ქოჩარლის უბანი
| ქოჩარლის უბანი აზერ. Köçərli məhəlləsi | |
|---|---|
| მდებარეობა |
შუშა,  აზერბაიჯანი |
| თარიღდება | XVIII საუკუნის ბოლო-XIX საუკუნის დასაწყისი |
ქოჩერლის უბანი (აზერ. Köçərli məhəlləsi) — შუშის უძველესი ქვედა 8 უბნიდან ერთ-ერთი, აშენებული მე-19 საუკუნეში, შუშას ჩრდილო-დასავლეთით.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
საათლის უბნის მარცხენა მხარეს, ციცაბო ფერდობზე მდებარე ერთ-ერთი ზედა უბანი.[1] შედარებით განიერი და ქალაქის ცენტრისკენ გადაჭიმული გზის ორივე მხარეს იყო საცხოვრებელი ნაგებობები, მეჩეთი, წყარო, აბანო, ქვედა ნაწილში კი ხიდი და მოედანი. სამეზობლო ხიდს „სამეფო ხიდი“ ეწოდა. მე-20 საუკუნის 40-იან წლებში ხიდი დაანგრიეს და მოედანი ოდნავ გაფართოვდა. უბნის საცხოვრებელი კორპუსები ერთმანეთისგან განსხვავდებოდა. ეს გამოწვეული იყო სოციალური უთანასწორობით. უბანში 6-მდე ორსართულიანი საცხოვრებელი კორპუსი იყო. დანარჩენი შენობები ერთსართულიანი იყო. XVIII საუკუნის შუა ხანებში აქ დასახლდა ჯავანშირის რაიონის სოფელ ქოჩარლიდან გადმოსული პირი მუჰამედი (ფირიდუნ ბეი ქოჩარლის დიდი ბაბუა), მოგვიანებით კი მისი შვილები. მისი შვილები მომთაბარე ცხოვრებას ეწეოდნენ. ზუსტად ამიტომ ეწოდებოდა უბანს „ქოჩარლი“ (მომთაბარე). ფირუდინ ბეი ქოჩარლი წარმოშობით ჯავანშირის რაიონის სოფელ ქოჩარლიდანაა. მისი ერთ-ერთი დიდი ბაბუა, მოჰამად ბეი, სოფელ ქოჩარლიდან შუშაში გადავიდა, სადაც სახლი ააშენა, რითაც შუშაში ქოჩარლის უბანი ჩამოყალიბდა. ამ უბანში მდებარეობს ბაჰმან მირზა გოვანლი-ყაჯარის სასახლის კომპლექსი.[2][3]
ცარისტული ხელისუფლების მფარველობის დახმარებით სომხებმა, რომლებმაც შუშაში რიცხობრივ უპირატესობას მიაღწიეს, დაიწყეს აზერბაიჯანელების შევიწროება, რომლებიც ქალაქის მკვიდრნი იყვნენ. 1905 წლის 16 აგვისტოს შეიარაღებული სომხები თავს დაესხნენ აზერბაიჯანელებს. მათ კიდევ უფრო დიდი სისასტიკე ჩაიდინეს ქოჩარლისა და ხალფალის რაიონებში მცხოვრები აზერბაიჯანული მოსახლეობის მიმართ. მათ რუსები დაეხმარნენ. მ.ს. ორდუბადი წერს,[4] რომ 1906 წლის 12 ივნისს, „ერთი მხრივ, კაზაკთა რაზმები და რუსული ქვეითი ჯარები, მეორე მხრივ, 10 ათასამდე სომეხი ჯარისკაცი შეიკრიბა და მუსლიმებზე განახორციელეს თავდასხმა. ხუთ დღეში, 1905 წლის 16 აგვისტოს, სომხების შეტევა დაიწყო შუშაში. სომეხმა მებრძოლებმა შეუტიეს 3 მიმართულებით. პირველი ჯგუფი გადავიდა ქოჩარლის უბანში მეორე ჯგუფი წავიდა ხალფალის კარიბჭისკენ, ხოლო მესამე ჯგუფი ცენტრალურ მოედანზე.[5][6]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Yunis Hüseynov (2015). Şuşa Salnaməsi. "AFPoliqraf", გვ. 208.
- ↑ Şuşanın məhəllələri. ციტირების თარიღი: 31 may 2022
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს.. ციტირების თარიღი: 31 may 2022
- ↑ Şuşa.Qədim Azərbaycan diyarı. ციტირების თარიღი: 31 may 2022
- ↑ Məhəmməd NƏRİMANOĞLU. Şuşanın məşhur məhəllələri az. ციტირების თარიღი: 5 yanvar 2022
- ↑ Şuşanın məşhur məhəllələri. ციტირების თარიღი: 31 may 2022