შინაარსზე გადასვლა

უკრაინსკა პრავდა

სტატიის შეუმოწმებელი ვერსია
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
უკრაინსკა პრავდა
ტიპი: საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ონლაინ მედიაგამოცემა
მფლობელ(ებ)ი: Dragon Capital
გამომცემელი: გიორგი ღონღაძე
რედაქტორი: სევგილ მუსაევა
დაარსდა: 16 აპრილი, 2000; 25 წლის წინ (2000-04-16)
ენა:
საიტი: pravda.com.ua

უკრაინსკა პრავდა — უკრაინული საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ონლაინ მედიაგამოცემა, რომელიც დაარსდა გიორგი ღონღაძის მიერ 2000 წლის აპრილში. ღონღაძის სიკვდილის შემდეგ 2000 წლის სექტემბერში, სარედაქციო გუნდს ხელმძღვანელობდა თანადამფუძნებელი ოლენა პრიტულა, რომელიც რჩებოდა მთავარ რედაქტორად 2014 წლამდე, სანამ პოზიციას არ გადასცემდა სევჰილ მუსაიევას. 2021 წლის მაისში გამოცემის ახალი მესაკუთრე გახდა ტომას ფიალა, Dragon Capital-ის აღმასრულებელი დირექტორი. დამფუძნებელ გეორგი ღონღაძის მკვლელობამ 2000 წლის შემოდგომაზე, რომელიც ღიად პროტესტს უცხადებდა სახელმწიფო ცენზურის გაზრდას, საერთაშორისო ყურადღება მიიპყრო უკრაინაში პრესის თავისუფლების მდგომარეობის მიმართ და გამოიწვია პროტესტები პრეზიდენტ ლეონიდ კუჩმას წინააღმდეგ 2000-2001 წლებში. 2016 წლის ივლისში, მანქანის აფეთქების შედეგად გარდაიცვალა „უკრაინსკა პრავდა"-ს ჟურნალისტი პავლო შერემეტი. 2020 წლის მდგომარეობით, ღონღაძისა და შერემეტის მკვლელობების დამკვეთი კვლავ უცნობია.

ისტორია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ადრეული წლები: 2000-2004

გიორგი ღონღაძ

1999 წლის დეკემბერში, ჟურნალისტებმა გიორგი ღონღაძემ, ოლენა პრიტულამ და სერჰი შოლოხმა მოინახულეს ვაშინგტონი, უკრაინაში პრესის თავისუფლების ჩახშობაზე ყურადღების გასამახვილებლად. პრიტულას თქმით, სწორედ ამ მოგზაურობის დროს გაჩნდა უკრაინული ონლაინ საინფორმაციო გამოცემის შექმნის იდეა. 2000 წლის აპრილში, ღონღაძემ და პრიტულამ დააარსეს „უკრაინსკა პრავდა". ღონღაძე გახდა მთავარი რედაქტორი, ხოლო პრიტულა - მისი მოადგილე. [1] ონლაინ პროექტი გაშვებულ იქნა 2000 წლის საყოველთაო რეფერენდუმის მომდევნო დღეს, რომელიც პრეზიდენტ ლეონიდ კუჩმას მიერ იყო ინიცირებული.[2] „უკრაინსკა პრავდა"-ს საწყისი დაფინანსება მიიღო მსოფლიო უშიშროებისა და თავდაცვის საბჭოს (NSDC) მდივანთან დაახლოებული სპონსორისგან, იევჰენ მარჩუკისგან.[3] თუმცა, ეს თანამშრომლობა მალევე დასრულდა მას შემდეგ, რაც საიტზე გამოქვეყნდა მარჩუკის კრიტიკული სტატია. ღონღაძემ ასევე მოლაპარაკება აწარმოა პოტენციურ დაფინანსებაზე ჰრიჰორი სურკისთან და ოლექსანდრ ვოლკოვთან დაახლოებულ პარლამენტის წევრთან. პროექტის დასაწყისში, გიორგი ღონღაძე და ოლენა პრიტულა მუშაობდნენ დარკა ჩეპაკთან და იევჰენ ზახაროვთან (სამოილენკო) ერთად. 2000 წლის 4 სექტემბერს, „უკრაინულ პრავდას" შეუერთდა სერჰი ლეშჩენკო. 2000 წლის 17 სექტემბრის ადრინდელ საათებში, ღონღაძე მოიტაცეს და მოკლეს. მისმა მკვლელობამ, რომელიც მოჰყვა სახელმწიფო ცენზურის გაზრდის წინააღმდეგ მის ღია პროტესტს, მიიპყრო საერთაშორისო ყურადღება უკრაინაში პრესის თავისუფლების მდგომარეობის მიმართ. ღონღაძის სიკვდილის შემდეგ, ოლენა პრიტულამ იტვირთა გამოცემის ხელმძღვანელობა. მელნიჩენკოს ჩანაწერების გამოქვეყნებამ, რომლებიც სავარაუდოდ პრეზიდენტ ლეონიდ კუჩმას ამხელდნენ ღონღაძის მკვლელობაში, მნიშვნელოვნად გაზარდა „უკრაინსკა პრავდა"-ს პოპულარობა.[4] 2004 წელს, გამოცემამ გადამწყვეტი როლი ითამაშა საზოგადოების ინფორმირებაში ნარინჯისფერი რევოლუციის დროს, მათ შორის გამოაქვეყნა გამოკითხვის შედეგები, რომლებმაც მიუთითა საპრეზიდენტო არჩევნების გაყალბებაზე. ამ პერიოდში, „უკრაინსკა პრავდა" ძირითადად დაფინანსებული იყო გრანტებით, მათ შორის დემოკრატიის ეროვნული ფონდისა და საერთაშორისო აღორძინების ფონდის მხარდაჭერით.

