სომხეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 81: ხაზი 81:
# [[ერევანი]] ({{lang-hy|Երևան}}) — ქ. [[ერევანი]].
# [[ერევანი]] ({{lang-hy|Երևան}}) — ქ. [[ერევანი]].
ქვეყანა ამიერკავკასიაში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება [[საქართველო|საქართველოს]], აღმოსავლეთით - [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]], სამხრეთით - [[ირანი|ირანს]], დასავლეთით - [[თურქეთი|თურქეთს]]. ფართობი შეადგენს 29.800 კვ.კმ-ს. სომხეთის უმაღლესი მწვერვალი მთა [[არაგაცი]] (4095 მ), მნიშვნელოვანი მდინარეები - [[არაქსი]], [[რაზდანი]]; ტბა - [[სევანი]].
ქვეყანა ამიერკავკასიაში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება [[საქართველო|საქართველოს]], აღმოსავლეთით - [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]], სამხრეთით - [[ირანი|ირანს]], დასავლეთით - [[თურქეთი|თურქეთს]]. ფართობი შეადგენს 29.800 კვ.კმ-ს. სომხეთის უმაღლესი მწვერვალი მთა [[არაგაცი]] (4095 მ), მნიშვნელოვანი მდინარეები - [[არაქსი]], [[რაზდანი]]; ტბა - [[სევანი]].
პროვინციები შედგება საქალაქო და სასოფლო კრებებისგან. გუბერნატორები (მაზრპეტები) ინიშნებიან და თავისუფლდებიან მთავრობის მიერ.


==სახელმწიფო==
==სახელმწიფო==

14:17, 2 ნოემბერი 2008-ის ვერსია

სომხეთის რესპუბლიკა
Հայաստանի Հանրապետություն
სომხეთი
სომხეთის
დროშა გერბი
დევიზი: Մեկ Ազգ, Մեկ Մշակույթ
ჰიმნი: Մեր Հայրենիք (ჩვენი სამშობლო)
სომხეთის მდებარეობა
დედაქალაქი
(და უდიდესი ქალაქი)
ერევანი
40°16′ ჩ. გ. 44°34′ ა. გ. / 40.267° ჩ. გ. 44.567° ა. გ. / 40.267; 44.567
ოფიციალური ენა სომხური
მთავრობა უნიტარული რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი სერჟ სარქისიანი
 -  პრ.-მინისტრი ტიგრან სარქისიანი
ფართობი
 -  სულ 29,800 კმ2 (141-ე)
 -  წყალი (%) 4.71
მოსახლეობა
 -  2007 შეფასებით 3,229,900 (135-ე)
 -  2001 აღწერა 3,002,594 
 -  სიმჭიდროვე 101 ად კაცი/კმ2 (77-ე)
მშპ (მუპ) 2007 შეფასებით
 -  სულ $16.83 მილიარდი 
 -  ერთ მოსახლეზე $5,700 
აგი (2007) 0.775 (საშუალო) (83-ე)
ვალუტა დრამი (AMD)
დროის სარტყელი (UTC +4)
 -  ზაფხულის (DST) (UTC +5) (UTC)
ქვეყნის კოდი ARM
Internet TLD .am
სატელეფონო კოდი 374


სახელწოდება

  • ოფიციალური: სომხეთის რესპუბლიკა.
  • ეროვნული: Հայաստան; Hajastani Hanrapetutjun.
  • ეტიმოლოგია: ქვეყნის სახელის სხვადასხვა ფორმები მომდინარეობს ძველსომხური ტომებისაგან - ჰაიასა, სუხმე, არმე. პირველი მათგანისგან მიღებულია სახელწოდება სომხურ ენაზე (ჰაიასტან), მეორისაგან - ქართულ ენაზე (სომხეთი), მესამისაგან - ევროპულ ენებზე (Armenia).
  • ქვეყნის საერთაშორისო კოდი: AM.


გეოგრაფია

სომხეთის რესპუბლიკა
  1. არაგაცოტნი (სომხ. Արագածոտնի մարզ) — ქ. აშტარაკი.
  2. არარატი (სომხ. Արարատի մարզ) — ქ. არტაშატი.
  3. სრმავირი (სომხ. Արմավիրի մարզ) — ქ. არმავირი.
  4. გეგარკუნიკი (სომხ. Գեղարքունիքի մարզ) — ქ. გავარი.
  5. კოტაიკი (სომხ. Կոտայքի մարզ) — ქ. რააზდანი (ქალაქი)რაზდანი.
  6. ლორი (სომხ. Լոռու մարզ) — ქ. ვანაძორი.
  7. შირაქი (სომხ. Շիրակի մարզ) — ქ. გუმრი.
  8. სუნიკი (სომხ. Սյունիքի մարզ) — ქ. კაპანი.
  9. თავუში (სომხ. Տավուշի մարզ) — ქ. იჯევანი.
  10. ვაიოც ძორ (სომხ. Վայոց Ձորի մարզ) — ქ. ეჰეგნაძორი.
  11. ერევანი (სომხ. Երևան) — ქ. ერევანი.

