ქლორის დიოქსიდი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ზოგადი
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა−59 °C (−74 °F; 214 K) °C
უსაფრთხოება
LD5094 მგ/კგ (ორალურად, თაგვის შემთხვევაში)

ქლორის დიოქსიდი — ქიმიური ნაერთი, მისი ფორმულაა ClO2, და მოყვითალო-მომწვანო გაზის სახით არსებობს 11° C-ზე, მოწითალო-ყავისფერი სითხის სახით −59  °C-ს და 11 °C-ს შორის, ხოლო კიდევ უფრო ცივ ტემპერატურაზე კაშკაშა ნარინჯისფერი კრისტალების სახით. ეს არის ჟანგვითი აგენტი, რომელსაც შეუძლია ჟანგბადის გადატანა სხვადასხვა სუბსტრატებზე ერთი ან მეტი ელექტრონის შეძენის გზით ჟანგვა-აღდგენითი რეაქციებისას (რედოქსი). იგი არ ჰიდროლიზდება როცა წყალთან შედის რეაქციაში და ჩვეულებრივ წყალში გახსნილი აირის სახითაა წარმოდგენილი. ქლორის დიოქსიდთან დაკავშირებული პოტენციური რისკები მოიცავს ჯანმრთელობის პრობლემებს, ფეთქებადობას და ცეცხლის გაჩენას.[1] იგი ჩვეულებრივ გამოიყენება როგორც მათეთრებელი.

ქლორის დიოქსიდი აღმოაჩინეს 1811 წელს და ფართოდ გამოიყენებოდა მათეთრებელად ქაღალდის ინდუსტრიაში და სასმელი წყლის დასამუშავებლად. შემდგომი განვითარების შედეგად, ქლორის დიოქსიდის გამოიყენება სხვადასხვა სფეროებში: საკვები ინდუსტრiა, ადგილებისა და ტრანსპორტის დეზინფექცია, ობის სოკოს მოცილება, ჰაერის დეზინფექცია, სუნის კონტროლი, საცურაო აუზების დამუშავება, სტომატოლოგიური სამუშაოები და ჭრილობის დამუშავება.

ამ ნაერთს ხშირად უკეთებენ ცრუ რეკლამას, როგორც ფართო სპექტრის დაავადებების წამალს - მაგ: აუტიზმი ბავშვებში[2] და კოვიდ-19.[3][4][5] ის ბავშვები, რომლებსაც გაუკეთეს ქლორის დიოქსიდის ოყნა აუტიზმის განსაკურნად, სიცოცხლისთვის საშიში გართულებებით იტანჯებიან.[6]. აშშ-ს სურსათისა და წამლის ადმინისტრაციამ (FDA) აღნიშნა, რომ ქლორის დიოქსიდის მიღებას ან სხვა შინაგან გამოყენებას (გარდა სტომატოლოგის მეთვალყურეობის ქვეშ პირის ღრუს ჩამორეცხვისა) არ აქვს ჯანმრთელობის მხრივ სარგებელი და მისი შინაგანი გამოყენება რაიმე მიზეზით არ არის საჭირო.[7][8]

სტრუქტურა და ბმები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სამ ელექტრონიანი ბმის შედარება ჩვეულებრივ კოვალენტურ ბმასთან
ორი რეზონანსული სტრუქტურა

ქლორის დიოქსიდი არის ნეიტრალური ქლორის ნაერთი. ის ძალიან განსხვავდება ელემენტარული ქლორისგან, როგორც ქიმიური სტრუქტურით, ასევე ქცევით. ქლორის დიოქსიდის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი თვისება არის ის, რომ წყალში კარგად იხსნება, განსაკუთრებით კი - ცივ წყალში. ქლორის დიოქსიდი წყალში არ ჰიდროლიზდება; იგი რჩება ხსნარში გახსნილ აირად. ქლორის დიოქსიდი წყალში დაახლოებით 10-ჯერ უფრო კარგად იხსნება, ვიდრე ქლორი.