შემდგომი განვითარება: 2005–2014

2005 წლის ზაფხულში, „უკრაინსკა პრავდა"-ში გამოაქვეყნდა სერჰი ლეშჩენკოს სტატიების სერია სათაურით „ანდრი იუშჩენკო, ღვთის ძე?", რომელშიც დეტალურად იყო გამოკვლეული ახლად არჩეული პრეზიდენტ ვიქტორ იუშჩენკოს ძის მდიდრული ცხოვრება, რაც არ შეესაბამებოდა ოჯახის მიერ გაცხადებულ ფინანსურ შესაძლებლობებს.[5] როდესაც ლეშჩენკომ იუშჩენკოს გამოკითხვა მოუნდა პრეს-კონფერენციაზე, პრეზიდენტმა უპასუხა: „იქცეოდე თავაზიანი ჟურნალისტის, და არა მკვლელის მსგავსად". მრავალი ანალიტიკოსის აზრით, ამ ინციდენტმა უარყოფითად იმოქმედა იუშჩენკოს იმიჯზე მისი პრეზიდენტობის საწყის ეტაპზე. 2005 წლისთვის, „უკრაინული პრავდა" გახდა ფინანსურად თვითუზრუნველყოფილი რეკლამის შემოსავლის ხარჯზე. 2005-2008 წლებში, ოლენა პრიტულამ გააფართოვა „უკრაინსკა პრავდა" ეკონომიკური, გართობითი და ადგილობრივი სიახლეების ვებსაიტების გაშვებით, შექმნა ინტეგრირებული ონლაინ მედია ჯგუფი.[6] 2007 წლის დეკემბერში, გაზეთმა „კომერსანტი უკრაინა" გაავრცელა ინფორმაცია, რომ პოლონური „გაზეტა ვიბორჩა"-ს გამომცემლობა, „აგორა ჯგუფი", მოლაპარაკებებს აწარმოებდა „უკრაინული პრავდა"-ს შესყიდვაზე. ანგარიშის თანახმად, „უკრაინული პრავდა"-ს სავარაუდო ღირებულება მერყეობდა 5-დან 10 მილიონ დოლარამდე.[7] 2006 წელს, მუსტაფა ნაიემი შეუერთდა „უკრაინულ პრავდას", შექმნა სამუშაო დუეტი სერჰი ლეშჩენკოსთან[8][9] . 2008 წელს ლეშჩენკო იწყებს გამოძიებას იმის შესახებ, თუ როგორ გადასცა ვიქტორ იანუკოვიჩმა სახელმწიფო საკუთრების „მეჟიჰირია" კერძო საკუთრებაში. როდესაც ნაიემმა 2011 წლის პრეს-კონფერენციაზე იანუკოვიჩს დაუსვა შეკითხვა „მეჟიჰირიაზე", პრეზიდენტმა უპასუხა: „მე შენს ადგილას არ ვარსებობდი"[10]. მიუხედავად იმისა, რომ ნაიემმ შემდგომ განაცხადა, რომ ეს შენიშვნა შემთხვევით გაუვიდა, ორგანიზაცია „Freedom House" [11]ამ რემარკას პრეზიდენტის მიერ ჟურნალისტის მიმართ მუქარად გაიგებს. ნაიემი ითვლება პირველ პირად, ვინც 2013 წლის ნოემბერში მოუწოდა უკრაინელებს დამოუკიდებლობის მოედანზე შეკრებისაკენ, რათა გაეპროტესტებინათ მიხაილო აზაროვის მთავრობის გადაწყვეტილება ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერის გადადებასთან დაკავშირებით, რაც ევრომაიდანის მოძრაობის დასაწყისი გახდა. თავდაპირველად, დაეხმარა საპროტესტო აქციების კოორდინაციაში, თუმცა შემდეგ დაუბრუნდა ჟურნალისტიკას, აშუქებდა მოვლენებს ახლად დაარსებული „Hromadske TV."-თვის[12]. 24 ნოემბერს, „უკრაინსკა პრავდა", სოლიდარობის ნიშნად მოსახლეობასთან, დროებით გადაირქვა სახელი „იევროპეისკა პრავდა" (ევროპული სიმართლე). 2014 წლის 24 იანვარს, ჰრუშევსკის ქუჩაზე მომხდარი შეტაკებების დროს, საიტს ჰყავდა 1.6 მილიონზე მეტი მნახველი, რაც იმ დროისთვის უკრაინული ონლაინმედიის რეკორდი იყო.[13]