ქვეყანა ამიერკავკასიაში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება საქართველოს, აღმოსავლეთით - აზერბაიჯანს, სამხრეთით - ირანს, დასავლეთით - თურქეთს. ფართობი შეადგენს 29.800 კვ.კმ-ს. სომხეთის უმაღლესი მწვერვალი მთა არაგაცი (4095 მ), მნიშვნელოვანი მდინარეები - არაქსი, რაზდანი; ტბა - სევანი. პროვინციები შედგება საქალაქო და სასოფლო კრებებისგან. გუბერნატორები (მაზრპეტები) ინიშნებიან და თავისუფლდებიან მთავრობის მიერ.

სახელმწიფო

  • სახელმწიფო სისტემა: განვითარებადი დემოკრატიული რესპუბლიკა.
  • სახელმწიფოს მეთაური: პრეზიდენტი.
  • მთავრობის მეთაური : პრემიერ-მინისტრი.
  • საკანონმდებლო ორგანო: ერთპალატიანი პარლამენტი (131 წევრი).

ტერიტორიული მოწყობა

ქვეყანა ადმინისტრაციულად იყოფა 11 ოლქად (მარზი). 10 მარზი + დედაქალაქი, რომელსაც ასევე მარზის სტატუსი აქვს.

ერევანი
ოლქი მოსახლეობა
(ათასი)
ფართობი
(ათასი)
ადმ. ცენტრი
ერევანი 1,267,576 210 ერევანი
არაგაცოტნი 173,667 2,755 აშტარაკი
არარატი 320,941 2,003 არტაშატი
არმავირი 340,343 1,241 არმავირი
გეღარკუნიკი 297,655 3,655 გავარი
ვაიოც-ძორი 70,004 2,406 იეჰეგნაძორი
კოტაიკი 335,934 2,100 რაზდანი
ლორი 402,191 3,791 ვანაძორი
სიუნიკი 167,962 4,505 ღაფანი
ტავუში 165,578 3,120 იჯევანი
შირაკი 370,780 2,679 კუმაირი

დემოგრაფია

  • მოსახლეობა: 3,326 მლნ (2003), მათ შორის 95,7% სომეხი, 1,7% ქურთი, 1,6% რუსი. 1993 წელს აზერბაიჯანელთა აბსოლუტური უმრავლესობა ქვეყნიდან გადასახლდა.
  • სახელმწიფო ენა: სომხური, სხვა ენები - რუსული (2%).
  • რელიგია: ქრისტიანობა. უმრავლესობა ეკუთვნის სომხურ-გრიგორიანულ ეკლესიას (94%), სომხურ-კათოლიკური მრევლი შეადგენს 5%-ს.
  • დედაქალაქი: ერევანი (1,267 მლნ).
  • დიდი ქალაქები: ვანაძორი (147 ათასი), გიუმრი (125), ვაღარშაპატი (66), რაზდანი (61).

ეკონომიკა

ქვეყანას აქვს ოქროს მცირე რეზერვი, სპილენძის, მოლიბდენის, თუთიის, ალუმინის რესურსები. საექსპორტოდ აწარმოებენ ქიმიკატებს, კვების პროდუქტებს, მანქანათმშენებლობის პროდუქციას. ეროვნული ვალუტა სომხური დრამია (AMD). მნიშვნელოვანი კურორტები: არზნი, დილიჟანი, წახკაძორი, სევანი, ჯერმუკი.


უახლესი ისტორია

1988 წლიდან ჩართულია სერიოზულ კონფლიქტში აზერბაიჯანთან მთიანი ყარაბაღის გამო. 1991 წელს გამოაცხადა დამოუკიდებლობა. 1992 წლიდან დსთ-ს წევრია.


კულტურა

  • არქიტექტურა: ეჩმიაძინი - რელიგიური ცენტრი, ტაძართა კომპლექსი (V — VI სს.), გარნი - ციხე-სიმაგრე და ტაძარი (I ს.), გეჰარდი (მონასტერი); დვინის და ზვარტნოცის სასახლეები და ეკლესიები (III — IV სს.).
  • ლიტერატურა: სომხური ეპოსი - დავით სასუნცი (IX-X ს.), გლაძორის უნივერსიტეტი.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

თარგი:Link FA