტან მარველს, გადააქცევს მას ბილიდ. შემდეგ პირს შეუკრავს, სანამ ჯადოსნური სიტყვის თქმას შეძლებდა.

შემდეგ ის მიფრინავს ახლომდებარე გემზე და იღებს თოკს ბილის შესაკრავად და დახრჩობის მიზნით, რის შემდეგაც კაპიტან მარველს ზღვაში აგდებს. მაგრამ ბილი წყლის ზედაპირზე ამოცურავს და გადაირჩენს თავს. იგი უბრუნდება თავის დროს, როდესაც შაზამი ეუბნება, რომ შავი ადამი იქ არის. ადამს კიდევ ერთხელ მოატყუა კაპიტანმა მარველმა რათა ეთქვა "შაზამი", რადროსაც კაპიტანი მარველი მას დაარტყამს და დარტყმის შედეგად ამნეზიას მიიღებს.

ამის შემდეგ, შავი ადამი ასევე ჩართულია კარმანგთან ბრძოლაში და ცდილობს გაანადგუროს როგორც სუპერმენი, ასევე კაპიტანი მარველი.

კაპიტან მარველის გამო კიდევ რამდენიმე დამარცხების შემდეგ, ადამი უერთდება „მისტერ მაინდის ბოროტების მონსტრების საზოგადოების“, რომელიც აწყობს თავდასხმას მარადისობის კლდეზე. მაგიის ბოროტი ღმერთი ოგარი იძახებს ბოროტ ჯარს ეგვიპტის ქვიშებიდან და მტვრიდან ადამისთვის, რათა მოეკლა ბილი მას შემდეგ, რაც კაპიტან მარველს თავისი ჯადოქრობით ლაპრაკის შესაძლებლობა წაართვა.

გამოგონილი პერსონაჟის ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

შაზამის ძალა!: შესწორებული წარმოშობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ამ შესწორებულ კომიქსში ტეთ-ადამი დაიბადა ძვ.წ. 1279 წლის 11 სექტემბერს. ტეთ-ადამი ძველი ეგვიპტის ფარაონ რამსეს II-ის შვილია და თავისი კეთილი საქმეებით შთაბეჭდილებას ახდენს ერთ-ერთ მღვდელმთავარზე, ჯადოქარ შაზამზე. ჯადოქარი აძლევს ტეთ-ადამს ძალას, რომ გახდეს სუპერგმირი - ძლევამოსილი ადამი, სახელის "შაზამის" წარმოთქმით. ძლევამოსილი ადამის ძალები არის: შუს გამძლეობა, ჰოროსი (ჰოროსის) სისწრაფე, ამონის სიძლიერე, ზეჰუტის (თოტის) სიბრძნე, ატონის ძალა და მეჰენის სიმამაცე.^[7]

ძლევამოსილი ადამი მრავალი საუკუნის განმავლობაში ემსახურება ეგივპტეს როგორც ჩემპიონი, მაგრამ იგი დატყვევდა იდუმალი ქალის ხიბლით, რომელიც აღმოჩნდა შაზამის ბოროტი ქალიშვილი, ბლეიზი. მოჯადოებული ადამი დარწმუნებულია, რომ ის და მისი ქალბატონი ეგვიპტეს უნდა მართავდეს, ამიტომ კლავს ფარაონს და თავს მმართველად დანიშნავს. შაზამი გაიგებს ამის შესახებ და ართმევს ადამს ძალაუფლებას, ატყვევებს მათ სკარაბის ყელსაბამში. ადამის სხეული სწრაფად განიცდის დაბერების პროცესს, რომელიც მაგიამ დაასწრაფა და ყოფილი გმირი, წამებში ხმება და იქცევა გვამად.

შაზამი ცხედარსაც და სკარაბსაც რამზეს II-ეს სამარხში დამარხავს, სადაც ის მათ მარადიულად დამარხვას გეგმავს. იმედგაცრუებული იმით, რასაც იგი ადამის ღალატად აღიქვამდა, შაზამი ელოდება რამდენიმე ათასწლეულს, სანამ მეორე ჩემპიონს დანიშნავდა, რათა მისი სახელით შეებრძოლებოდა ბოროტებას.