მოლეკულა ClO2-ს აქვს ვალენტური ელექტრონების კენტი რაოდენობა და, შესაბამისად, იგი წარმოადგენს პარამაგნიტურ რადიკალს. მისი ელექტრონული სტრუქტურის გამო ქიმიკოსები დიდი ხნის განმავლობაში იყვნენ საგონებელში ჩავარდნილნი, რადგან არცერთი შესაძლო ლუის სტრუქტურა არ არის ძალიან დამაკმაყოფილებელი. 1933 წელს LO Brockway– მა შემოგვთავაზა სტრუქტურა, რომელიც მოიცავს სამ ელექტრონულ ბმას.[9] ქიმიკოსმა ლინუს პაულინგმა კიდევ უფრო განავითარა ეს იდეა და მიაღწია ორ რეზონანსულ სტრუქტურას, რომელშიც ჩართულია ორმაგი ბმა ერთ მხარეს და ერთი ბმა + სამელექტრონიანი ბმა მეორე მხარეს[10] პაულინგის აზრით, ეს უკანასკნელი კომბინაცია უნდა წარმოადგენს ბმას, რომელიც ცოტათი უფრო სუსტია, ვიდრე ორმაგი ბმა. მოლეკულურ ორბიტალურ თეორიაში ეს იდეა ჩვეულებრივი რამ არის, თუ მესამე ელექტრონი მოთავსებულია ანტი-ბმის ორბიტალზე. მოგვიანებით ჩატარებულმა კვლევებმა დაადასტურა, რომ ყველაზე ბოლო შევსებული მოლეკულური ორბიტალი ნამდვილად არის არასრულად შევსებული სავალდებულო ორბიტალი.[11]

მომზადება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი არის ნაერთი, რომელიც დეკომპოზიციას საკმაოდ მძაფრად განიცდის, როცა განმაზავებელი სუბსტანციებიდან გამოვაცალკევებთ. შედეგად, უპირატესად გამოიყენება მომზადების მეთოდები, რომლებიც მოიცავენ ხსნარების წარმოქმნას აირად ფაზაში გადასვლის გარეშე. აუცილებელია ამ ყველაფრის გაკეთება უსაფრთხო გზით.

ქლორიტის დაჟანგვა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლაბორატორიაში ClO2 შეიძლება მომზადდეს ნატრიუმის ქლორიტის ქლორით დაჟანგვით :[12]

2 NaClO2 + Cl2 → 2 ClO2 + 2 NaCl

ტრადიციულად, დეზინფექციის მიზნით ქლორის დიოქსიდი მზადდება ნატრიუმის ქლორიტის ან ნატრიუმის ქლორიტი – ჰიპოქლორიტის მეთოდით:

2 NaClO2 + 2 HCl + NaOCl 2 ClO2 + 3 NaCl + H2 O

ან ნატრიუმის ქლორიტის– მარილმჟავას მეთოდით:

5 NaClO2 + 4 HCl 5 NaCl + 4 ClO2 + 2 H2 O

ან ქლორიტის - გოგირდმჟავას მეთოდით:

4 ClO2−</br> ClO2− + 2 H2 SO4 → 2 ClO2 + HClO3 + 2 SO42−</br> SO42− + H2 O + HCl

სამივე მეთოდით შეიძლება წარმოიქმნას ქლორის დიოქსიდი, ქლორიტის გარდაქმნის მაღალი გამოსავლიანობით. სხვა პროცესებისგან განსხვავებით, ქლორიტ-გოგირდმჟავას მეთოდი წარმოქმნის მთლიანად ქლორისგან თავისუფალ ქლორის დიოქსიდს, თუმცა ამ დროს საჭიროა 25% -ით მეტი ქლორიტის ქლორის დიოქსიდის ექვივალენტური რაოდენობით წარმოსაქმნელად. გარდა ამისა, წყალბადის ზეჟანგი შეიძლება ეფექტურად იქნას გამოყენებული მცირე მასშტაბის მოხმარებისას.

