ტუოლ სლენგის გენოციდის მუზეუმი
| ტუოლ სლენგის გენოციდის მუზეუმი | |
|---|---|
| ქმერ. ទួលស្លែង | |
  | |
| 11°32′58″ ჩ. გ. 104°55′04″ ა. გ. / 11.54944° ჩ. გ. 104.91778° ა. გ. | |
| ქვეყანა |
 კამბოჯა |
| მდებარეობა | პნომპენი |
| ოფიციალური საიტი | http://www.tuolsleng.gov.kh |
 | |
ტუოლ სლენგის გენოციდის მუზეუმი — მუზეუმი პნომპენში, რომელიც აღწერს კამბოჯის გენოციდს. ეს არის ყოფილი საშუალო სკოლა, რომელიც გამოიყენებოდა როგორც უსაფრთხოების ციხე 1975 წლიდან 1979 წლამდე. 1976 წლიდან 1979 წლამდე, დაახლოებით 20000 ადამიანი იყო დაპატიმრებული ტუოლ სლენგში და ეს იყო ერთ-ერთი 150-დან, 196 წამებისა და სიკვდილით დასჯის ცენტრებიდან, რომელიც შეიქმნა ქმერ რუჟის მიერ.[1] 2010 წლის 26 ივლისს, კამბოჯის სასამართლოების საგანგებო პალატამ გაასამართლა ციხის უფროსი, კანგ კეკ იუუ, კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულებისა და 1949 წლის ჟენევის კონვენციის მძიმე დარღვევისათვის..[2] ის გარდაიცვალა 2020 წლის 2 სექტემბერს უვადო სასჯელის მოხდისას.[3]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ქმერ რუჟმა დაარქვა კომპლექსი "უსაფრთხოების ციხე 21" (S-21)[4] და დაიწყო ციხის პატიმრების ადაპტირება მშენებლობებით: შენობები ჩაკეტილი, შემოსაზღვრული მავთულხლართებით, რომელშიც დენი გადიოდა, საკლასო ოთახები გადაკეთდა პატარა ციხეეებად და წამების პალატებად, ხოლო ყველა ფანჯარა იყო დაფარული რკინის გისოსებით და მავთულხლართებით, გაქცევისა და თვითმკვლელობების თავიდან ასაცილებლად.
1976 წლიდან 1979 წლამდე დაახლოებით 20000 ადამიანი იყო დაპატიმრებული ტუოლ სლენგში (რეალური რიცხვი უცნობია). ნებისმიერ დროს ციხეში 1000-1500 პატიმარი იყო. ისინი არაერთხელ აწამებდნენ და აიძულებდნენ, ასახელებდნენ ოჯახის წევრებს და ახლო თანამშრომლებს, რომლებიც, თავის მხრივ დააპატიმრეს, აწამეს და მოკლეს. S-21– ის არსებობის პირველ თვეებში დაზარალებულთა უმეტესობა იყო წინა ლონ ნოლის რეჟიმიდან და მოიცავდნენ ჯარისკაცებს, მთავრობის წარმომადგენლებს, ასევე აკადემიკოსებს, ექიმებს, მასწავლებლებს, სტუდენტებს, ქარხნის მუშაკებს, ბერებს, ინჟინრებს და სხვა. მოგვიანებით პარტიის ხელმძღვანელობის პარანოია გადავიდა საკუთარ წოდებებზე მთელ ქვეყანაში, როდესაც ათასობით პარტიული აქტივისტი და მათი ოჯახები მიიყვანეს ტუოლ სლენგში და მოკლეს. დაკავებულთა შორის იყო ყველაზე მაღალი რანგის პოლიტიკოსები, როგორიცაა ხოი ტუნი, ვორნ ვეტერინგი და ჰუ ნიმ. მიუხედავად იმისა, რომ მათი დაკავების ოფიციალური მიზეზი იყო "ჯაშუშობა", ეს ადამიანები ქმერ რუჟის ლიდერმა პოლ პოტმა შეიძლება ჩაითვალოს, როგორც მის წინააღმდეგ განხორციელებული გადატრიალების პოტენციური ლიდერები. პატიმრების ოჯახები ზოგჯერ მასობრივად მიიყვანეს დასაკითხად და მოგვიანებით სიკვდილით დასაჯეს ჩოენგ ეკის განადგურების ცენტრში.
1979 წელს ციხე აღმოაჩინეს ვიეტნამის დამპყრობელმა არმიამ. 1979-1980 წლებში კამპუჩეს სახალხო რესპუბლიკის მთავრობამ ციხე ხელახლა გახსნა, როგორც ისტორიული მუზეუმი, რომელიც ახსენებს ქმერ რუჟის რეჟიმის ქმედებებს.
