ქსენოფანე (მთვარის კრატერი)

მთვარის კრატერი
	ქსენოფანე
	ლათ. Xenophanes
მონაცემები
დიამეტრი	117.57 კმ
უდიდესი სიღრმე	3140 მ (2000)
ტიპი	დარტყმითი კრატერი
სახელწოდება
ეპონიმი	ქსენოფანე
დამტკიცებულია	IAU (1935)
მდებარეობა
	57.49° ჩ. გ. 82.01° დ. გ. / 57.49° ჩ. გ. 82.01° დ. გ.
ციური სხეული	მთვარე (LQ03)
	ქსენოფანე ვიკისაწყობში

არ უნდა აგვერიოს შემდეგ მნიშვნელობა(ებ)ში: კრატერი ქსენოფონტი.

კრატერი ქსენოფანე (ლათ. Xenophanes) — დარტყმითი მეტეორიტული კრატერი მთვარეზე. მდებარეობს მთვარის ხილული მხარის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. სახელი ეწოდა ბერძენი ფილოსოფოსისა და პოეტის ქსენოფანეს პატივსაცემად (დამტკიცებულ იქნა საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის მიერ 1935 წელს).^[1] კრატერის ფორმირება ნექტარიამდელი პერიოდით თარიღდება.

კრატერის აღწერა

ქსენოფანეს კრატერის უახლოესი მეზობლებია დასავლეთით პოცობუტის კრატერი; ჩრდილო-დასავლეთით სმოლუხოვსკის და პანეთის კრატერები; ჩრდილო-ჩრდილო-დასავლეთით ბულის კრატერი; ჩრდილო-ჩრდილო-აღმოსავლეთით კლეოსტრატოსის კრატერი; აღმოსავლეთით ოენოპიდესის კრატერი; სამხრეთით რეპსოლდის კრატერი და სამხრეთ-სამხრეთ-დასავლეთით ქსენოფანეს კრატერის მიმდებარე ვოლტას კრატერი. ქსენოფანეს კრატერის სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარეობს ქარიშხლების ოკეანე.^[3] კრატერის ცენტრის სელენოგრაფიული კოორდინატებია 57°29′N 82°01′W / 57.49° ჩ. გ. 82.01° დ. გ. / 57.49; -82.01, დიამეტრი 117.57 კმ,^[1] სიღრმე 3140 მ.^[2]

ქსენოფანეს კრატერს აქვს მრავალკუთხა ფორმა და თითქმის მთლიანად განადგურდა თავისი არსებობის ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში. ქედი მნიშვნელოვნად გასწორებულია და დაფარულია სხვადასხვა ზომის მრავალი კრატერით, ქედის დასავლეთი ნაწილი რამდენიმე ხეობით არის გაჭრილი, ხოლო დიდი თანამგზავრული კრატერი ქსენოფანე A (იხ. ქვემოთ) ქედის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილს ესაზღვრება. კრატერის თასის ფსკერი ნაწილობრივ გასწორებულია ბაზალტური ლავით, განსაკუთრებით აღმოსავლეთ ნაწილში. თასის სამხრეთ და ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილებში ჩანს ორი დიდი კრატერის ნაშთები, რომლებიც დაკავშირებულია მასიური ქედით, რომელშიც სამი მწვერვალი გამოირჩევა, 1100, 1400 და 1200 მ სიმაღლის.^[4]