ქლორატის აღდგენა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლაბორატორიაში, ქლორის დიოქსიდი შეიძლება ასევე დამზადდეს კალიუმის ქლორატის რეაქციით მჟაუნმჟავასთან:

2 KClO3 + 2 H2 C2 O4 → K2 C2 O4 + 2 ClO2 + 2 CO2 + 2 H2 O
2 KClO3 + H2 C2 O4 + 2 H2 SO4 → 2 KHSO4 + 2 ClO2 + 2 CO2 + 2 H2 O

დღეს მსოფლიოში წარმოებული ქლორის დიოქსიდის 95% -ზე მეტი მზადდება ნატრიუმის ქლორატის აღდგენის გზით, ხის მერქნის გაუფერულებისთვის გამოსაყენებლად. იგი მზადდება მაღალი ეფექტურობით, ძლიერი მჟავას ხსნარში შესაბამისი აღმდგენელი რეაგენტით, მაგალითად მეთანოლით, წყალბადის ზეჟანგით, მარილმჟავათი ან გოგირდის დიოქსიდით. თანამედროვე ტექნოლოგიები დამყარებულია მეთანოლზე ან წყალბადის ზეჟანგზე, რადგან ეს ქიმიკატები ყველაზე მეტად ეკონომიურია და არ წარმოქმნის ელემენტარულ ქლორს. საერთო რეაქცია შეიძლება დაიწეროს შემდეგნაირად:

ქლორატი + მჟავა + აღმდგენი რეაგენტი → ქლორის დიოქსიდი + გვერდითი პროდუქტები

ტიპური მაგალითია, ნატრიუმის ქლორატის რეაქცია მარილმჟავასთან ერთად ერთ რეაქტორში, რომელიც მიმდინარეობს შემდეგი გზით:

ClO3- + Cl- + H+ → ClO2- + HOCl
ClO3- + ClO2- + 2 H+ → 2 ClO2 + H2O
HOCl + Cl- + H+ → Cl2 + H2O

რაც იძლევა ჯამურ რეაქციას:

2 ClO3- + 2 Cl- + 4 H+ → 2 ClO2 + Cl2 + 2 H2O.

კომერციულად უფრო მნიშვნელოვანი წარმოების გზა იყენებს მეთანოლს, როგორც აღმდგენელ რეაგენტს და გოგირდმჟავას მჟავა გარემოსთვის. ქლორიდზე დაფუძნებული პროცესების გამოუყენებლობის ორი უპირატესობაა ის, რომ ელემენტარული ქლორის წარმოქმნა არ ხდება და ნატრიუმის სულფატი, ხის მერქნის დამამუშავებელი ქარხსნითვის მნიშვნელოვანი ქიმიური ნაერთი, არის გვერდითი პროდუქტი. ეს მეთანოლზე დაფუძნებული პროცესები უზრუნველყოფს მაღალ ეფექტურობას და შეიძლება მათი წარმართვა საკმაოდ უსაფრთხო გარემოში.

ქლორატის, წყალბადის ზეჟანგისა და გოგირდმჟავას გამოყენების ვარიანტს 1999 წლიდან სულ უფრო ხშირად იყენებენ წყლის დასამუშავებლად და მცირე მასშტაბისსადეზინფექციო სამუშაოებში, ვინაიდან იგი ქლორისგან თავისუფალ პროდუქტს აწარმოებს მაღალი ეფექტურობით.

სხვა პროცესები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ძალიან სუფთა ქლორის დიოქსიდი შეიძლება წარმოიქმნას ქლორიტის ხსნარის ელექტროლიზით:[13]

2 NaClO2 + 2 H2 O → 2 ClO2 + 2 NaOH + H2

მაღალი სისუფთავის ქლორის დიოქსიდის აირი (7,7% ჰაერში ან აზოტში) შეიძლება წარმოიქმნას აირადი-მყარი მეთოდით, რომელიც რეაქციაში შედის განზავებულ აირად ქლორთან მყარი ნატრიუმის ქლორიტით:[13]

