ფარნავაზიანები

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
(გადამისამართდა გვერდიდან ფარნავაზიანთა დინასტია)
ფარნავაზიანები

ბაგინეთის მთაში აღმოჩენილი სამეფო სარეცლის ფეხის გარესაკრავი, ახ. წ. II საუკუნე. დაცულია საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში თბილისში.[1]
ქვეყანა იბერია
კოლხეთის სამეფო
სომხეთი
ფუძე დინასტია ქართლოსიანი
ტიტულები მეფე სრულიად იბერიისა,
მეფე კოლხეთისა,
დიდი მეფე იბერთა,
მეფე სომხეთისა.
დამაარსებელი ფარნავაზ I
უკანასკნელი მმართველი ძამანარსე
დაარსდა ძვ. წ. 302
დაიშალა ახ. წ. 523[კ 1][2]
გვერდითი შტოები ნებროთიანები
არშაკუნიანები
ხოსროიანები
გუარამიდები
ეროვნება ქართველები

ფარნავაზიანები — ქართლის (იბერიის) სამეფო დინასტია ძვ. წ. IV საუკუნის მიწურულს და ახ. წ. VI ს. 20-იანი წლები, რომლის ფუძემდებელი იყო მეფე ფარნავაზ I. დინასტიას ეკუთვნოდნენ იბერიის ცნობილი მეფეები ფარსმან I, ფარსმან II, მირიან III, ვახტანგ I გორგასალი, იყო გურგენი. ზოგიერთ ისტორიულ წყაროებში ქართლის ერის მთავრებიც ფარნავაზიანებად იწოდებოდნენ.

იბერია-ქართლის მეფენი

ფარნავაზიანები

  1. ფარნავაზ I — IV-III საუკ. (მამის სახელი ცნობილი არ არის) მცხეთის მამასახლის სამარას ძმისწული. გამეფდა 27 წლის. იმეფა 65 წელი, აღესრულა 92 წლის.
  2. საურმაგ I — ფარნავაზის ძე. ძვ. წ. III საუკუნე.
  3. მირიან I — საურმაგის ძე. ძვ. წ. III საუკუნე.
  4. ფარნაჯომი — მირიან I-ის ძე. III-II საუკ. მიჯნა.
  5. არსოკ I — ქართლის მეფე. ძვ. წ. II საუკ.
  6. არტაგი — ძვ. წ. I საუკ. მისი მეფობის დროს ძვ. წ. 65 წელს იბერიას შემოესია პომპეუსი.
  7. ფარნავაზ II ანუ ბარტომი — არტაგის ძე.
  8. მირიან III საუკუნე.
  9. მირდატ I ანუ ადერკი — გამეფდა ქრისტეს დაბადების წელს. მის დროს მოვიდნენ ანდრია პირველწოდებული და სვიმონ კანანელი. თვითონ მირდატ I აღმოჩნდა ქრისტიანობის მოძულე.
  10. ფარსმან I — ახ. წ. I საუკუნე.
  11. მირდატ II — ფარსმან I-ის ძე. I საუკუნის 70-80-იანი წლები.
  12. ქართამიახ. წ. II საუკუნე.
  13. ფარსმან II ქველი — II საუკ. 1-ლი ნახევარი. პატივისცემის ნიშნად მას რომში ძეგლი დაუდგეს.
  14. მირდატ III — II საუკ. შუა წლები. ფარსმან II ქველის ბიძაშვილი.
  15. ქსეფარნუგი — II საუკუნის დასასრული.
  16. ადამი (ღადამი) — III საუკ. დასაწყისი ფარსმა II ქველის ძე.
  17. ფარსმან III — III საუკ. 1-ლი ნახევარი. ადამის ძე და ფარსმან II ქველის შვილიშვილი.
  18. ამაზასპი — III საუკ. შუა წლები – ფარსმან III-ის ძე.
  19. რევ I „მართალი“ — III საუკ. 70-იანი წლები. ამაზასპ მეფის დისწული.
  20. ვაჩე — III საუკ. 80-იანი წლები.
  21. ბაკურ I — III საუკ. 80-90-იანი წლები.
  22. მირდატ IV — III საუკ. დასასრული.
  23. ასფარუგი — III-IV საუკ. მიჯნა.
  24. რევ II[კ 2][3] — IV საუკ. დასაწყისი.
  25. მირიან III — IV საუკ. I ნახევარი.
  26. ბაქარი — IV საუკ. შუა წლები. ძე მირიან III-ისა.
  27. მირდატ V — IV საუკ. შუა წლები. ბაქარის ძე.
  28. საურმაგ II — IV საუკ. 70-იანი წლები. მირდატ V-ის ძე.
  29. ვარაზ-ბაკური — IV საუკ. 70-იანი წლები. საურმაგ II-ის ძე.
  30. ფარსმან IV — იმეფა 400–412 წლებში. ვარაზ-ბაკურის ძე.
  31. ბუზმარი — იმეფა 412–430 წლებში. გამოჩენილი ფილოსოფოსის პეტრე იბერის (მურვანოსი) მამა.
  32. არჩილ I — იმეფა 430 წელს. ფილოსოფოს პეტრე იბერის (მურვანოსი) ბიძა.
  33. მირდატ VI — V საუკ. 30–40-იანი წლები.
  34. ვახტანგ გორგასალი — გამეფდა 15 წლის (457 წელს), აღესრულა 60 წლის იბერიის ყველაზე გამოჩენილი მეფე. გოლიათური აგებულების (დაახ. 2,40 სმ).
  35. დაჩი ანუ დარჩილი — იმეფა 502–512 წლებში. ძე ვახტანგ გორგასალისა.
  36. ბაკურ II — დაჩის ძე. გამეფდა დაახ. 515 წელს და რამდენიმე თვეში გარდაიცვალა.
  37. გურგენი — იმეფა 515–523 წლებში.
  38. ძამანარსე — იმეფა 523–535 წლებში.[4]

