ფონტინალისის კარიბჭე
_(14768984432).jpg)
ფონტინალისის კარიბჭე (იტალ. Porta Fontinalis) — სერვიული კედლის კარიბჭე ძველ რომში. იგი მდებარეობდა კაპიტოლიუმის ბორცვის ჩრდილოეთ ფერდობზე, სავარაუდოდ, ჩრდილო-აღმოსავლეთ მხარეს, კლივუს არგენტარიუსის ზემოთ.[1] მასზე გადიოდა ვია სალარია, ასევე თავდაპირველად ვია ფლამინია, რაც პიკენისა და გალების მხარეს პირდაპირ დამაკავშირებელ გზას უქმნიდა.[2] III საუკუნის ბოლოს, ავრელიანეს კედლის აშენების შემდეგ, ვია ფლამინიის ის მონაკვეთი, რომელიც ფონტინალის კედელსა და ფლამინიოს ობელისკს შორის გადიოდა, ვია ლატად („ფართო გზად“) იწოდებოდა.[3]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მეორე პუნიკური ომის შემდეგ, სამშენებლო და რელიგიური მშენებლობის აქტიური პერიოდის დროს, ძვ. წ. 193 წელს, ედილებმა მარკუს ემილიუს ლეპიდუსმა და ლუციუს ემილიუს პაულუსმა ააგეს მონუმენტური პორტიკი, რომელიც აკავშირებდა ფონტინალისის კარიბჭეს მარსის საკურთხეველთან.[4] ამ პორტიკს, რომელიც „ემილიანას“ სახელით იყო ცნობილი, ცენზორებისთვის იყო განკუთვნილი. ცენზორები ატარებდნენ აღწერას მარსის საკურთხეველთან, თუმცა მათი სამსახურებრივი ოფისი კარიბჭის შიგნით, კედლებს შორის მდებარეობდა.[5]
ფონტინალისის კარიბჭის გარეთ, უშუალო სიახლოვეს, მდებარეობდა ბიბულუსის საფლავი, რომელიც ძვ. წ. I საუკუნის პირველ ნახევარს განეკუთვნება.[6] ძვ. წ. II საუკუნის დროინდელი სტელა ინახავს ფეხსაცმელის მკერავის, გაიუს იულიუს ჰელიუსის სახელს, რომელიც კარიბჭის მიმდებარე ტერიტორიაზე მდებარეობდა.[7] გნეუს კალპურნიუს პიზონი, რომელსაც იმპერატორ ტიბერიუსის მემკვიდრის - გერმანიკუსის მოწამვლაში დებდნენ ბრალს, ფონტინალისის კარიბჭის ზემოთ აშენებული ნაგებობებით ცდილობდა, საკუთარ რეზიდენციებს დაეკავშირებინა ისინი. ამით მან „დომუსი“ (სახლები) შექმნა, რომელიც ადგილის არქიტექტურულ სილუეტს აფართოებდა, თუმცა ეს მკვეთრი კრიტიკის საგანი გახდა.[8]
ფონტინალისის კარიბჭეს სახელი მახლობელი წყაროების გამო ეწოდა.[9] ამ წყაროებიდან ერთ-ერთი დღესაც ჩანს რომის ერთ-ერთი უძველესი ციხის ყველაზე ქვედა ნაწილში.[10] ფონტინალისის კარიბჭე, სავარაუდოდ, წყაროებისა და ჭაობების ღმერთ ფონტუსს ეძღვნებოდა, რომლის პატივსაცემადაც ფონტინალისის დღესასწაული იმართებოდა. [11]
ძველი წყაროებიდან კარიბჭეს ლივიუსი და პაულუს დიაკონუსი მოიხსენიებენ.[12]
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Lawrence Richardson, A New Topographical Dictionary of Ancient Rome (Johns Hopkins University Press, 1992), p. 311.
- ↑ Romolo Augusto Staccioli, The Roads of the Romans («L'Erma» di Bretschneider, 2003), pp. 38, 72; Stephen L. Dyson, Rome: A Living Portrait of an Ancient City (Johns Hopkins University Press, 2010), p. 42.
- ↑ Staccioli, The Roads of the Romans, p. 17.
- ↑ Livy 35.10.12; John E. Stambaugh, The Ancient Roman City (Johns Hopkins University Press, 1988), p. 32; Daniel J. Gargola, Lands, Laws, and Gods: Magistrates and Ceremonies in the Regulation of Public Lands in Republican Rome (University of North Carolina Press, 1995), p. 135; Richardson, Topographical Dictionary, p. 303.
- ↑ Richardson, Topographical Dictionary, pp. 41, 303.
- ↑ Amanda Claridge, Rome: An Oxford Archaeological Guide (Oxford University Press, 1998), p. 168.
- ↑ CIL 6.33914; Lauren Hackworth Petersen, "'Clothes Makes the Man': Dressing the Roman Freedman Body," in Bodies and Boundaries in Graeco-Roman Antiquity (de Gruyter, 2009), p. 182.
- ↑ Tacitus, Annales 3.9.3; Greg Rowe, Princes and Political Cultures: The New Tiberian Senatorial Decrees (University of Michigan Press, 2002), p. 15; O.F. Robinson, Penal Practice and Penal Policy in Ancient Rome (Routledge, 2007), p. 72; Werner Eck, "Emperor and Senatorial Aristocracy in Competition for Public Space," in The Emperor and Rome: Space, Representation, and Ritual (Cambridge University Press, 2010), p. 103.
- ↑ Harry B. Evans, Water Distribution in Ancient Rome (University of Michigan, 1994, 1997), p. 77; Richardson, Topographical Dictionary, p. 303.
- ↑ Richardson, Topographical Dictionary, p. 71.
- ↑ William Warde Fowler, The Roman Festivals of the Period of the Republic (London, 1908), p. 240.
- ↑ Livy 35.10.11–12; Paulus ex Festo 75 in the edition of Lindsay; Richardson, Topographical Dictionary, p. 303.