ყუბან-შავი ზღვის საბჭოთა რესპუბლიკა
ყუბან-შავი ზღვის საბჭოთა რესპუბლიკა (რუს. Кубано-Черноморская Советская Республика) — საბჭოთა რესპუბლიკა რსფსრ-ში, რომელიც არსებობდა 1918 წლის 30 მაისიდან 6 ივლისამდე. იგი შეიქმნა ყუბანისა და შავი ზღვის საბჭოთა რესპუბლიკების გაერთიანების შედეგად.
რესპუბლიკის შექმნის დროისთვის ჩრდილოეთ კავკასიასა და დონში საბჭოთა ძალაუფლება კონსოლიდირებული იყო: ჩამოყალიბდა დონის, სტავროპოლისა და თერგის საბჭოთა რესპუბლიკები. მარტში, ტუაფსეში, შავი ზღვის გუბერნატორის საბჭოთა კავშირის კონგრესზე, გამოცხადდა შავი ზღვის პროვინცია, ხოლო აპრილში, ყუბანის რეგიონის საბჭოების კონგრესზე ეკატერინოდარში (ახლანდელი კრასნოდარი), ყუბანის საბჭოთა რესპუბლიკა, რომელიც გახდა რსფსრ ნაწილი. ამის შემდეგ, ყუბანისა და შავი ზღვის საბჭოების მე-3 რიგგარეშე ყრილობამ ფრონტის დელეგატების მონაწილეობით (ეკატერინოდარი, 1918 წლის 27-30 მაისი), რომელიც გაიმართა რუსეთის სამხრეთის საგანგებო კომისრის გ. კ. ორჯონიკიძის ხელმძღვანელობით, გადაწყვიტა ყუბანისა და შავი ზღვის რესპუბლიკების გაერთიანება რსფსრ-ის ერთ რესპუბლიკაში, აირჩია მისი ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი (27 ბოლშევიკი და 17 "მემარცხენე" სოციალრევოლუციონერი), რომელმაც ჩამოაყალიბა ყუბანი-შავი ზღვის საბჭოთა რესპუბლიკის სახალხო კომისართა საბჭო. (თავმჯდომარე ია. ვ. პოლუიანი).
მეჩეტინსკაია-კაგალნიკის რეგიონიდან ყუბანისკენ (დაიწყო 1918 წლის 23 ივნისს) გენერალ ა.ი. დენიკინის მოხალისეთა არმიის შეტევის პირობებში შეიკრიბა ჩრდილოეთ კავკასიის საბჭოთა კავშირის I კონგრესი (1918 წლის 5-7 ივლისი). ეკატერინოდარში გადაწყდა გ. კ ორჯონიკიძის მოხსენებით ყუბან-შავი ზღვის, თერგისა და სტავროპოლის საბჭოთა რესპუბლიკების გაერთიანება რსფსრ-ის შემადგენლობაში ჩრდილოეთ კავკასიის საბჭოთა რესპუბლიკაში, დედაქალაქით ქალაქ ეკატერინოდარში.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Шнайдер В. Г. Советское нациестроительство на Северном Кавказе (1917 — конец 1950-х гг.): закономерности и противоречия. — М.-Берлин: DirectMedia, 2015. — 417 с. — ISBN 978-5-4475-4040-1.