ნეკერჩხალი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
მ ბოტის დამატება: fa:افرا |
მ ბოტის დამატება: mhr:Ваштар წაშლა: ku:پەڵک; cosmetic changes |
||
ხაზი 14: | ხაზი 14: | ||
| commons = Category:Acer |
| commons = Category:Acer |
||
}} |
}} |
||
'''ნეკერჩხალი''' (Acer), მცენარეთა გვარი [[ნეკერჩხლისებრნი|ნეკერჩხლისებრთა]] ოჯახისა. 5-40 მ სიმაღლის ერთ-, ორ- ან მრავალსახლიანი (პოლიგამური) ფოთოლმცვივანი ხეები ან ბუჩქებია. შეიცავს 150-მდე სახეობას, რომელიც გავრცელებულია ევრაზიაში, ჩრდილოეთ და ცენტრალურ ამერიკასა და ზონდის არქიპელაგის კუნძულებზე, ზომიერი და სუბტროპიკული ჰავის პირობებში, ნოყიერ და დაწრეტილ ნიადაგებზე. ზოგი ეგუება ნიადაგის სუსტ დამლაშებას. უმეტესად მეზოფილური და ყინვაგამძლე მცენარეებია, ნაწილობრივ — ქსეროფიტები. [[კავკასია]]ში 11 სახეობაა, მათგან [[საქართველო]]ში - 9. ჩვენში ნეკერჩხალი გავრცელებულია დაბლობიდან სუბალპურ სარტყლამდე, უმრავლესობა — მთის შუა და ზემო სარტყლამდე. მხოლოდ |
'''ნეკერჩხალი''' (Acer), მცენარეთა გვარი [[ნეკერჩხლისებრნი|ნეკერჩხლისებრთა]] ოჯახისა. 5-40 მ სიმაღლის ერთ-, ორ- ან მრავალსახლიანი (პოლიგამური) ფოთოლმცვივანი ხეები ან ბუჩქებია. შეიცავს 150-მდე სახეობას, რომელიც გავრცელებულია ევრაზიაში, ჩრდილოეთ და ცენტრალურ ამერიკასა და ზონდის არქიპელაგის კუნძულებზე, ზომიერი და სუბტროპიკული ჰავის პირობებში, ნოყიერ და დაწრეტილ ნიადაგებზე. ზოგი ეგუება ნიადაგის სუსტ დამლაშებას. უმეტესად მეზოფილური და ყინვაგამძლე მცენარეებია, ნაწილობრივ — ქსეროფიტები. [[კავკასია]]ში 11 სახეობაა, მათგან [[საქართველო]]ში - 9. ჩვენში ნეკერჩხალი გავრცელებულია დაბლობიდან სუბალპურ სარტყლამდე, უმრავლესობა — მთის შუა და ზემო სარტყლამდე. მხოლოდ კავკასიის [[ენდემები|ენდემი]] — [[მაღალმთის ბოყვი]] (Acer trautvetteri) — ქმნის სუბალპურ სარტყელში ნაირბალახოვან მეჩხერ კორომებს, დანარჩენი კი შერეულია ფოთლოვან და წიწვოვან (უფრო ნაკლებად) ტყეებში. მეორე ენდემი [[სოსნოვსკის ნეკერჩხალი]] (Acer sosnowskyi) იზრდება მხოლოდ [[აფხაზეთი|აფხაზეთში]] კირქვიანებზე. რიგი სახეობებისა ([[ლეკა]], თათრული ნეკერჩხალი, მთის და მაღალმთის ბოყვები) გამოსადეგია სატყეო და საცავი ნარგევებისათვის, ბაღ-პარკების გასაფორმებლად (შემოდგომაზე ძალზე ლამაზია, მათი ნაირფერი ფოთოლი და ნაყოფი); ზოგი მათგანი შეიცავს მრავალ მაღურ ფორმას. საქართველოში ინტროდუცირებული სახეობებიდან ამ მხრივ პერსპექტიულია ჩრდილოეთ ამერიკის [[წითელი ნეკერჩხალი]] (Acer rubrum), [[შაქრის ნეკერჩხალი]] (Acer saccharum), [[იფანფოთოლა ნეკერჩხალი]] (Acer negundo) და სხვა. აღმოსავლეთ აზიური ნეკერჩხალი „გინალა“ (Acer ginnala), [[თათისებრი ნეკერჩხალი]] (Acer palmatum) და სხვა. ნეკერჩხალის მერქანი მკვრივი, გამძლე და მაგარია, კარგად პრიალდება. იყენებენ ავეჯის, სპორტის ნივთიერების, მუსიკალური საკრავებისა და სხვათა დასამზადებლად. ზოგიერთი სახეობა შეიცავს „ნეკერჩხლის შაქარს“. ფოთლებისაგან მიიღება საღებავი. [[თაფლოვანი მცენარეები]]ა. ამრავლებენ თესლით, ბაღურ ჯიშებს — მყნობით. კალმები ძნელად ფესვიანდება. უხვად ივითარებს ძირკვის ამონაყარს. |