მე-20 საუკუნის ბოლოს, არაკეთილსინდისიერი არქეოლოგიური თანაშემწე, სახელად თეო ადამი, გაიგებს რომ იგი დაინიშნა მალკოლმის ექსპედიციაში, რომელიც დააფინანსა სივანას ფონდმა რამზეს II-ის საფლავის გათხრებისთვის. ადამი აღმოაჩენს შავი ადამის საფლავს საიდუმლო გადასასვლელში და მიიყვანს თავის უფროსებს, ც.ც. ბეტსონს და მის მეუღლეს მერილინს. სკარაბის პირველი დანახვისას, თეო ადამი შეპყრობილი ხდება არტეფაქტით და კლავს ორივე ბეტსონს, რათა მოიპაროს იგი. ეგვიპტედან გაქცევით, თეო ადამი მალევე ბრუნდება ამერიკაში.

ბეტსონების ვაჟი, ბილი, შაზამმა მიიწვია იგი, რათა გამხდარიყო ჯადოქრის მეორე ჩემპიონი, კაპიტანი მარველი. როდესაც თეო ადამი პირველად ხვდება კაპიტან მარველს, ის ამჩნევს ორივე კაპიტანი მარველის და შავი ადამს შორის კავშირს. ელვისებური ნიშნები კაპიტანი მარველის მკერდზე, რომელიც ასევე აჰქონდა ტეთ-ადამის საფლავს. ადამს გამოეცხადება შავი ადამი და გააგებინებს, რომ ის არის ტეთ-ადამის რეინკარნაცია. თავის მოპარულ სკარაბს ხელში იღებს, ადამი ამბობს შაზამის სახელს და გარდაიქმნება სუპერ ძალების მქონე შავ ადამად.^[7]

შავი ადამი აცნობს თავს კაპიტან მარველს, როგორც მისი დედ-მამის მკვლელად და ორივე იწყებს ბრძოლას. კაპიტანი მარველი გამარჯვებული გამოდის. ადამის სკარაბის ხელში ჩაგდებით და, შესაბამისად, მისი ძალების ჩამორთმევით. მარველი თეო ადამს მიიყვანს შაზამთან, რომელიც ადამის მეხსიერებას ასუფთავებს და ლაპარაკის საშუალებას ართმევს, რათა მას არ ჰქონდეს წვდომა მის ძალებთან. ეს გამოსავალი დროებითია, რადგან შავი ადამის შეყვარებული ხელახლა შედის მისი ყოფილი საყვარლის ცხოვრებაში და ეხმარება მისი ხმის, მეხსიერების და ძალების აღდგენაში.^[7]

უსასრულო კრიზისი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

შავი ადამი წარმოდგენილია DC-ის 2005 წლის „Infinite Crisis“ სამყაროების გაერთიანებაში, ძირითადად, „Villains United“ მინისერიალში, როგორც სუპერ ბოროტმოქმედების საიდუმლო საზოგადოების წევრი. პარალელურად, ატომის მტეხავი ტოვებს ადამის მხარეს, რათა დაბრუნდეს JSA-ში.

საზოგადოებას მართავს ალექსანდრე ლუთორ უმცროსი, პერსონაჟი დედამიწის ალტერნატიული სამყაროდან, რომელიც შენიღბულია როგორც პოსტკრიზისული დედამიწის ლექს ლუთორი. „Infinite Crisis“ შეზღუდული სერია ასახავს ალექსანდრე ლუთორის გეგმას მულტივერსის აღდგენის შესახებ. მას სჭირდება მარველის ოჯახის წევრი, რათა გააძლიეროს აპარატი, რომელიც მან შექმნა მულტივერსის, ალტერნატიული დედამიწის ხელახლა შესაქმნელად, ლუთორმა საზოგადოებას უღალატა და დაიპყრო შავი ადამი. ფსიქო-მეკობრის გონების მაკონტროლებელი ძალების დახმარებით, ლუთორს შეუძლია გააკონტროლოს ადამი და აიძულებს მას გამოიძახოს შაზამის ჯადოსნური ელვა რათა დამუხტოს აპარატი. აპარატმა დააბრუნა მთელი ჯადოქრობა DC-ის სამყაროში.