ევრომაიდანის შემდეგ: 2014–2019

2014 წლის შემოდგომაზე, სერჰი ლეშჩენკომ და მუსტაფა ნაიემმა მიიღეს მონაწილეობა საპარლამენტო არჩევნებში და არჩეულ იქნენ უმაღლეს რადაში პეტრო პოროშენკოს ბლოკიდან. სევჰილ მუსაიევა 2014 წლის ოქტომბერში გახდა „უკრაინული პრავდა"-ს მთავარი რედაქტორი. მანამდე იგი ხელმძღვანელობდა სარედაქციო გუნდს Hubs-ში, რომელიც თავად დააარსა. პრიტულა დარჩა „უკრაინული პრავდა"-ს მესაკუთრედ და გააგრძელა გამოცემის სტრატეგიული მიმართულების ზედამხედველობა. ამ პერიოდში, ჟურნალისტი პავლო შერემეტი შეუერთდა გამოცემას და გახდა მისი აღმასრულებელი დირექტორი.[14] 2015 წლის თებერვალში, „უკრაინული პრავდა"-ს, „ჰრომადსკე ტივი"-სა და არასამთავრობო ორგანიზაცია Center UA-ს გუნდებმა გახსნეს ერთობლივი სამუშაო სივრცე სახელწოდებით „მედიაჰაბი". იგი განთავსდა კიევის პეჩერსკის რაიონში, კიევბუდის კუთვნილ შენობაში. 2015 წლის ივნისში, „უკრაინსკა პრავდა" დააარსა ჟურნალისტიკის სკოლა, რომლის დირექტორი გახდა პავლო შერემეტი.[15] 2016 წლის ივლისში, შერემეტი დაიღუპა მანქანის აფეთქების შედეგად, როდესაც მართავდა ოლენა პრიტულას კუთვნილ ავტომობილს. [16]გამომძიებლებმა ერთ-ერთ შესაძლო მოტივად განიხილეს პრიტულაზე შესაძლო თავდასხმა. 2018 წლის თებერვალში, პრიტულამ მიმართა გენერალურ პროკურორ იური ლუცენკოს და მოითხოვა შერემეტის მკვლელობის, როგორც ტერორისტული აქტის გამოძიება.2016 წლიდან, რომან კრავეცი და რომან რომანიუკი გახდნენ „უკრაინსკა პრავდა"-ს მთავარი პოლიტიკური ანალიტიკოსები[17][18]. 2016 წლის აგვისტოში, „ევროპეული პრავდა"-სა და „უკრაინსკა პრავდა"-ს სარედაქციო გუნდებმა მიმართეს ევროკავშირის ქვეყნების მთავრობებს, სთხოვეს არ შემოეღოთ უვიზო რეჟიმი და არ გაეწიათ ფინანსური დახმარება უკრაინისთვის, იმ მიზეზით, რომ უკრაინული ხელისუფლება „ყალბად ახორციელებს რეფორმებს". [19]2017 წლის ივლისში, „უკრაინსკა პრავდა"-ს, „ევროპეული პრავდა"-ს, „ეკონომიკური პრავდა"-სა და UP.Zhyttia-ს სარედაქციო გუნდებმა გააკრიტიკეს პრეზიდენტ პეტრო პოროშენკოს გადაწყვეტილება მიხეილ სააკაშვილის უკრაინული მოქალაქეობის გაუქმების შესახებ. 