გიგა ჯაფარიძე

გიგა ჯაფარიძე

გიგა ჯაფარიძე დაიბადა 1924 წელს ,ქალაქ ონში, შალვა და ქეთევან ჯაფარიძეების სახელოვან ოჯახში. იგი ბავშვობიდანვე გამორჩეული იყო მეგობართა შორის- მშრომელი, ინტერესიანი, პასუხისმგებლიანი, ზრდილი, მეგობრული და უაღრესად კთილი: ასე ახასიათებენ მეგობრები მაშინდელ გიგას. თხუთმეტი წლის გიგა სასწავლებლად თბილისში გაემგზავრა და თბილისის საამშენებლო-არქიტექტურულ ტექნიკუმში ჩაირიცხა. სასწავლებელში გატარებულმა წლებმა გიგას შემოქმედებას კეთილი კვალი დააჩნია. სამწუხაროდ, უსახსრობის გამო გიგამ ვერ შეძლო დაესრულებია სწავლა და იგი უკან, ონში დაბრუნდა. სარაიონო კულტურის სახლში მან ჩამოაყალიბა აგიტ-მხატვრული ბრიგადა. გიგა თანამოაზრეებთან ერთად დადიოდა სოფელ-სოფელ და გლეხობას თეატრის მადლს სცხებდა. ამის შემდეგ გიგამ დაასრულა საშუალო სკოლა წარჩინებით და სწავლა კვლავ თბილისში-კინო-სტუდიასთან არსებულ კინო-სამსახიობო ფაკულტეტზე განაგრძო ( მოსკოვის კინო-მსახიობთა ინსტიტუტის ფილიალი ). მიუხედავად იმის იმისა, რომ დიდი იყო ცდუნება დედაქალაქში დარჩენისა, გიგამ მიზნად დაისახა დაბრუნებულიყო მშობლიურ ქალაქში და რაჭველებისათვის მოეხსნა @“მეკურტნის“, „მებუფეტის“და „მეხაშის“ იარლიყი. ეს მისია მან პირნათლად შეასრულა. გიგამ სერიოზული თეატრალური მოღვაწეობა ამბროლაურის თეატრის სცენაზე დაიწყო. სწორედ, მისი რეჟისორობის პერიოდში ამბროლაურის თეატრს „სახალხოს“ წოდება მიენიჭა. ამბროლაურელ მაყურებელს ლამაზ სიზმრად ახსოვთ ბატონი გიგას იქ ყოფნის წლები. რამოდენიმე წლის შემდეგ გიგა მშობლიურ ქალაქში დაბრუნდა და დაიწყო თავგანწირული, ფანატიზმამდე მისული შემოქმედებითი მოღვაწეობა. გიგას ირგვლივ გაერთიანდა ონის საზოგადოების, ახალგაზრდობის საუკეთესო ნაწილი, რომელთა ერთგულებითაც გიგა დღესასწაულებს ქმნიდა ონის სახალხო თეატრის სცენაზე. მას არ ჰყოლია არც მხატვარი, არც კომპოზიტორი, არც სცენის მუშა და ა.შ. იგი ყველა მისიას თავის თავზე იღებდა და შედეგიც განუმეორებელი იყო. ვერავინ გაბედავდა წუთით დაეგვიანებია გიგას რეპეტიციაზე.. იგი ამ დროს დაუნდობელი ხდებოდა. მისი ყველა სპექტაკლი საოცარი, წამოიბრივი სიზუსტით იწყებოდა და მთავრდებოდა, მისი მოწესრიგებულობა ყველგან გამოსჭვივოდა. სახალხო ონის სცენაზე გიგამ 200-მდე სპექტაკლი განახორციელდა. მათგან განუმეორებელი და დაუვიწყარია: დ.კასრაძის-“სამშობლო”, აკ.გეწაძის “სისხლის ცრემლები”, ფიგეირედოს “მელა და ყურძენი”, უ.შექსპირის “ოიდიპოს მეფე” და “მეფე ლირი”, “ჰამლეტი”, რ.ჯაფარიძის “ჯარიკაცის ქვრივი”, დარასელის “კიკვიძე”,საკუთარ სცენარზე შექმნილი სპექტაკლები: ”ვაჟა ფშაველა”, “ღატაკი მილიონერი”,, “ძმები” და სხვა მრავალი. ამათგან საეტაპო აღმოჩნდა : “სამშობლო”, “აფროდიტეს კუნძული”, “ღატაკიმილიონერი”, “ამქვეყნიური სამოთხე”, “უდანაშაულო დამნაშავე””, “გიორნი მესამე””, “მოკვეთილი” და სხვა. ამ სპექტაკლება თეატრის კრიტიკოსთა განსაკუთრებული შეფასებები დაიმსახურა. მათზე იწერებოდა რეცენზიები პრესაში, საუბრობდნენ რადიოთი. სპექტაკლებმა მთელი საქართველო მოიარა და საზღვრებსაც გასცდა.. მოღვაწეობის