მინისერიალის ბოლოს, შავი ადამი გაათავისუფლეს Superboy-მ და Nightwing-მა. ადამი სწრაფად კლავს ფსიქო-მეკობრეს და Superboy-Prime-ის დამარცხების წარუმატებელი მცდელობის შემდეგ, იგი გადაყვანილია დედამიწა-5-ზე, როდესაც მას Superboy-Prime დაარტყამს და კოშკიდან შორს გადააგდებს. ის უერთდება გმირებს, მეტროპოლისის ბრძოლაში.

საბოლოო კრიზისი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

შავი ადამი წარმოდგენილია Final Crisis #5-ში, რომელშიც იგი ეხმარება დედამიწის გმირების მცირე ჯგუფს, დარქსაიდთან ბრძოლაში. შავი ადამი ებრძვის მერი მარველს. ის ცდილობს მის მოკვლას, მაგრამ შეაჩერებს ტაუკი-ტაუნი და შაზამი (ფრედი ფრიმენი). ადამი დაიმორჩილა მტრის ძალებმა.

უსასრულო საზღვარი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Infinite Frontier-ის კომიქსში შავი ადამი უერთდება სამართლიანობის ლიგას, როდესაც ადამი ცდილობდა ახალი ფოთლის გადაბრუნებას, რაც ადრიანამ მას ასწავლა. მან მოირგო უფრო მფარველის, ვიდრე შურისმაძიებლის როლი, რამაც მიიპყრო სუპერმენის ყურადღება, რომელიც თვლიდა, რომ სამართლიანობის ლიგას ახალი პერსპექტივა სჭირდებოდა.

ადრიანას გარდაცვალების წლისთავზე, ადამი ეწვია მის საფლავს. ამ დროს მას თავს დაესხა ბრუტუსი (დამპყრობელი სხვა სამყაროდან). ბრუტუსთან კონფლიქტის დასრულების შემდეგ, ადამი შეუერთდა ლიგას,

მოგვიანებით, ბნელი კრიზისის დროს, სამართლიანობის ლიგის დაცემის შემდეგ, ადამი ჩუმად ნატრობდა, რომ სურდა ისიც მომკვდარიყო, რათა კვლავ ენახა ადრიანა.

ძალები და შესაძლებლობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

როდესაც ტეთ-ადამი/თეო ადამი ამბობს ჯადოსნურ სიტყვას "შაზამი", ის გარდაიქმნება შავ ადამად და მას ენიჭება შემდეგი ძალები, რომლებიც მომდინარეობს ძველი ეგვიპტური ღმერთებისგან:

