მოსკოვის დიდი სამთავრო

მოსკოვის დიდი სამთავრო (რუს. Великое Княжество Московское), ფეოდალური სახელმწიფო რუსეთში. ჩამოყალიბდა XIV საუკუნის შუა წლებში მოსკოვის სამთავროს გაძლიერების შედეგად. 1276 წლიდან მოსკოვის მთავარი იყო დანიელ ალექსანდრეს ძე. მოსკოვის დიდი სამთავროს გაძლიერება გამოიწვია მისმა მოხერხებულმა მდებარეობამ სავაჭრო გზაჯვარედინზე, ხელოსნობის, ვაჭრობისა და მიწათმოქმედების განვითარებამ საკუთრივ სამთავროში, მოსკოვის მტავართა გონივრულმა პოლიტიკამ. ივანე I-მა კალიტამ მონღოლ-თათართა ყაენის ნდობა მოიპოვა და 1328 ვლადიმირის დიდი მთავარი გახდა. 1380 წელს დიმიტრი ივანეს ძე დონელი გახდა. 1380 წელს დიმიტრი ივანეს ძე დონელი სათავეში ჩაუდგა საერთორუსულ ძალებს თათართა წინააღმდეგ ბრძოლაში (კულიკოვის ბრძოლა). XIV-XV საუკუნეების მიჯნაზე მოსკოვის დიდი სამთავრო თანდათან გაფართოვდა (1392 წელს შეიერთა ნიჟნი-ნოვგოროდი). XV საუკუნის II ნახევარში მოსკოვის დიდი სამთავროში მიმდინარეობდა ხანგრძლივი შინაფეოდალური ომი, რომელიც ვასილი II ვასილის ძის (1524-1462) გამარჯვებით დასრულდა. ამ დროს მოსკოვის დიდი სამთავროს ტეროტორია შეადგენდა 430 ათ. კმ², ხოლო მოსახლეობა 3 მლნ. კაცს. XV საუკუნის II ნახევარში მოსკოვის დიდი სამთავრო ერთიანი რუსეთის სახელმწიფოს ძირითად ბირთვად იქცა.

ლიტერატურა

• ქსე, ტ. 7 , გვ.138, თბ., 1984