კომენტარები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. 523 წელს სპარსეთის შაჰმა კავადმა გააუქმა ქართლში მეფობა. მიუხედავად ამისა 523–535 წლებში მეფობას მაინც აგრძელებდა ძამანარსე.
  2. ქართლის (იბერიის) მეფე IV ს-ის დასაწყისში. „მოქცევაჲ ქართლისაჲ“-ს მიხედვით რევი ან ლევი იყო მირიანის (ქართლის გამაქრისტიანებელის) მამა.

იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • საქართველოს ისტორია, ტ. 1, თბ., 2008 წ. გვ., 55.

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. სარეცლის ფეხის გარსაკრავები, საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ოფიციალური საიტი.
  2. ტარიელ მუმლაძე „ქართველ მეფეთა ქრონოლოგია“. თბილისი, 2008. გვ. 68.
  3. მარიამ ლორთქიფანიძე, როინ მეტრეველი „საქართველოს მეფეები“: რევ II. გვ. 31. გამომცემლობა „ნეკერი“. თბილისი, 2007, საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, წიგნსაცავის განყოფილება, K 281.358/3, ISBN 99928-58-36-2.
  4. მსოფლიოს სამეფო დინასტიები, გენეალოგიური ცხრილები: ფ, 178) ფარნავაზიანები. გვერდები: 38, 39, 40. ავტორი შემდგენელი სოლომონ თეზელიშვილი, მხატვარი ავთანდილ პოპიაშვილი. საქართველოს ინდექსი 63.3 93/99 მ. 908. ISBN 99928 VERLAGSNR: 28 99928-28-00-5. გამომცემლობა „საქართველოს მაცნე“. თბილისი, 1998.
  5. მაცნე. საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია. გამომცემლობა «მეცნიერება», თბილისი, 1967. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა: გიორგი მელიქიშვილი „ფარნავაზი და ფარნავაზიანები ძველ სომხურ საისტორიო წყაროებში“. გვერდები: 48–60.