ძველი ქართული ენა

ძველი ქართული ენა
გავრცელებულია	საქართველო
მოლაპარაკეთა რაოდენობა	—
ოფიციალური სტატუსი	საქართველო
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	კავკასიური ენები ქართველური ენები
დამწერლობის სისტემა	ქართული დამწერლობა (ასომთავრული, ნუსხური)
ენის კოდები	ISO 639-3: oge

ძველი ქართული ენა - ახალი ქართულის წინამორბედი ენა. ლაპარაკობდნენ მე-4 საუკუნიდან მე-11 საუკუნემდე. (მე-11-დან - საშუალო ქართული)

ფონოლოგია

თანხმოვნები

ძველ ქართულ ენაში 31 თანხმოვანი იყო. მათ შორის ასოები, რომლებიც მე-19 საუკუნეში ქართული ენიდან ამოიღეს: ჳ, ჴ და ჵ.

ძველი ქართულისა და ახალი ქართულის თანხმოვნების გამოთქმებს შორის მსგავსება დიდია. ენისთვის დამახასიათებელია ჰარმონიული ჯგუფების შექმნა. როდესაც ორი თანხმოვანი ხვდება ერთად, ხშირად ხდება ასიმილაცია და თანაბრდება მათი ჟღერადობა მაგალითად "ტეხავს ზმნის ფუძეში - ტეხ, იკარგება ორ თანხმოვანს შორის მყოფი ხმოვანი და რჩება ტხ, რომელიც ასიმილირდება და მიიღება ტყ (ტყდება).

ხმოვნები

ძველი ქართულის ხმოვნების წარმოთქმაც თითქმის ანალოგიურია ახალისა.

	წინა		ცენტრალური		უკანა
დახურული	ი, ჲ					უ, უ̌
საშუალო		ე, ჱ				ო
ღია			უ

ა, ე, ჱ, ი, ო და უ ერთმარცვლიანი ხმოვნებია, ჲოტას კი მარცვალი არ გააჩნია, მაგალითად სიტყვაში დედაჲ, ბოლოკიდური მარცვალი არის აჲ და არა ჲ. ამიტომ ჲოტას ზოგ შემთხვევაში ხმოვნად არც თვლიან. ძველ ქართულ ენაში უ ბგერით დაბოლოებული დიფტონგიც ხშირად ერთ მარცვლად გამოითქმოდა და უ მოკლდებოდა. მაგალითად სიტყვაში ჩუენი უ მოკლეა. ასეთი უ-სათვის ანბანში ასო არ მოიპოვებოდა. მისი აღნიშვნა მხოლოდ XX აუკუნეში შემოიღეს - უ̌, რომელსაც "უ-ბრჯგუთი", ან უბრალოდ "უ-ბრჯგუ" უწოდეს. ხმოვანი ჱ (ჰე, ე-მერვე) ძველ ქართულ ენაში იხმარებოდა „ეჲ“ კომბინაციის ნაცვლად. მაგალითად:

ქრისტეჲ — ქრისტჱ

მთვარეჲ — მთვარჱ