||
==ლიტერატურა== |
== ლიტერატურა == |
||
*''სახოკია მ.'', [[ქსე]], ტ. 7, გვ. 373, თბ., 1984 |
* ''სახოკია მ.'', [[ქსე]], ტ. 7, გვ. 373, თბ., 1984 |
||
[[კატეგორია:ნეკერჩხლისებრნი]] |
[[კატეგორია:ნეკერჩხლისებრნი]] |
||
ხაზი 49: | ხაზი 49: | ||
[[ja:カエデ]] |
[[ja:カエデ]] |
||
[[ko:단풍나무속]] |
[[ko:단풍나무속]] |
||
[[ku:پەڵک]] |
|||
[[la:Acer]] |
[[la:Acer]] |
||
[[lt:Klevas]] |
[[lt:Klevas]] |
||
[[mhr:Ваштар]] |
|||
[[nds-nl:Plataan (Acer)]] |
[[nds-nl:Plataan (Acer)]] |
||
[[nl:Esdoorn]] |
[[nl:Esdoorn]] |
18:42, 30 ოქტომბერი 2009-ის ვერსია
ნეკერჩხალი | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Acer campestre | ||||||||||||||
მეცნიერული კლასიფიკაცია | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
ლათინური სახელი | ||||||||||||||
Acer | ||||||||||||||
|
ნეკერჩხალი (Acer), მცენარეთა გვარი ნეკერჩხლისებრთა ოჯახისა. 5-40 მ სიმაღლის ერთ-, ორ- ან მრავალსახლიანი (პოლიგამური) ფოთოლმცვივანი ხეები ან ბუჩქებია. შეიცავს 150-მდე სახეობას, რომელიც გავრცელებულია ევრაზიაში, ჩრდილოეთ და ცენტრალურ ამერიკასა და ზონდის არქიპელაგის კუნძულებზე, ზომიერი და სუბტროპიკული ჰავის პირობებში, ნოყიერ და დაწრეტილ ნიადაგებზე. ზოგი ეგუება ნიადაგის სუსტ დამლაშებას. უმეტესად მეზოფილური და ყინვაგამძლე მცენარეებია, ნაწილობრივ — ქსეროფიტები. კავკასიაში 11 სახეობაა, მათგან საქართველოში - 9. ჩვენში ნეკერჩხალი გავრცელებულია დაბლობიდან სუბალპურ სარტყლამდე, უმრავლესობა — მთის შუა და ზემო სარტყლამდე. მხოლოდ კავკასიის ენდემი — მაღალმთის ბოყვი (Acer trautvetteri) — ქმნის სუბალპურ სარტყელში ნაირბალახოვან მეჩხერ კორომებს, დანარჩენი კი შერეულია ფოთლოვან და წიწვოვან (უფრო ნაკლებად) ტყეებში. მეორე ენდემი სოსნოვსკის ნეკერჩხალი (Acer sosnowskyi) იზრდება მხოლოდ აფხაზეთში კირქვიანებზე. რიგი სახეობებისა (ლეკა, თათრული ნეკერჩხალი, მთის და მაღალმთის ბოყვები) გამოსადეგია სატყეო და საცავი ნარგევებისათვის, ბაღ-პარკების გასაფორმებლად (შემოდგომაზე ძალზე ლამაზია, მათი ნაირფერი ფოთოლი და ნაყოფი); ზოგი მათგანი შეიცავს მრავალ მაღურ ფორმას. საქართველოში ინტროდუცირებული სახეობებიდან ამ მხრივ პერსპექტიულია ჩრდილოეთ ამერიკის წითელი ნეკერჩხალი (Acer rubrum), შაქრის ნეკერჩხალი (Acer saccharum), იფანფოთოლა ნეკერჩხალი (Acer negundo) და სხვა. აღმოსავლეთ აზიური ნეკერჩხალი „გინალა“ (Acer ginnala), თათისებრი ნეკერჩხალი (Acer palmatum) და სხვა. ნეკერჩხალის მერქანი მკვრივი, გამძლე და მაგარია, კარგად პრიალდება. იყენებენ ავეჯის, სპორტის ნივთიერების, მუსიკალური საკრავებისა და სხვათა დასამზადებლად. ზოგიერთი სახეობა შეიცავს „ნეკერჩხლის შაქარს“. ფოთლებისაგან მიიღება საღებავი. თაფლოვანი მცენარეებია. ამრავლებენ თესლით, ბაღურ ჯიშებს — მყნობით. კალმები ძნელად ფესვიანდება. უხვად ივითარებს ძირკვის ამონაყარს.
ლიტერატურა
- სახოკია მ., ქსე, ტ. 7, გვ. 373, თბ., 1984