2 NaClO2 + Cl2 → 2 ClO2 + 2 NaCl

გადამუშავების თვისებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

10 kPa-ზე მაღალი პარციალური წნევისას (ან როცა აირად-ფაზური კონცენტრაცია უფრო მაღალია, ვიდრე აირში 10% STP– ზე), ClO2 შეიძლება აფეთქებით დაიშალოს ქლორის და ჟანგბადის სახით. დაშლა შეიძლება დაიწყოს სინათლით, ცხელი წერტილებით, ქიმიური რეაქციით ან წნევის შოკით. ამრიგად, ქლორის დიოქსიდის გაზი არასოდეს გამუშავდება კონცენტრირებული ფორმით, მაგრამ თითქმის ყოველთვის გადამუშავდება წყალში გახსნილი აირის სახით, კონცენტრაციის დიაპაზონში 0,5-დან 10-მდე გრამი ლიტრზე. მისი ხსნადობა იზრდება დაბალ ტემპერატურაზე, ამიტომ ხშირია ცივი წყლის გამოყენება (5 ° C) როცა ქლორის დიოქსიდი ინახება 3 გრ/ლ-ზე უფრო მაღალი კონცენტრაციით. ბევრ ქვეყანაში, მაგალითად ამერიკის შეერთებულ შტატებში, აირადი ქლორის გადატანა შეიძლება აკრძალული იყოს ნებისმიერ კონცენტრაციაზე და მისი წარმოქმნა თითქმის ყოველთვის მიმდინარეობს იმ ადგილას, სადაც საჭირო გახდა ქლორის დიოქსიდიდს გამოყენება, ქლორის დიოქსიდის გენერატორით ზოგიერთ ქვეყანაში  ქლორის დიოქსიდის ხსნარები, რომელთა კონცენტრაციაც ნაკლებია 3 გრ/ლ-ზე შეიძლება გადავიტანოთ ხმელეთით, თუმცა, ისინი შედარებით არასტაბილურია და სწრაფად ფუჭდება.

გამოყენებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი გამოიყენება ხის მერქნის გაუფერულებისათვის და მუნიციპალური სასმელი წყლის დეზინფექციისთვის (ე.წ. ქლორირება).[14][15]:4-1[16] როგორც სადეზინფექციო საშუალება, იგი ეფექტურია დაბალი კონცენტრაციის დროსაც კი, მისი უნიკალური თვისებების გამო.

გათეთრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი ზოგჯერ გამოიყენება ხის მერქნის გასათეთრებლად ქლორთან კომბინაციაში, მაგრამ იგი გამოიყენება მხოლოდ ECF (ელემენტარული ქლორისგან თავისუფალი) გაუფერულების მეთოდებში. იგი გამოიყენება ზომიერად მჟავე pH-ზე (3.5-დან 6-მდე). ქლორის დიოქსიდის გამოყენება ამცირებს წარმოქმნილი ქლორორგანული ნაერთების რაოდენობას.[17] ქლორის დიოქსიდი (ECF ტექნოლოგია) ამჟამად ყველაზე მნიშვნელოვანი მათეთრებელი მეთოდია სამყაროში. გათეთრებული კრაფტის მერქნის 95% მიიღება ქლორის დიოქსიდის გამოყენებით ECF მათეთრებელი მეთოდებით.[18]

ქლორის დიოქსიდი გამოყენებულ იქნა ფქვილის გასათეთრებლად.[19]

წყლის დამუშავება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ნიაგარა ფოლსში, ნიუ იორკში, წყლის გამწმენდმა ქარხანამ პირველად გამოიყენა ქლორის დიოქსიდი სასმელი წყლის დასამუშავებლად 1944 წელს რათა მოეშთო "გემოსა და სუნის წარმომქმნელი ფენოლური ნაერთები".[15]:4-17[16] ქლორის დიოქსიდი სასმელი წყლის სადეზინფექციო საშუალებად ფართო მასშტაბით დაინერგა 1956 წელს, როდესაც ბრიუსელი, ბელგია, ქლორიდან გადავიდა ქლორის დიოქსიდზე. წყლის დამუშავებისას მისი ყველაზე ფართო გამოყენებაა პრე-ოქსიდანტის სახით, სანამ მოხდება წყლის ქლორინაცია, რათა განადგურდეს ბუნებრივი სიბინძურეები, რომლებიც სხვა შემთხვევაში წარმოქმნიდნენ ტრიჰალომეთანებს ან თავისუფალ ქლორს.[20][21][22] ტრიჰალომეთანებზე ვარაუდობენ, რომ კარცენოგენული ნაერთები არიან, რომლებიც დეზინფექციისას გვერდით პროდუქტად წარმოიქმნება[23] დაკავშირებულია ნედლეულ წყალში ბუნებრივად წარმოქმნილი ორგანული ნივთიერებების ქლორინაციასთან. ქლორის დიოქსიდი ასევე ქლორზე უფრო ძლიერია, როდესაც pH 7 – ზე მეტია :4-33 ამიაკისა და ამინების თანაობისას და წყლის განაწილების სისტემებში ბიოფილმების კონტროლისთვის. ქლორის დიოქსიდი გამოიყენება წყლის დამუშავების მრავალ სამრეწველო პროგრამაში, როგორც ბიოციდი, გამაგრილებელი კოშკების ჩათვლით, წყლის დამუშავება და საკვების გადამუშავება.[24]