ბოლო წლებში ონის და ამბროლაურის თეატრებთან ერთად მან წარმატებით მოიარა ლიტვის და ლატვიის თეატრალური ფესტივალები და გამარჯვების ნიშნად “გრან-პრიც” ჩამოიტანა! თვით გიგა ამ სპექტაკებში დაუვიწყარ სცენურ სახეებს ქმნიდა: ბარათაშვილი, ჰამლეტი, ლირი, რუსთაველი, ბახვა, ვაჟა, ეზოპე, ოიდიპოსი, კიკვიძე, ლევან ხიმშიაშვილი და კიდევ სხვა მრავალი. ამ სპექტაკლებში გიგა პარტნიორებად ცნობილ ქართველ მსახიობებსაც იწვევდა: მედეა ჯაფარიძე “ანა კარენინასა “ და “ურიელ აკოსტაში”; ვასილ გოძიაშვილი “მაია წყნეთელში”, დოდო ჭიჭინაძე “მეფე ერეკლეში” და სხვა მრავალი. გიგა ამაოდ არასოდეს გარჯილა..ხშირად ერთი სიტყვისათვის, ერთი ფრაზისათვის დაუდგამს სპექტაკლი. ამ სიტყვით მას უნდოდა საზოგადოებისათვის თავისი სათქმელი ეთქვა, გამოეფხიზლებინა მიძინებული გუკი და გონება. თავისი აკადემიურობით გამორჩეული ონელი მაყურებელიც უმალ უხვდებოდა გიგას გულინადებს. ეს იყო ბედნიერების, სიხარულის წლები. ონელები სულმოუთქმელად ელოდნენ გიგასაგან ახალ სპექტაკლებს. დაუვიწყარია პრემიერის დღეები: მთელი ქალაქი ერთი სურვილით შენივთდებოდა და გაემართებოდა სახალხო თეატრისაკენ. არაფერი სჯობდა მაშინ საზოგადოების ხილვას.. მას სხვა თეატრებიც იწვევდნენ, როგორც რეჟისორს. საქართველოს ტელევიზია დღესაც ხშირად აჩვენებს ქუთაისის ლადო მესხიშვილის სახელობის თეატრის სცენაზე გიგას ხორცშესხმულ-“მუნჯები ალაპარაკდნენ”-ს. გიგა არამარტო სპექტაკლებს, არამედ დიდი სახალხო დღესასწაულების დამდგმელი რეჟისორიც იყო. დაუვიწყარ მოგონებად რჩება უჩაA ჯაფარიძის და ირაკლი აბაშიძის სტუმრობა ქალაქ ონში, რუსთაველის საიუბილეო წლისთავისადმი მიძღვნილი სანახაობა ონის სანახებში, თბილისში ვაკის პარკში 9 მაისისადმი მიძღვნილი გრანდიოზული სანახაობა, მასწავლებელთა ყრილობისათვის ჩატარებული დღესასწაული და სხვა მრავალი. ყველა ეს სანახაობა გიგას ჩვეული დახვეწილობით და ორიგინალური გადაწყვეტებით გამოირჩეოდა, სწორედ ამიტომაც იწვევდნენ დედაქალაქში. მისი კიდევ ერთი დიდ მადლია ის, რომ დღეს რაჭული საკრავი სტვირი-ცოცხალია. გიგამ დროულად იგრძნო სტვირის გადაშენების საშიშროება . იგი ესტუმრა ლუკია მესტვირეს და ისწავლა მისაგან სტვირზე დაკვრა. გიგა ამის შემდგომ ხშირად გამოდიოდა სახალხო დღესასწაულებზე სტვირით. აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ გიგა ჯაფარიძე იყო პირველი თოვლის ბაბუა ახალ წელს საქართველოში, რომელიც საქართველოს ტელევიზიით გამოჩნდა. შემდგომში სტვირი გიგამ თავის უმცროს ძმას-შალვას ასწავლა, რომელმაც კიდევ უფრო პოპულარული გახადა სტვირი და მრავალი მოწაფეც აღზარდა. საზღვარგარეთ - გერმანიაში ასწავლიდა სტვირის ხელოვნებას გიგას ვაჟი-მერაბიც. სტვირი დღესაც ცოცხლობს და ეს ბატონი გიგას დიდი დამსახურებაა. იგი არის მრავალი ლექსისა და სიმღერის ავტორი. თვით გიგა საოცარო მგზნებარებით კითხულობდა საკუთარ ლექსებს. დაუვიწყარია მისი “ჰიმნი დედაქალაქს”, “სამშობლო” და სხა რამდენი. სიცოცხლის ბოლო წლებში გამოიცა მისი ლექსების კრებული- “ხარჯიხვთა კვეთების დღე”, რომელშიც გიგას საუკეთესო ლექსები