შ	შუს გამძლეობა	შუს პრაქტიკულად შეუზღუდავი გამძლეობის გამოყენებით, შავ ადამს შეუძლია გაუძლოს და გადაურჩეს ექსტრემალურ ფიზიკურ თავდასხმებს. გარდა ამისა, მას არ სჭირდება ჭამა, ძილი ან სუნთქვა და შეუძლია კოსმოსში გადარჩენა. მისი ღვთიური მეტაბოლიზმი მას ადამიანზე ბევრად მეტ ძალას აძლევს ყველა ფიზიკურ აქტივობაში. მის სხეულში გაჟღენთილი ჯადოსნური ენერგიებით ადამი უკვდავია.
ჰ	ჰოროსის სისწრაფე	ჰორუსის ზებუნებრივი სიჩქარით, შავ ადამს შეუძლია ორბიტაზე მსუბუქი სინათლის სიჩქარით მოძრაობა. კოსმოსში, შავ ადამს შეუძლია ფრენა ტრანს-შუქის სიჩქარით, ხოლო დედამიწაზე მას ასახავს მაქსიმალური სიჩქარით 500 მახი. მან შესძლო და მისცა მისი სიჩქარე ოქროს ასაკის ჯეი გარიკს, როდესაც ის მასთან ერთად წარმოუდგენელი სიჩქარით დარბოდა.
ა	ამუნის ძალა	შავ ადამს აქვს სუპერ სიძლიერის ფენომენალური დონე, შეუძლია ადვილად მოღუნოს ფოლადი, ურტყამს კედლებს, წარმოქმნას ძლიერი დარტყმითი ტალღები ხელების დარტყმით და აწიოს მასიური ობიექტები. ადამის სიძლიერის ნაკლებობა ზოგადად გამოსახულია, როგორც სუპერმენისა და კაპიტან მარველის ტოლ დონეზე, თუმცა ზოგიერთი მწერალი ასახავს მის ძალას, როგორც მათზე მეტს. ერთხელ მაინც, მან შეძლო და შეებრძოლა სამართლიანობის ლიგას, ამერიკის ლიგის საზოგადოების, დიდი ათს, მარსიან მენჰანტერს და მოზარდ ტიტანებს.
თ	თოტის სიბრძნე	შავ ადამს აქვს მყისიერი წვდომა მეცნიერული ცოდნის უზარმაზარ დონეზე, რაც საშუალებას აძლევს მას იცოდეს მრავალი ენა. თოტის სიბრძნე გაჭირვების დროს რჩევებსა და დარიგებასაც აძლევს.
ა	ატონის ძალა	ატენის ძალა აძლევს შავ ადამს ფრენის საშუალებას, ამარაგებს ჯადოსნურ ელვას, რომელიც გარდაქმნის ადამს, კიდევ უფრო აძლიერებს ადამის ზეადამიანურ ფიზიკურ შესაძლებლობებს და უზრუნველყოფს ჯადოსნურ წინააღმდეგობას დიდი რაოდენობით ჯადოსნური შელოცვებისა და თავდასხმების წინააღმდეგ. ატონის ძალა მას ანიჭებს იმის საშვალებას რომ იმოგზაუროს ინტერგანზომილებებში და დროში მოგზაურობა ნიჭსაც.
მ	მეჰენის გამბედაობა	ეს ასპექტი, პირველ რიგში, ფსიქოლოგიური და სულიერია. მეჰენის გამბედაობა ანიჭებს შავ ადამს ზეადამიანურ ოდენობას შინაგანი ძალას, ნებისყოფას, დისციპლინას და გადაწყვეტილებას, რომელიც გამოიყენება უიმედობის დროს და, შესაძლოა, დიდი ბრძოლების დროსაც.

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ Justice League: Bendis Confirms Black Adam Was Never Renamed 'Shazadam' (10 მარტი 2021).
↑ Cowsill, Alan; Irvine, Alex; Korte, Steve; Manning, Matt; Wiacek, Win; Wilson, Sven (2016) The DC Comics Encyclopedia: The Definitive Guide to the Characters of the DC Universe. DK Publishing, გვ. 41. ISBN 978-1-4654-5357-0.
↑ *Comics History 101: Everything You Need to Know About Black Adam - IGN.com. ციტირების თარიღი: March 9, 2019
↑ Jimenez, Phil; Wells, John (2010) The Essential Wonder Woman Encyclopedia. Del Rey, გვ. 61–62. ISBN 978-0345501073.
↑ Black Adam is number 16 - IGN.
↑ Rovin, Jeff (1987). The Encyclopedia of Supervillains. New York: Facts on File, გვ. 24–25. ISBN 0-8160-1356-X.
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 Greenberger, Robert (2008). The DC Comics Encyclopedia. Dorling Kindersley, გვ. 49. ISBN 978-0-7566-4119-1.

[1] Justice League: Bendis Confirms Black Adam Was Never Renamed 'Shazadam' (10 მარტი 2021).

[Guide-2] Cowsill, Alan; Irvine, Alex; Korte, Steve; Manning, Matt; Wiacek, Win; Wilson, Sven (2016) The DC Comics Encyclopedia: The Definitive Guide to the Characters of the DC Universe. DK Publishing, გვ. 41. ISBN 978-1-4654-5357-0.

[3] *Comics History 101: Everything You Need to Know About Black Adam - IGN.com. ციტირების თარიღი: March 9, 2019

[4] Jimenez, Phil; Wells, John (2010) The Essential Wonder Woman Encyclopedia. Del Rey, გვ. 61–62. ISBN 978-0345501073.

[5] Black Adam is number 16 - IGN.

[6] Rovin, Jeff (1987). The Encyclopedia of Supervillains. New York: Facts on File, გვ. 24–25. ISBN 0-8160-1356-X.

[dc-ency-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 Greenberger, Robert (2008). The DC Comics Encyclopedia. Dorling Kindersley, გვ. 49. ISBN 978-0-7566-4119-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]