ქლორის დიოქსიდი ნაკლებად კოროზიულია, ვიდრე ქლორი და უფრო ძლიერი ბაქტერია ლეგიონელას კონტროლისთვის.[16][25] ქლორის დიოქსიდი ჯობია წყლის სხვა მეორეულ სადეზინფექციო მეთოდებს, რადგან ქლორის დიოქსიდი არის EPA- რეგისტრირებული ბიოციდი, მასზე უარყოფით გავლენას არ ახდენს pH, არ კარგავს ეფექტურობას დროთა განმავლობაში (ბაქტერიები არ გახდებიან მის მიმართ მდგრადი) და არ სუსტდება სილიციუმის და ფოსფატების გავლენით, ამ ნაერთებს კი ხშირად იყენებენ სასმელი წყლის კოროზიის ინჰიბიტორებად.

ის არის უფრო ეფექტური სადეზინფექციო საშუალება, ვიდრე ქლორი შემდეგი პათოგენური აგენტების წინააღმდეგ: ვირუსები,[26] ბაქტერიები და უმარტივესები, მათ შორის -გიარდიას ცისტები და კრიპტოსპორიდიუმის ცისტები.[15]:4-20–4-21

ქლორის დიოქსიდის წყლის დამუშავებაში გამოყენება იწვევს გვერდითი პროდუქტის ქლორიტის წარმოქმნას, რომლის ლიმიტი აშშ-ში არის 1 ppm წყალში,.[15]:4-33 ეს EPA სტანდარტი ზღუდავს ქლორის დიოქსიდის გამოყენებას შეერთებულ შტატებში შედარებით მაღალი ხარისხის წყალზე, რადგან ეს ამცირებს ქლორიტის კონცენტრაციას, ან წყალზე, რომელიც უნდა დამუშავდეს რკინაზე დაფუძნებული საშუალებებით (რკინას შეუძლია აღადგინოს ქლორიტი ქლორიდად). 

გამოყენება საზოგადოებრივ კრიზისებში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდს ბევრი გამოყენება აქვს როგორც მჟანგველს ან როგორც სადეზინფექციო საშუალებას. ქლორის დიოქსიდი შეიძლება გამოყენებულ იქნას ჰაერის დეზინფექციისთვის[27] და ის იყო მთავარი აგენტი, რომელიც გამოიყენებოდა შეერთებულ შტატებში შენობების დეკონტამინაციისთვის2001 წელს ჯილეხის შეტევების შემდეგ.[28] ნიუ ორლეანში, ლუიზიანაში და მიმდებარე ყურის სანაპიროზე ქარიშხალ „კატრინას “ კატასტროფის შემდეგ, ქლორის დიოქსიდი გამოიყენებოდა წყალდიდობის შედეგად დატბორილი სახლებიდან სახიფათო ობის სოკოების მოსასპობად.[29]

COVID-19 პანდემიის კუთხით, აშშ-ს გარემოს დაცვის სააგენტომ გამოაქვეყნა კორონავირუსის წინააღმდეგ მებრძოლი მრავალი სადეზინფექციო საშუალების სია, რომლებიც აკმაყოფილებენ გარემოს დაცვასთან დაკავშირებულ გამოყენების კრიტერიუმებს.[30][31] ზოგი ემყარება ნატრიუმის ქლორიტს, რომელიც აქტიურდება ქლორის დიოქსიდში, თუმცა თითოეულ პროდუქტში განსხვავებული შემადგენლობები გამოიყენება. მრავალი სხვა პროდუქტი EPA სიაში შეიცავს ნატრიუმის ჰიპოქლორიტს, რომელიც მსგავსია სახელით, მაგრამ არ უნდა აგვერიოს ნატრიუმის ქლორიტში, რადგან მათ აქვთ ქიმიური მოქმედების ძალიან განსხვავებული მექანიზმები.