წამება და განადგურება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
S-21 პატიმრების უმეტესობა იქ ორიდან სამ თვემდე იმყოფებოდა.[4] წამების სისტემა ტუოლ სლენგში შეიქმნა იმისთვის, რომ პატიმრებს ეღიარებინათ ნებისმიერი დანაშაული. პატიმრებს რეგულარულად სცემდნენ და აწამებდნენ ელექტროშოკით, ასევე სხვადასხვა მოწყობილობების გამოყენებით. ზოგი პატიმარი დანით დაჭრეს, ზოგი პლასტიკური ჩანთებით დაახრჩეს. აღმსარებლობის სხვა მეთოდები მოიცავდა ფრჩხილების ამოღებას, ჭრილობებზე ალკოჰოლის ჩამოსხმას, პატიმრების თავების წყლის ქვეშ დაჭერა და წყალგაყვანილობის ტექნიკის გამოყენება. აღმოჩენილი დამნაშავეები სიკვდილით დასაჯეს. დადასტურებულია, რომ სამედიცინო ექსპერიმენტები ჩატარდა გარკვეულ პატიმრებზე. არსებობს მტკიცებულება, რომ კამბოჯაში პაციენტები გაიჭრნენ და ამოიღეს ორგანოები საანესთეზიო საშუალებების გარეშე."[5] ბანაკის დირექტორმა, კანგ კეკ იევმა აღიარა, რომ “ცოცხალი პატიმრები გამოიყენეს ქირურგიული კვლევისა და სწავლებისთვის. ასევე გაკეთდა სისხლის გადინება“. ფიზიკურ წამებას თან ახლდა ძილის ნაკლებობა და პატიმრების განზრახ უგულებელყოფა. წამების იარაღები მუზეუმშია გამოფენილი. ითვლება, რომ პატიმართა აბსოლუტური უმრავლესობა უდანაშაულოა მათ მიმართ წაყენებულ ბრალდებაში და რომ წამებამ გამოიწვია ცრუ აღიარება. პირველი წლის განმავლობაში, ცხედრები დაკრძალეს ციხის მახლობლად. თუმცა, 1976 წლის ბოლოსთვის კადრებმა ამოიწურა სამარხი, პატიმარი და ოჯახის წევრები წაიყვანეს ბოენგ ჩოუნგ ეკში პნომპენიდან თხუთმეტი კილომეტრის დაშორებით.[6]
გადარჩენილები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ტუოლ სლენგში დაპატიმრებული 20000 ადამიანიდან მხოლოდ თორმეტი იყო გადარჩენილი: შვიდი უფროსი და ხუთი ბავშვი. ერთი ბავშვი გარდაიცვალა განთავისუფლებისთანავე. ჩუმ მეი ცოცხალი დარჩა მანქანების შეკეთების უნარის გამო. ნორნგ ჩან ფალმა, ერთ-ერთმა გადარჩენილმა ბავშვმა გამოაქვეყნა თავისი მოთხრობა 2018 წელს. კამბოჯის სადოკუმენტაციო ცენტრმა ახლახან დაადგინა, რომ სინამდვილეში სულ მცირე 179 პატიმარი გათავისუფლდა S-21–დან 1975–1979 წლებში. აღმოჩნდა, რომ სულ მცირე 60 ადამიანი, რომლებიც გადარჩენილნი არიან ჯერ გაათავისუფლეს, მაგრამ მოგვიანებით ხელახლა დააპატიმრეს და სიკვდილით დასაჯეს.[7]
აღწერა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ტუოლ სლენგის-ის შენობები შემორჩენილია, 1979 წელს ხმერ რუჟი განდევნეს. რეჟიმმა შეინარჩუნა ვრცელი ჩანაწერები, მათ შორის ათასობით ფოტოსურათი. მუზეუმის რამდენიმე ოთახი იატაკიდან ჭერამდეა გაფორმებული შავ-თეთრი ფოტოსურათებით.
ამ ადგილს აქვს ოთხი ძირითადი შენობა, რომელიც ცნობილია როგორც შენობა A, B, C და D. შენობა A შეიცავს დიდ საკნებს, რომლებშიც აღმოაჩინეს ბოლო მსხვერპლთა სხეულები. შენობა B ინახავს ფოტოების გალერეას. შენობა C ინახავს ოთახებს, რომლებიც დაყოფილია პატარა საკნებში პატიმრებისთვის. შენობა D შეიცავს სხვა სამახსოვრო ნივთებს წამების ინსტრუმენტების ჩათვლით. სხვა ოთახები შეიცავს მხოლოდ ჟანგიან რკინის საწოლს, შავ და თეთრ ფოტოებს, როგორც ეს ვიეტნამელებმა აღმოაჩინეს.
მუზეუმი ღიაა საზოგადოებისთვის დილის 8 საათიდან საღამოს 5 საათამდე. ტუოლ სლენგის გენოციდის მუზეუმი შედის კამბოჯის დამთვალიერებელთა ინტერესის ადგილად. ტოულ სლენგი ასევე რჩება მნიშვნელოვან საგანმანათლებლო ადგილად, ისევე როგორც მემორიალი კამბოჯელებისთვის. ტუოლ სლენგის არაერთი სურათია ნაჩვენები 1992 წელს რონ ფრიკეს ფილმში "ბარაკა".
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Photographs from S-21
- The horrors of Tuol Sleng
- Cambodia Tribunal Monitor
- Photographic archive of S-21 prisoners]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Locard, Henri, State Violence in Democratic Kampuchea (1975-1979) and Retribution (1979-2004) დაარქივებული 2021-10-31 საიტზე Wayback Machine. , European Review of History, Vol. 12, No. 1, March 2005, pp.121–143.
- ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 23, 2016. ციტირების თარიღი: September 5, 2017
- ↑ Cambodia genocide: Khmer Rouge prison chief Comrade Duch dies (2 September 2020).
- ↑ 4.0 4.1 (2007) A History of Democratic Kampuchea (1975–1979). Documentation Center of Cambodia, გვ. 74. ISBN 978-99950-60-04-6.
- ↑ Fawthrop, Tom. (2009-07-16) Cambodia: Trial gives killing fields survivors a chance of justice en. The Guardian. ციტირების თარიღი: 2020-05-18
- ↑ Fact Sheet: Pol Pot and his Prisoners at Secret Prison S-21. Phnom Penh, Cambodia: The Documentation Center of Cambodia.
- ↑ [1] დაარქივებული October 12, 2008, საიტზე Wayback Machine.