2019 წლის ივნისში, მედიაგამოცემამ „ბაბელმა" გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ახლად არჩეულმა პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ „უკრაინული პრავდა"-ს მთავარ რედაქტორ სევჰილ მუსაიევას შესთავაზა პრესმდივნის პოზიცია იმ დროს, როდესაც პოზიციისთვის კონკურსი მიმდინარეობდა. მუსაიევამ არ დაადასტურა და არ უარყო ეს ანგარიში.


გიორგი ღონღაძის პრემია

2019 წელს, PEN Ukraine-მა, KMBS Alumni პლატფორმასთან და „უკრაინსკა პრავდა"-სთან პარტნიორობით, დააარსა დამოუკიდებელი ჟურნალისტებისთვის პრემია. იგი ყოველწლიურად გაიცემა 21 მაისს, გიორგი ღონღაძის დაბადების დღეს.

2020–2021

ვებსაიტის რედიზაინი

2020 წლის 30 აპრილს, „უკრაინსკა პრავდა" წარადგინა გადაკეთებული ვებსაიტი. ახალი დიზაინი ხაზს უსვამდა ყოველდღიურ საინფორმაციო პეიზაჟსა და ღრმა ანალიტიკურ სტატიებს.[20]


UP კლუბი

2020 წლის 18 ივნისს, „უკრაინსკა პრავდა" გაუშვა მკითხველთა კლუბი „უკრაინსკა პრავდა", რომელიც მკითხველებს სთავაზობს გამოცემის ფინანსურ მხარდაჭერას. წევრობის საფასური შეადგენს 55 გრივნას თვეში ან 500 გრივნას წელიწადში[21][22] მკითხველთაგან მიღებული სახსრები გამოიყენება „უკრაინსკა პრავდა"-ს განვითარებისთვის, ახალი პროექტების, დოკუმენტური ფილმებისა და გამოძიებითი ჟურნალისტიკის შესაქმნელად. საიტზე მთელი კონტენტი კვლავ თავისუფლად რჩება ყველასთვის ხელმისაწვდომი. კლუბის წევრებს სთავაზობენ:

„უკრაინსკა პრავდა"-ს ექსკლუზიურ ღონისძიებებზე წვდომას;

შეხვედრებს ჟურნალისტებთან;

სტატიების თემების შემოთავაზების შესაძლებლობას;

სარედაქციო საინფორმაციო ბიულეტენებს, რომლებიც მხოლოდ კლუბის წევრებისთვის იქნება ხელმისაწვდომი.

