ქართული (უნიკოდის ჯგუფი)

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ქართული
ინგლ. Georgian
არე U+10A0..U+10FF
(96 ადგილი)
სივრცე BMP
დამწერლობები ქართული (87 ასონიშანი)
საერთო (1 ასონიშანი)
ანბანები მხედრული
ასომთავრული
მინიჭებული 88 ადგილი
სათადარიგო 8 ადგილი
ცვლილებები ვერსიების მიხედვით
1.0.0 78 (+78)
3.2 80 (+2)
4.1 83 (+3)
6.1 88 (+5)
შენიშვნა: [1]

ქართული ჯგუფი უნიკოდშიმხედრული და ასომთავრული ასონიშნები, რომლებიც გამოიყენება ქართულ ენაში (აგრეთვე მეგრულში, სვანურსა და ლაზურში). მოგვიანებით მათ შეემატა ნუსხური ანბანი, რომელიც წარმოდგენილია უნიკოდის ცალკე ჯგუფში „ქართული დამატება“. აღსანიშნავია, რომ ზოგ შემთხვევაში ნუსხური გამოიყენებოდა ასომთავრულთან ერთად, პატარა და დიდი ასოების ურთიერთმიმართებით ძველქართულ ტექსტებში (დღეს კი იყენებს საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია ლიტურგიკული მიზნებით) და მოიხსენიება საერთო დასახელებით ხუცური.

თანამედროვე ქართული დამწერლობის — მხედრულის შესაბამისი დიდი ასოები კი სახელწოდებით მხედრულის მთავრული ან უბრალოდ „მთავრული“ დაემატა უნიკოდში 2018 წელს, ასევე ცალკე ჯგუფის სახით „ქართული გაფართოებული“.[2]

საგულისხმოა, რომ სხვა ბიკამერული დამწერლობებისგან განსხვავებით ქართულში დიდი, ანუ მთავრული ასოები, გამოიყენება მხოლოდ სათაურებისა და ტექსტში მნიშვნელოვანი ინფორმაციის გამოსაყოფად. კაპიტალიზაცია, ე.ი. სიტყვის პირველი ასოს გადიდება ან ერთ სიტყვაში, დიდი და პატარა ასოების ერთდროული გამოყენება, თანამედროვე ქართულში არაა მიღებული.[3]

ჯგუფი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ქართული[1][2]
უნიკოდის კონსორციუმის კოდების ოფიციალური ცხრილი (PDF)
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+10Ax
U+10Bx
U+10Cx
U+10Dx
U+10Ex
U+10Fx
შენიშვნები
1.^ უნიკოდის 11.0 ვერსიის მიხედვით
2.^ ნაცრისფერი უჯრები მიანიშნებს გამოუყენებელ, სათადარიგო ადგილებს

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მოცემულ, უნიკოდთან დაკავშირებულ ჩანაწერებში აღნიშნულია ცალკეული ასონიშნების ქართულ ჯგუფში დამატების საფუძველი და მიმდინარეობა:

ვერსია ასონიშნების საბოლოო ადგილები[a] რაოდენობა L2  ID WG2 ID ჩანაწერები
1.0.0 U+10A0..10C5, 10D0..10F6, 10FB 78 (დასადგენია)
L2/01-040 ბეკერი, ჯო (2001-01-26), Unicode 3.1 ტექსტი: კოდირების მოდელი ქართული დამწერლობისთვის
3.2 U+10F7..10F8 2 L2/00-404 თარხან-მოურავი, დავით (2000-10-30), განაცხადი ასომთავრულის, ნუსხურისა და მხედრულის თაობაზე
L2/01-006 მური, ლიზა (2000-12-22), პასუხი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტს
L2/01-046 თარხან-მოურავი, დავით (2001-01-22), წერილი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტისგან
L2/01-047 მეგრული და სვანური მაგალითები, 2001-01-22
L2/01-048 განაცხადის შემაჯამებელი ანკეტა, 3 ასონიშნის დასამატებლად ქართულის მხედრული ჯგუფისთვის, 2001-01-22
L2/01-059 ევერსონი, მაიკლ (2001-01-24), შეჯამება და შემოთავაზებული მოქმედებები ქართულ დოკუმენტებთან დაკავშირებით
L2/01-145 N2346R დაარქივებული 2020-10-21 საიტზე Wayback Machine. მური, ლიზა (2001-04-03), განაცხადი, 2 ქართული ასონიშნის კოდის დასამატებლად უნიკოდის სისტემაში (UCS)
L2/01-166 მური, ლიზა (2001-04-16), პასუხი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტს
4.1 U+10F9..10FA, 10FC 3 L2/99-082 N1962 ევერსონი, მაიკლ (1999-02-26), ქართული ასონიშნების უკეთ წარმოდგენა უნიკოდის ძირითად (BMP) სივრცეში
L2/03-230R2 N2608R2 ევერსონი, მაიკლ (2003-09-04), განაცხადი ქართულისა და სხვა ასონიშნების უნიკოდის ძირითად სივრცეში დასამატებლად
6.1 U+10C7, 10CD, 10FD..10FF 5 L2/10-072 N3775 დაარქივებული 2016-01-31 საიტზე Wayback Machine. ევერსონი, მაიკლ (2010-03-09), განაცხადი ქართულისა და ნუსხური ასონიშნების კოდირების განსასაზღვრად ოსურისა და აფხაზური ენებისთვის
  1. განაცხადებში მითითებული ადგილების ნომრები და ასონიშნების დასახელებები, შესაძლოა განსხვავდებოდეს საბოლოოდ მიღებულებისგან

იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. https://www.unicode.org/versions/enumeratedversions.html
  2. http://www.unicode.org/wg2/docs/n4712-georgian.pdf
  3. Unicode® 11.0.0. უნიკოდის კონსორციუმი (5 ივნისი, 2018). ციტირების თარიღი: 8 ივნისი, 2018.