ქავთარ ივანეს ძე

ქავთარ ივანეს ძე — XII საუკუნის II ნახევრის ქართველი დიდებული. საქართველოს მეფის გიორგი III-ის (1156—1184) მეჯინიბეთუხუცესი 1177 წლამდე. პავლე ინგოროყვას აზრით, ის იყო აბულეთისძეთა საგვარეულოდან და გიორგი III-მ შეიყვანა სავაზიროში. ეს თვალსაზრისი წყაროებით არ დასტურდება. შოთა მესხიას აზრით, ქავთარ ივანეს ძე იყო გიორგი III-ის ამირსპასალარ ივანე ორბელისა და ამირახორ ლიპარიტ ორბელის ძმა. სახელისა და მამის სახელის მიხედვით ქავთარ ივანეს ძე მართლაც ან ორბელი უნდა იყოს, ან ტბელი. მან უღალატა გიორგი III-ს და მონაწილეობა მიიღო მეფის წინააღმდეგ დემნა უფლისწულისა და ორბელთა აჯანყებაში 1177 წელს. აჯანყებულებმა ის ქართლის ერისთავ ლიპარიტ სუმბატის ძე ორბელთან და ანანია დვინელთან ერთად გაგზავნეს დახმარების სათხოვნელად საქართველოს მეზობელ მაჰმადიანურ სახელმწიფოებში. აჯანყების დამარცხების შემდეგ ქავთარ ივანეს ძე აღარ იხსენიება წყაროებში. 1177 წელს მეჯინიბეთუხუცესობა გიორგი III-მ ჭიაბერს უწყალობა.

ლიტერატურა

• ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი, წგნ.; ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის გამოც., ტ. 2, თბ., 1959;
• ინგოროყვა პ., რუსთაველიანას ეპილოგი, თხზულებათა კრებული, ტ. 1, თბ., 1963;
• მესხია შ., საშინაო პოლიტიკური ვითარება და სამოხელეო წყობა XII საუკუნის საქართველოში, თბ., 1979;

• შოშიაშვილი ნ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 442.