UP ტოლოკა 2020 წლის 30 სექტემბერს შემოღებულ იქნა წევრობის ახალი დონე სახელწოდებით „UP ტოლოკა". მონაწილეობის ღირებულება იწყება 125 გრივნიდან თვეში ან 1,000 გრივნიდან წელიწადში.[23][24][25]. სტანდარტული წევრობის პრივილეგიებთან ერთად, ტოლოკას მიმწოდებლები იღებენ ექსკლუზიურ ფასდაკლებებსა და ბონუს შეთავაზებებს „უკრაინული პრავდა"-ს პარტნიორი კომპანიებისგან.

რედაქტორის კლუბი UP კლუბის უმაღლესი წევრობის დონეა რედაქტორის კლუბი. მასში გაწევრიანებისთვის წევრებმა უნდა შეიტანონ $1,250 წელიწადში. ამ დონეზე წვდომა მოიპოვება მხოლოდ სპეციალური რეკომენდაციით ან სარედაქციო შერჩევით. რედაქტორის კლუბის წევრებს სთავაზობენ „უკრაინსკა პრავდა"-ს ხელმძღვანელობასთან რეგულარულ დახურულ ღონისძიებებზე წვდომას, აგრეთვე კერძო Slack არხზე წვდომას[26][27] .

დოკუმენტური ფილმები

2020 წლის 15 დეკემბერს, „უკრაინსკა პრავდა" გამოუშვა დოკუმენტური ფილმი უკრაინის ანტიკორუფციული ინფრასტრუქტურის შესახებ, სახელწოდებით „წითელი ხაზი კორუფცია". გამოცემამ განაცხადა, რომ ეს ფილმი იყო „უკრაინული პრავდა"-ს დოკუმენტური ციკლის პირველი ნაწილი, რომელიც იქნებოდა უკრაინული საზოგადოების ყველაზე აქტუალურ საკითხებსა და გამოწვევებზე[28] .

„უკრაინსკა პრავდა"-ს პრემია

თავისი 20 წლის იუბილეს აღსანიშნავად, „უკრაინსკა პრავდა" დააწესა პრემია რვა კატეგორიაში: „წლის ჟურნალისტი", „აქტიური სამოქალაქო ჩართულობისთვის", „წლის მოხალისე", „წლის სოციალური პროექტი", „წლის მხატვარი", „წლის შთაგონება", „წლის ინოვატორი"[29].

საკუთრების შეცვლა

2021 წლის მაისში, „უკრაინსკა პრავდა"-ს დამფუძნებელმა რედაქტორმა ოლენა პრიტულამ და Dragon Capital-ის აღმასრულებელმა დირექტორმა ტომაშ ფიალამ ხელი მოაწერეს შეთანხმებას, რომლის თანახმად, Dragon Capital-ის კომპანიათა ჯგუფზე გადაიცა გამოცემის 100% კორპორაციული უფლებები და მთელი აქტივები[30]. ორივე მხარემ შეთანხმდა, რომ სარედაქციო პოლიტიკა და საოპერაციო მიდგომა უცვლელი დარჩება. „უკრაინსკა პრავდა"-ს გუნდი, რომელსაც ხელმძღვანელობს მთავარი რედაქტორი სევჰილ მუსაიევა, იმუშავებს წინანდებურად, შეინარჩუნებს მჭიდრო თანამშრომლობას ოლენა პრიტულასთან, რომელიც კვლავ დარჩება დამფუძნებელ რედაქტორად. „უკრაინსკა პრავდა"-ს მკითხველებისადმი წერილში, ოლენა პრიტულამ განაცხადა, რომ გაყიდვიდან მიღებული სახსრებით, გიორგი ღონღაძის ორ ქალიშვილს გადაეცემათ თითოეულს 100,000 დოლარი, ხოლო 250,000 დოლარი გამოიყოფა პავლო შერემეტის სახელობის სტიპენდიებისთვის, რომლებიც მხარს დაუჭერენ სტუდენტებსა და ახალგაზრდა ჟურნალისტებს. მან ასევე დაადასტურა, რომ გააგრძელებს მუშაობას გამოცემაში მომდევნო ორი წლის განმავლობაში[31].