სატელიტური კრატერები


ქსენოფანე	კოორდინატები	დიამეტრი, კმ
A	60°04′N 84°50′W / 60.07° ჩ. გ. 84.83° დ. გ. / 60.07; -84.83 (Ксенофан A)	43.2
B	59°29′N 80°34′W / 59.48° ჩ. გ. 80.56° დ. გ. / 59.48; -80.56 (Ксенофан B)	14.4
C	59°35′N 78°57′W / 59.58° ჩ. გ. 78.95° დ. გ. / 59.58; -78.95 (Ксенофан C)	9.9
D	58°37′N 77°38′W / 58.62° ჩ. გ. 77.63° დ. გ. / 58.62; -77.63 (Ксенофан D)	12.3
E	58°04′N 85°44′W / 58.06° ჩ. გ. 85.74° დ. გ. / 58.06; -85.74 (Ксенофан E)	15.7
F	56°41′N 73°28′W / 56.69° ჩ. გ. 73.46° დ. გ. / 56.69; -73.46 (Ксенофан F)	27.8
G	56°56′N 75°59′W / 56.94° ჩ. გ. 75.99° დ. გ. / 56.94; -75.99 (Ксенофан G)	7.3
K	58°42′N 84°34′W / 58.7° ჩ. გ. 84.56° დ. გ. / 58.7; -84.56 (Ксенофан K)	14.1
L	54°49′N 78°32′W / 54.81° ჩ. გ. 78.54° დ. გ. / 54.81; -78.54 (Ксенофан L)	22.4
M	54°48′N 79°37′W / 54.8° ჩ. გ. 79.62° დ. გ. / 54.8; -79.62 (Ксенофан M)	9.1

იხილეთ აგრეთვე

მთვარის კრატერების სია

ლიტერატურა

Andersson, L. E.; Whitaker, E. A. (1982) NASA Catalogue of Lunar Nomenclature. NASA RP-1097.
Blue, Jennifer. (July 25, 2007) Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS. ციტირების თარიღი: 2007-08-05
Bussey, B.; Spudis, P. (2004) The Clementine Atlas of the Moon. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81528-4.
Cocks, Elijah E.; Cocks, Josiah C. (1995) Who's Who on the Moon: A Biographical Dictionary of Lunar Nomenclature. Tudor Publishers. ISBN 978-0-936389-27-1.
McDowell, Jonathan. (July 15, 2007) Lunar Nomenclature. Jonathan's Space Report. ციტირების თარიღი: 2007-10-24
Menzel, D. H.; Minnaert, M.; Levin, B.; Dollfus, A.; Bell, B. (1971). „Report on Lunar Nomenclature by the Working Group of Commission 17 of the IAU“. Space Science Reviews. 12 (2): 136–186. Bibcode:1971SSRv...12..136M. doi:10.1007/BF00171763. S2CID 122125855.
Moore, Patrick (2001). On the Moon. Sterling Publishing Co.. ISBN 978-0-304-35469-6.
Price, Fred W. (1988). The Moon Observer's Handbook. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-33500-3.
Rükl, Antonín (1990). Atlas of the Moon. Kalmbach Books. ISBN 978-0-913135-17-4.
Webb, Rev. T. W. (1962). Celestial Objects for Common Telescopes, 6th revised, Dover. ISBN 978-0-486-20917-3.
Whitaker, Ewen A. (1999). Mapping and Naming the Moon. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62248-6.
Wlasuk, Peter T. (2000). Observing the Moon. Springer. ISBN 978-1-85233-193-1.

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი — Xenophanes
↑ ^2.0 ^2.1 John E. Westfall's Atlas of the Lunar Terminator, Cambridge Univ. Press (2000). ციტირების თარიღი: 2015-02-21
↑ Кратер Ксенофан на карте LAC-21. ციტირების თარიღი: 2020-06-23
↑ Naosuke Sekiguchi, 1972. Catalogue of Central Peaks and Floor Objects of the Lunar Craters on the Visible Hemisphere. University of Tokyo Press and University Park Press.

[planetarynames-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი — Xenophanes

[Westfall2000-2] 2.0 ^2.1 John E. Westfall's Atlas of the Lunar Terminator, Cambridge Univ. Press (2000). ციტირების თარიღი: 2015-02-21

[3] Кратер Ксенофан на карте LAC-21. ციტირების თარიღი: 2020-06-23

[4] Naosuke Sekiguchi, 1972. Catalogue of Central Peaks and Floor Objects of the Lunar Craters on the Visible Hemisphere. University of Tokyo Press and University Park Press.

[1]

[2]

[3]

[4]