ორდოვიციული სისტემა: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
'''ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი)''', [[ პალეოზოური ჯგუფი]]ს რიგით მეორე სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მეორე პერიოდი). მოსდევს [[კამბრიული სისტემა|კამბრიულ სისტემას (პერიოდს)]] და წინ უსწრებს [[სილურული სისტემა|სილურულ სისტემას (პერიოდს)]]. აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით ორდოვიციული პერიოდი დაიწყო 500 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 60 მლნ. წელიწადს. ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) დამოუკიდებელ [[სისტემა (გეოლოგია)| სისტემად (პერიოდად)]] გამოყვეს [[1960]] წელს საერთაშორისო გეოლოგიური კონგრესის XXI სესიაზე, მანამდე შედიოდა სილურულ სისტემაში (პერიოდში) როგორც ქვედა [[სექცია (გეოლოგია)|სექცია (ეპოქა)]].
{{მუშავდება|ცანგალა}}

'''ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი)''', [[ პალეოზოური ჯგუფი]]ს რიგით მეორე სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მეორე პერიოდი). მოსდევს [[კამბრიული სისტემა|კამბრიულ სისტემას (პერიოდს)]] და წინ უსწრებს [[სილურული სისტემა|სილურულ სისტემას (პერიოდს)]]. აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით ორდოვიციული პერიოდი დაიწყო 500 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 60 მლნ. წელიწადს. ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) დამოუკიდებელ სისტემად (პერიოდად) გამოყვეს 1960 წელს საერთაშორისო გეოლოგიური კონგრესის XXI სესიაზე, მანამდე შედიოდა სილურულ სისტემაში (პერიოდში) როგორც ავედა სექცია (ეპოქა).
ორდოვიციული სისტემის (პერიოდის) საზღვრები, [[სექცია (გეოლოგია)|სექციები (ეპოქები)]] და [[სართული (გეოლოგია)|სართულები (საუკუნეები)]] საყოველთაოდ არ არის მიღებული. ყველაზე მეტად გავრცელებულია მისი დანაწილება სამ სექციად (ეპოქად) და ექვს სართულად (საუკუნედ). ორდოვიციული სისტემის ნალექები მონაწილეობს თითქმის ყველა ბაქნის დანალექი საფრის აგებულებაში (ბაქნებზე ზღვის მაქსიმალური ტრანსგრესია შუა ორდოვიციულ ეპოქაზე მოდის) და ფართოდაა გავრცელებული ნაოჭა სისტემებში, სადაც ტერიგენულ და კარბონატულ ნალექებთან ერთად ვხვდებით ლავებისა და ტუფეების სახით. ორდოვიციული სისტემის ბოლოს აღინიშნება კალედონიური დანაოჭების ტაკონური ოროფაზისი.

ორდოვიციული სისტემის ორგანული სამყარო მეტად მრავალფეროვანია. [[ზღვა|ზღვებში]] გვხვდება [[უხერხემლოები|უხერხემლოთა]] თითქმის ყველა კლასის წარმომადგენელი, პირველ რიგში კი ორდოვიციული სისტემა გრაპტოლითების აყვავების ხანაა. წყალმცენარეთაგან აღსანიშნავია [[ლურჯ-მწვანე წყალმცენარეები|ლურჯ-მწვანე]], [[მწვანე წყალმცენარეები|მწვანე]] და [[წითელი წყალმცენარეები]]. ორდოვიციული სისტემაში გამოიყოფა ორი მკვეთრად გამოხატული პალეოზოოლოგიური სარტყელი - იმდროინდელი ეკვატორისპირა (ჩრდილოეთი ამერიკა, გრენლანდია, შოტლანდია, სკანდინავია, ბალტიისპირეთი, ციმბირი, ურალი) და პოლარეთისპირა (სამხრეთი ევროპა, აფრიკა, აზიის სამხრეთი, ავსტრალია და სამხრეთი ამერიკა). ზოგან ამ სარტყლის ფარგლებში შეიმჩნევა გამყინვარების ნიშნები.
==ორდოვიციული სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა==
{| class=standard border="1" cellspacing="0" cellpadding="3"
{| class=standard border="1" cellspacing="0" cellpadding="3"
! [[Геологический период|პერიონი]] (სისტემა)
! [[სისტემა (გეოლოგია)|პერიოდი]] (სისტემა)
! [[Геологическая эпоха|ეპოქა]] (სექციები)
! [[ეპოქა (გეოლოგია)|ეპოქა]] (სექციები)
! [[Геологический ярус|საუკუნე]] (სართული)
! [[ სართული (გეოლოგია)|საუკუნე]] (სართული)
|-
|-
| rowspan="6" | [[Ордовик|Ордовикский период]]
| rowspan="6" | [[Ордовик|ორდოვიციული სისტემა]]
| rowspan="1" | [[Верхний ордовик]]
| rowspan="1" | [[Верхний ордовик]]
| [[Ашгильский ярус|ეშგილური (აშჯილური)]]
| [[Ашгильский ярус|ეშგილური (აშჯილური)]]
|-
|-
| rowspan="3" | [[Средний ордовик]]<br>([[Таконский отдел|Таконский]])
| rowspan="3" | [[Средний ордовик]]<br>([[Таконский отдел|Таконский]])
| [[Карадокский ярус|კარადოკული]]
| [[კარადოკული სართული|კარადოკული]]
|-
|-
| [[Лланделовский ярус|Лланделовский]]
| [[Лланделовский ярус|Лланделовский]]
ხაზი 24: ხაზი 28:
{{ორდოვიციული}}
{{ორდოვიციული}}
==ლიტერატურა==
==ლიტერატურა==
*''ჯანელიძე ა.'', ისტორიული გეოლოგიის მოკლე კურსი, თბ., 1963;