შევიდა. საქართველოს ტელეფილმების სტუდიამ ლერი სიხარულიძის რეჟისორობით გადაიღოO ფილმი ბატონ გიგაზე - “სახალხო არტისტი”-ასე ეწოდა ფილმს, რადგან გიგა ჭეშმარიტად სახალხო იყო ყველგან და ყოველთვის. მან დათმო ყველაფერი მშობლიური ხალხის სულიერი განვითარებისათვის. სამწუხაროდ მავანთა მიერ გულდაკოდილ გიგას ხშირად წამოსცდებოდა – “თურმე ვერაფერი მისწავლებიაო!” დიახ, საუკეთესო წლები სიცოცხლისა გიგამ თეატრიდან მოშორებით გაატარა...…შეუნდოს უფალმა ვისაც ამაში წვლილი მიუძღვის. მიუხედავად დიდ ტკივილისა ,ამ წლებში, გიგა უქმად არ მჯდარა, მან წესრიგში მოიყვანა პირადი არქივი, დაწერა მოგონებები, რომელსაც ასე უწოდა- “სადაც საჭირო ვიყავი!”, დიახ, ბატონი გიგა თვლიდა, რომ ადამიანი იქ უნდა იღვწოდეს სადაც საჭიროა და არა სადაც თვითონ სჭირდება რომ იყოს. ამ წლებში ბატონ გელა ჭიჭინაძის თანადგომით ბატონმა გიგამ თანამოაზრეებთან ერთად შექმნა თეატრალური სახელოსნო, რომელსაც “თეატრინი “ უწოდა. მართლაც რომ ძნელი იყო იმ დროს გიგას გვერდში დგომა - საზოგადოებას შიში სცრიდა მავანთა მიმართ.. ამას გიგა საშინლად განიცდიდა. ასეთი ტკივილების დროს ონელმა ებრაელებმა გიგა ისრაელში სამოგზაუროდ მიიწვიეს და ამით მადლობა გადაუხადეს იმ ღვაწლისათვის რაც გიგამ ონელ ებრაელობას დასდო.” რაც ჩვენ საქართველოდან წამოგვყვა ეს მხოლოდ თქვენგანაა!”- ასე მიმართეს ონელმა ებრაელებმა ბატონ გიგას. საბედნიეროდ რაჭველმა საზოგადოებამაც, ბატონ ბონდო გაგნიძის თაოსნობით, გვირგვინი დაადგა ბატონ გიგას და მის შემოქმედებას. ქალაქ თბილისში, ფილარმონიის დიდ საკონცერტო დარბაზში გაიმართა გრანდიოზული საიუბილეო საღამო, რომელმაც კიდევ ერთხელ უდიდესი აღტაცება მოჰგვარა ბატონ გიგას და მის ერთგულ მაყურებელს. გიგა ჯაფარიძე მფლობელია მრავალი ჯილდოსი, მის არქივში უამრავი მედალი და ორდენი ბრწყინავს, მათ შორი განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ბატონი გიგა “ღირსების ორდენსა” და “ივანე ჯავახიშვილის” დიდ ოქროს მედალს ანიჭებდა. მისი აღსასრულიც ისეთივე საოცარი აღმოჩნდა , როგორც მთელი მისი ცხოვრება. დიდების მწვერვალზე მყოფი, ამბროლაურის სახალხო თეატრის სპექტაკლ “იქმენინ საქართველოს” პრემიერის შემდეგ გარდაიცვალა...გარდაიცვალა და თან წაიღო მადლი მშობელი ხალხისა. დასრულდა ერთი დიდი ეპოქა ჩვენს ცხოვრებაში- გიგას ეპოქა! გიგა ჯაფარიძე ქართული საზოგადოების, ქართული კულტურის უთვალსაჩინოესი წარმომადგენელი და სიამაყეა. ეს იყო ადამიანი ფანატიკოსი, რომლისათვისაც არაფერი არ არსებობდა ქვეყანაზე, თავის სამშობლოსა და ხელოვნების გარდა. გიგამ მრავალი თაობა აზიარა ხელოვნების მწვერვალებს. მისი წყალობით არაერთ ახალგაზრდას გადაურჩენია სული…. გიგას შემოქმედებით კვალს გაჰყვნენ მისი შვილები შვილიშვილები: გიგა და ლუკა. ლუკა დღეს ლონდონის სამეფო კარზე არსებული ხელოვნების სასწავლებლის გამორჩეული მოწაფეა, იგი ამაყობს , რომ ბაბუას ჰგავს და მსახიობობასა და რეჟისორობაზე ოცნებობს. განუზომელია მისი ღვაწლი, აუწონელია მისი ამაგი. დაე, ინებოს უფალმა მისი მსგავსნი კვლავაც იბადებოდნენ საქართველოში.

ციტატა