სხვა სადეზინფექციო საშუალებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც შესახრჩოლებელი საშუალება ხილის "გასუფთავებისთვის", მაგალითად, როგორიცაა მოცვი, ჟოლო და მარწყვი, რომლებზეც წარმოიქმნება ობის სოკო და საფუარი.[32]

ქლორის დიოქსიდი შეიძლება გამოყენებულ იქნას შინაური ფრინველის ხორცის დეზინფექციისთვის, შესხურების გზით ან ამოვლების გზით დაკვლის შემდეგ.[33]

ქლორის დიოქსიდი შეიძლება გამოყენებულ იქნას ენდოსკოპის დეზინფექციისთვის, მაგალითად, რომლის სავაჭრო სახელწოდებაცაა ტრისტელი.[34] ის ასევე ხელმისაწვდომია ტრიოს სახით, რომელიც შედგება ზედაპირის გაწმენდამდე დასამუშავებელი ხსნარით, შემდეგ ზედაპირის გასავლები დეიონიზირებული წყლითა და სუსტი მჟანგავით.[35]

ქლორის ორჟანგი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ზებრისებრი და კვაგასებრი მოლუსკების გასაკონტროლებლად წყლებში[15]:4-34

ნაჩვენებია, რომ ქლორის დიოქსიდი ეფექტურია საწოლის ბაღლინჯოს მოსაშთობად.[36]

ფსევდომედიცინა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი თაღლითურად იყიდება, როგორც ჯადოსნური სამკურნალო საშუალება მთელი რიგი დაავადებისთვის, ტვინის სიმსივნისა და შიდსის ჩათვლით. ქლორის დიოქსიდის ოყნა შეთავაზებული იქნა სამკურნალო საშუალებად ბავშვთა აუტიზმისთვის, რის შედეგადაც FDA– მ მიიღო უამრავი საჩივარი ცხოვრებისთვის საშიში გართულებებისა[37] და სიკვდილის შესახებ.[38] ქლორის დიოქსიდი იყიდება ბევრი სხვადასხვა დასახელებით, მათ შორის, MMS- ით, Miracle Mineral Solution-ით და CD პროტოკოლით.[39] ქლორის დიოქსიდის სამედიცინო თვისებების შესახებ არანაირი სამეცნიერო საფუძველი არ არსებობს და FDA-მ გამოსცა გაფრთხილებები მისი გამოყენების წინააღმდეგ.[40][41]

სხვა გამოყენებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი გამოიყენება როგორც მჟანგავი ჩამდინარე წყლის ნაკადებში ფენოლების განადგურებისათვის და ცხოველური გვერდითი ნაწარმების მცენარეთა ჰაერის გამწმენდებში.[15]:4-34 ის ასევე შეგვიძლია გამოვიყენოთ როგორც მანქანებისა და ნავების დეოდორანტი სპეციალური კომპლექტის სახით, რომლებიც აქტიურდება წყლით და ტოვებენ ნავში ან მანქანაში მთელი ღამით.

უსაფრთხოების საკითხები წყალში და დანამატებში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქლორის დიოქსიდი ტოქსიკურია, ამიტომ საჭიროა მისი ზემოქმედების შეზღუდვა მისი უსაფრთხო გამოყენების უზრუნველსაყოფად. ამერიკის შეერთებული შტატების გარემოს დაცვის სააგენტომ დაადგინა მაქსიმალური დონე 0.8 მგ / ლ სასმელ წყალში ქლორის დიოქსიდისთვის.[42] შრომის უსაფრთხოების და ჯანმრთელობის ადმინისტრაციამ (OSHA), ამერიკის შეერთებული შტატების შრომის დეპარტამენტის სააგენტომ, დაადგინა დასაშვები ზემოქმედების 8-საათიანი ლიმიტი 0.1 ppm ჰაერში (0,3 მგ / მ3) ქლორის დიოქსიდთან მომუშავე ადამიანებისთვის.[43]