*[[ქსე]], ტ. 7, გვ. 567, თბ., 1984

[[კატეგორია:გეოლოგიური პერიოდები]]
[[ar:عصر أوردوفيشي]]
[[ar:عصر أوردوفيشي]]
[[br:Ordovisian]]
[[br:Ordovisian]]

22:57, 23 თებერვალი 2009-ის ვერსია

ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი), პალეოზოური ჯგუფის რიგით მეორე სისტემა (გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მეორე პერიოდი). მოსდევს კამბრიულ სისტემას (პერიოდს) და წინ უსწრებს სილურულ სისტემას (პერიოდს). აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით ორდოვიციული პერიოდი დაიწყო 500 მლნ. წლის წინათ და გრძელდებოდა 60 მლნ. წელიწადს. ორდოვიციული სისტემა (პერიოდი) დამოუკიდებელ სისტემად (პერიოდად) გამოყვეს 1960 წელს საერთაშორისო გეოლოგიური კონგრესის XXI სესიაზე, მანამდე შედიოდა სილურულ სისტემაში (პერიოდში) როგორც ქვედა სექცია (ეპოქა).

ორდოვიციული სისტემის (პერიოდის) საზღვრები, სექციები (ეპოქები) და სართულები (საუკუნეები) საყოველთაოდ არ არის მიღებული. ყველაზე მეტად გავრცელებულია მისი დანაწილება სამ სექციად (ეპოქად) და ექვს სართულად (საუკუნედ). ორდოვიციული სისტემის ნალექები მონაწილეობს თითქმის ყველა ბაქნის დანალექი საფრის აგებულებაში (ბაქნებზე ზღვის მაქსიმალური ტრანსგრესია შუა ორდოვიციულ ეპოქაზე მოდის) და ფართოდაა გავრცელებული ნაოჭა სისტემებში, სადაც ტერიგენულ და კარბონატულ ნალექებთან ერთად ვხვდებით ლავებისა და ტუფეების სახით. ორდოვიციული სისტემის ბოლოს აღინიშნება კალედონიური დანაოჭების ტაკონური ოროფაზისი.

ორდოვიციული სისტემის ორგანული სამყარო მეტად მრავალფეროვანია. ზღვებში გვხვდება უხერხემლოთა თითქმის ყველა კლასის წარმომადგენელი, პირველ რიგში კი ორდოვიციული სისტემა გრაპტოლითების აყვავების ხანაა. წყალმცენარეთაგან აღსანიშნავია ლურჯ-მწვანე, მწვანე და წითელი წყალმცენარეები. ორდოვიციული სისტემაში გამოიყოფა ორი მკვეთრად გამოხატული პალეოზოოლოგიური სარტყელი - იმდროინდელი ეკვატორისპირა (ჩრდილოეთი ამერიკა, გრენლანდია, შოტლანდია, სკანდინავია, ბალტიისპირეთი, ციმბირი, ურალი) და პოლარეთისპირა (სამხრეთი ევროპა, აფრიკა, აზიის სამხრეთი, ავსტრალია და სამხრეთი ამერიკა). ზოგან ამ სარტყლის ფარგლებში შეიმჩნევა გამყინვარების ნიშნები.

ორდოვიციული სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა

პერიოდი (სისტემა) ეპოქა (სექციები) საუკუნე (სართული)
ორდოვიციული სისტემა Верхний ордовик ეშგილური (აშჯილური)
Средний ордовик
(Таконский)
კარადოკული
Лланделовский
ლანვირნული
Нижний ордовик არენიგული
ტრემადოკული
სისტემა,
პერიოდი
სექცია,
ეპოქა
სართული,
საუკუნე
საუკუნე (Ma)
მომდევნო მომდევნო მომდევნო უფრო ახალგაზრდა
ორდოვიციული სისტემა ზედა ორდოვიციული Hirnantium 443,7–445,6
Katium 445,6–455,8
Sandbium 455,8–460,9
შუა ორდოვიციული Darriwilium 460,9–468,1
Dapingium 468,1–471,8
ქვედა ორდოვიციული Floium 471,8–478,6
ტრემადოკული 478,6–488,3
წინა წინა წინა უფრო ძველი
პალეოგენური სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა,
სტრატიგრაფიის საერთაშორისო კომისიის მიხედვით[1]

ლიტერატურა

  • ჯანელიძე ა., ისტორიული გეოლოგიის მოკლე კურსი, თბ., 1963;
  • ქსე, ტ. 7, გვ. 567, თბ., 1984
  1. ICS Timescale Chart.