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ Главный редактор «украинской правды» алена притула: «не исключаю, что исчезновение гонгадзе было разыграно под уже готовую запись. Но сам георгий не мог участвовать в этом спектакле» uk. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  2. ↑ Майкл Макфол: Своей свободой Украина обязана журналистам (Mercury News, США) ru (2004-12-27). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  3. ↑ Криминал по-украинскиЦепочка совпадений со смертельным исходом | Украинская правда (2020-11-21). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  4. ↑ FRONTLINE/WORLD . Ukraine - A Murder in Kyiv . Interview With Olena Prytula | PBS. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  5. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-ny-13. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  6. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0-5. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  7. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-18. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  8. ↑ Бердичевская, Марина. (2009-05-23) Сергей Лещенко: «Сегодня уже не существует информации, способной перевернуть все с ног на голову» uk. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  9. ↑ Yaffa, Joshua (2016-08-29). „Reforming Ukraine After the Revolutions“. The New Yorker (ინგლისური). ISSN 0028-792X. ციტირების თარიღი: 2025-03-04.
  10. ↑ Yaffa, Joshua (2016-08-29). „Reforming Ukraine After the Revolutions“. The New Yorker (ინგლისური). ISSN 0028-792X. ციტირების თარიღი: 2025-03-04.
  11. ↑ Freedom House не забув фразу Януковичу «Я вам не заздрю» (2021-11-21). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  12. ↑ Yaffa, Joshua (2016-08-29). „Reforming Ukraine After the Revolutions“. The New Yorker (ინგლისური). ISSN 0028-792X. ციტირების თარიღი: 2025-03-04.
  13. ↑ 1,6 млн користувачів відвідали Українську Правду за 1 день (2019-11-01). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  14. ↑ MediaHub: в Киеве открывают новое свободное пространство | INSIDER (2020-11-16). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  15. ↑ «Українська правда» започаткувала школу журналістики. Викладачі – Мусаєва, Лещенко, Найєм, Акименко та Бігус - Детектор медіа. (2020-11-16). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  16. ↑ У КИЄВІ ВІД ВИБУХУ В МАШИНІ ЗАГИНУВ ЖУРНАЛІСТ ПАВЛО ШЕРЕМЕТ | Українська правда (2016-07-24). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  17. ↑ Яніцький, Андрій. (2020-04-27) Севгіль Мусаєва: «Не хочу думати про "Українську правду" без Олени Притули» uk. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  18. ↑ Севгіль Мусаєва: «Не хочу думати про "Українську правду" без Олени Притули» - Детектор медіа. (2020-10-22). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  19. ↑ Імітатори реформ. Чому Захід має відмовити Порошенку у фіндопомозі та безвізовому режимі. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  20. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-38. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  21. ↑ Говоримо про Клуб УП та про те, чому журналістика – це спільна справа читача і авторів (2020-10-28). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  22. ↑ Telegram: Contact @ukr_pravda (2020-12-10). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  23. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-42. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  24. ↑ УП збирає Толоку: презентація нової платформи Клубу УП en-US. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  25. ↑ Толока Української правди. 2020-10-03. https://www.youtube.com/watch?v=-ZDI7SEOSGc&feature=youtu.be.
  26. ↑ Данькова, Наталія. (2020-12-04) Пейволи, клуби читачів та донейти: скільки заробили українські видання напряму від читачів? uk. ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  27. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-:5-41. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  28. ↑ Червона лінія. Корупція. Фільм УП про те, як антикорупційні органи опинилися за крок до знищення (2020-12-16). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  29. ↑ Люди 2020-го. Українська правда нагороджує журналістів, волонтерів і митців року (2021-01-26). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
  30. ↑ "Українська правда", Вікіпедія, 2025-01-26, https://uk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%97%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B4%D0%B0#cite_note-48. წაკითხვის თარიღი: 2025-03-04
  31. ↑ Свобода, Радіо. Співзасновниця «Української правди» Притула розповіла, чому вирішила продати видання Фіалі. Радіо Свобода (2021-05-27). ციტირების თარიღი: 2025-03-04
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/უკრაინსკა_პრავდა“-დან