2010 წლის 30 ივლისს, და შემდეგ 2010 წლის 1 ოქტომბერს, ამერიკის შეერთებული შტატების სურსათისა და წამლის ადმინისტრაციამ გამოსცა გაფრთხილება პროდუქტ " Miracle Mineral Supplement " ან "MMS"-ის გამოყენების შესახებ, რომელიც ინსტრუქციის თანახმად წარმოქმნის ქლორის დიოქსიდს. MMS გაიყიდა, როგორც სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალო საშუალება, მათ შორის აივ ინფექცია, სიმსივნე, აუტიზმი და აკნე. FDA აფრთხილებს მომხმარებლებს, რომ MMS- მა შეიძლება სერიოზული ზიანი მიაყენოს ჯანმრთელობას. FDA-მ მრავალი საჩივარი მიიღო გულისრევის, ფაღარათის, ძლიერი ღებინების და სიცოცხლისათვის საშიში დაბალი არტერიული წნევის შესახებ, რაც გამოწვეულია გაუწყლოებით.[44][45] ეს გაფრთხილება მესამედ განმეორდა 2019 წლის 12 აგვისტოს, ხოლო მეოთხედ - 2020 წლის 8 აპრილს, რომელშიც ნათქვამია, რომ MMS- ის მიღება იგივეა, რაც მათეთრებლის დალევა და მომხმარებლებს მოუწოდებენ, არ გამოიყენონ ეს პროდუქტები თავად ან არ მისცენ შვილებს რაიმე მიზეზით..[41]

გამოყენებული ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ Toxicological Profile for Chlorine Dioxide and Chlorite. Agency for Toxic Substances and Disease Registry, US HHS. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-06-14. ციტირების თარიღი: 2020-09-29.
  2. ↑ Parents are poisoning their children with bleach to 'cure' autism. These moms are trying to stop it. en. ციტირების თარიღი: 2019-05-21
  3. ↑ Fake news: Chlorine dioxide won't stop coronavirus en. ციტირების თარიღი: 2020-04-03
  4. ↑ Friedman, Lisa (2020-04-03). „E.P.A. Threatens Legal Action Against Sellers of Fake Coronavirus Cleaners“. The New York Times (ინგლისური). ISSN 0362-4331. ციტირების თარიღი: 2020-04-03.
  5. ↑ Spencer, Sarnac Hale. Those coronavirus 'cures' you're hearing about? They're fake. Don't drink chlorine dioxide. en-US. ციტირების თარიღი: 2020-04-03
  6. ↑ Parents are poisoning their children with bleach to 'cure' autism. These moms are trying to stop it. en. ციტირების თარიღი: 2019-05-21
  7. ↑ Drinking bleach will not cure cancer or autism, FDA warns en. ციტირების თარიღი: 2019-08-13
  8. ↑ FDA warns consumers about the dangerous and potentially life threatening side effects of Miracle Mineral Solution English. ციტირების თარიღი: 2019-08-16
  9. ↑ Brockway, L. O. „The Three-Electron Bond in Chlorine Dioxide“ (PDF). დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  10. ↑ Pauling, Linus (1988). General chemistry. Mineola, NY: Dover Publications. ISBN 0-486-65622-5. 
  11. ↑ Flesch, R. (2006). „Core-level excitation and fragmentation of chlorine dioxide“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  12. ↑ Chlorine(IV) Oxide. ISBN 978-0-470-13235-7. 
  13. ↑ 13.0 13.1 White, George W.; White, Geo Clifford (1999) The handbook of chlorination and alternative disinfectants, 4th, New York: John Wiley. ISBN 0-471-29207-9. 
  14. ↑ Inorganic Chemistry: An Industrial and Environmental Perspective. Academic Press. 
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 Alternative Disinfectants and Oxidants Manual, chapter 4: Chlorine Dioxide, US Environmental Protection Agency: Office of Water, April 1999, https://www.epa.gov/safewater/mdbp/pdf/alter/chapt_4.pdf. წაკითხვის თარიღი: 2009-11-27 შეცდომა ციტირებაში Invalid <ref> tag; name "epa1999" defined multiple times with different content; $2
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 (2001) Disinfection, Sterilization, and Preservation. Lippincott, Williams & Wilkins. 
  17. ↑ (1981) Wood Chemistry: Fundamentals and Applications. Academic Press. 
  18. ↑ AET – Reports – Science – Trends in World Bleached Chemical Pulp Production: 1990–2005. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-07-30. ციტირების თარიღი: 2016-02-26.
  19. ↑ Harrel, C. G. „Maturing and Bleaching Agents in Producing Flour“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  20. ↑ „Trihalomethane formation during chemical oxidation with chlorine, chlorine dioxide and ozone of ten Italian natural waters“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  21. ↑ „A pilot study on trihalomethane formation in water treated by chlorine dioxide“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  22. ↑ „Implementation of chlorine dioxide disinfection: Effects of the treatment change on drinking water quality in a full-scale distribution system“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  23. ↑ „Trihalomethanes as initiators and promoters of carcinogenesis“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  24. ↑ „Chlorine dioxide wash of shrimp and crawfish an alternative to aqueous chlorine“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  25. ↑ Zhang (2007). „Safety and Efficacy of Chlorine Dioxide for Legionella control in a Hospital Water System“ (PDF). დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — 2011-07-19. ციტირების თარიღი: 2020-09-29. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  26. ↑ Ogata, N.; Shibata, T. (January 2008). „Protective effect of low-concentration chlorine dioxide gas against influenza A virus infection“. Journal of General Virology. 89 (pt 1): 60–67. doi:10.1099/vir.0.83393-0. PMID 18089729.
  27. ↑ „Air Disinfection with Chlorine Dioxide in Saps“. 2007. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  28. ↑ Anthrax spore decontamination using chlorine dioxide. United States Environmental Protection Agency (2007). ციტირების თარიღი: 2009-11-27.
  29. ↑ „Efficacy of Gaseous Chlorine Dioxide as a Sanitizer for Killing Salmonella, Yeasts, and Molds on Blueberries, Strawberries, and Raspberries“. International Association for Food Protection. 2005. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  30. ↑ How we know disinfectants should kill the COVID-19 coronavirus. ციტირების თარიღი: 2020-03-28.
  31. ↑ List N: Disinfectants for Use Against SARS-CoV-2. ციტირების თარიღი: 2020-03-28.
  32. ↑ O'Brian, D. (2017). „Chlorine Dioxide Pouches Can Make Produce Safer and Reduce Spoilage“. AgResearch Magazine. USDA Agricultural Research Service (July). ციტირების თარიღი: 2018-06-21.
  33. ↑ The truth behind the chlorinated chicken panic en (2019-05-29). ციტირების თარიღი: 2020-02-05
  34. ↑ „An evaluation of the use of chlorine dioxide (Tristel One-Shot) in an automated washer/disinfector (Medivator) fitted with a chlorine dioxide generator for decontamination of flexible endoscopes“. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  35. ↑ Tristel Wipes System Product Information. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-04-15. ციტირების თარიღი: 2020-09-29.
  36. ↑ „Gaseous chlorine dioxide as an alternative for bedbug control“. 2012. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  37. ↑ Group of SoCal parents secretly try to cure kids with autism using bleach (2016-10-29). ციტირების თარიღი: 2019-03-24
  38. ↑ The fake cures for autism that can prove deadly (2016-07-13). ციტირების თარიღი: 2019-03-24
  39. ↑ The Parents Who Give Their Children Bleach Enemas to 'Cure' Them of Autism (2015-03-12). ციტირების თარიღი: 2018-04-05
  40. ↑ FDA Warns Consumers of Serious Harm from Drinking Miracle Mineral Solution (MMS) (2011-02-03). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-02-03. ციტირების თარიღი: 2018-04-05
  41. ↑ 41.0 41.1 FDA warns consumers about the dangerous and potentially life threatening side effects of Miracle Mineral Solution English (2019-08-12). ციტირების თარიღი: 2019-08-16
  42. ↑ ATSDR: ToxFAQs™ for Chlorine Dioxide and Chlorite.
  43. ↑ Occupational Safety and Health Guideline for Chlorine Dioxide. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-12-04. ციტირების თარიღი: 2020-09-29.
  44. ↑ Press Announcements – FDA Warns Consumers of Serious Harm from Drinking Miracle Mineral Solution (MMS).
  45. ↑ 'Miracle' Treatment Turns into Potent Bleach. U.S. Food and Drug Administration.

გარე ბმულები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ქლორის_დიოქსიდი&oldid=4597854“-დან