სომხეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
ხაზი 81: | ხაზი 81: | ||
# [[ერევანი]] ({{lang-hy|Երևան}}) — ქ. [[ერევანი]]. |
# [[ერევანი]] ({{lang-hy|Երևան}}) — ქ. [[ერევანი]]. |
||
ქვეყანა ამიერკავკასიაში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება [[საქართველო|საქართველოს]], აღმოსავლეთით - [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]], სამხრეთით - [[ირანი|ირანს]], დასავლეთით - [[თურქეთი|თურქეთს]]. ფართობი შეადგენს 29.800 კვ.კმ-ს. სომხეთის უმაღლესი მწვერვალი მთა [[არაგაცი]] (4095 მ), მნიშვნელოვანი მდინარეები - [[არაქსი]], [[რაზდანი]]; ტბა - [[სევანი]]. |
ქვეყანა ამიერკავკასიაში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება [[საქართველო|საქართველოს]], აღმოსავლეთით - [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]], სამხრეთით - [[ირანი|ირანს]], დასავლეთით - [[თურქეთი|თურქეთს]]. ფართობი შეადგენს 29.800 კვ.კმ-ს. სომხეთის უმაღლესი მწვერვალი მთა [[არაგაცი]] (4095 მ), მნიშვნელოვანი მდინარეები - [[არაქსი]], [[რაზდანი]]; ტბა - [[სევანი]]. |
||
პროვინციები შედგება საქალაქო და სასოფლო კრებებისგან. გუბერნატორები (მაზრპეტები) ინიშნებიან და თავისუფლდებიან მთავრობის მიერ. |
|||
==სახელმწიფო== |
==სახელმწიფო== |
14:17, 2 ნოემბერი 2008-ის ვერსია
სომხეთის რესპუბლიკა Հայաստանի Հանրապետություն სომხეთი |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
დევიზი: Մեկ Ազգ, Մեկ Մշակույթ | ||||||
ჰიმნი: Մեր Հայրենիք (ჩვენი სამშობლო) |
||||||
|
||||||
დედაქალაქი (და უდიდესი ქალაქი) | ერევანი 40°16′ ჩ. გ. 44°34′ ა. გ. / 40.267° ჩ. გ. 44.567° ა. გ. | |||||
ოფიციალური ენა | სომხური | |||||
მთავრობა | უნიტარული რესპუბლიკა | |||||
- | პრეზიდენტი | სერჟ სარქისიანი | ||||
- | პრ.-მინისტრი | ტიგრან სარქისიანი | ||||
ფართობი | ||||||
- | სულ | 29,800 კმ2 (141-ე) | ||||
- | წყალი (%) | 4.71 | ||||
მოსახლეობა | ||||||
- | 2007 შეფასებით | 3,229,900 (135-ე) | ||||
- | 2001 აღწერა | 3,002,594 | ||||
- | სიმჭიდროვე | 101 ად კაცი/კმ2 (77-ე) | ||||
მშპ (მუპ) | 2007 შეფასებით | |||||
- | სულ | $16.83 მილიარდი | ||||
- | ერთ მოსახლეზე | $5,700 | ||||
აგი (2007) | 0.775 (საშუალო) (83-ე) | |||||
ვალუტა | დრამი (AMD ) |
|||||
დროის სარტყელი | (UTC +4) | |||||
- | ზაფხულის (DST) | (UTC +5) (UTC) | ||||
ქვეყნის კოდი | ARM | |||||
Internet TLD | .am | |||||
სატელეფონო კოდი | 374 |
სახელწოდება
- ოფიციალური: სომხეთის რესპუბლიკა.
- ეროვნული: Հայաստան; Hajastani Hanrapetutjun.
- ეტიმოლოგია: ქვეყნის სახელის სხვადასხვა ფორმები მომდინარეობს ძველსომხური ტომებისაგან - ჰაიასა, სუხმე, არმე. პირველი მათგანისგან მიღებულია სახელწოდება სომხურ ენაზე (ჰაიასტან), მეორისაგან - ქართულ ენაზე (სომხეთი), მესამისაგან - ევროპულ ენებზე (Armenia).
- ქვეყნის საერთაშორისო კოდი: AM.
გეოგრაფია
- არაგაცოტნი (სომხ. Արագածոտնի մարզ) — ქ. აშტარაკი.
- არარატი (სომხ. Արարատի մարզ) — ქ. არტაშატი.
- სრმავირი (სომხ. Արմավիրի մարզ) — ქ. არმავირი.
- გეგარკუნიკი (სომხ. Գեղարքունիքի մարզ) — ქ. გავარი.
- კოტაიკი (სომხ. Կոտայքի մարզ) — ქ. რააზდანი (ქალაქი)რაზდანი.
- ლორი (სომხ. Լոռու մարզ) — ქ. ვანაძორი.
- შირაქი (სომხ. Շիրակի մարզ) — ქ. გუმრი.
- სუნიკი (სომხ. Սյունիքի մարզ) — ქ. კაპანი.
- თავუში (სომხ. Տավուշի մարզ) — ქ. იჯევანი.
- ვაიოც ძორ (სომხ. Վայոց Ձորի մարզ) — ქ. ეჰეგნაძორი.
- ერევანი (სომხ. Երևան) — ქ. ერევანი.
ქვეყანა ამიერკავკასიაში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება საქართველოს, აღმოსავლეთით - აზერბაიჯანს, სამხრეთით - ირანს, დასავლეთით - თურქეთს. ფართობი შეადგენს 29.800 კვ.კმ-ს. სომხეთის უმაღლესი მწვერვალი მთა არაგაცი (4095 მ), მნიშვნელოვანი მდინარეები - არაქსი, რაზდანი; ტბა - სევანი. პროვინციები შედგება საქალაქო და სასოფლო კრებებისგან. გუბერნატორები (მაზრპეტები) ინიშნებიან და თავისუფლდებიან მთავრობის მიერ.
სახელმწიფო
- სახელმწიფო სისტემა: განვითარებადი დემოკრატიული რესპუბლიკა.
- სახელმწიფოს მეთაური: პრეზიდენტი.
- მთავრობის მეთაური : პრემიერ-მინისტრი.
- საკანონმდებლო ორგანო: ერთპალატიანი პარლამენტი (131 წევრი).
ტერიტორიული მოწყობა
ქვეყანა ადმინისტრაციულად იყოფა 11 ოლქად (მარზი). 10 მარზი + დედაქალაქი, რომელსაც ასევე მარზის სტატუსი აქვს.
ოლქი | მოსახლეობა (ათასი) | ფართობი (ათასი) | ადმ. ცენტრი |
ერევანი | 1,267,576 | 210 | ერევანი |
არაგაცოტნი | 173,667 | 2,755 | აშტარაკი |
არარატი | 320,941 | 2,003 | არტაშატი |
არმავირი | 340,343 | 1,241 | არმავირი |
გეღარკუნიკი | 297,655 | 3,655 | გავარი |
ვაიოც-ძორი | 70,004 | 2,406 | იეჰეგნაძორი |
კოტაიკი | 335,934 | 2,100 | რაზდანი |
ლორი | 402,191 | 3,791 | ვანაძორი |
სიუნიკი | 167,962 | 4,505 | ღაფანი |
ტავუში | 165,578 | 3,120 | იჯევანი |
შირაკი | 370,780 | 2,679 | კუმაირი |
დემოგრაფია
- მოსახლეობა: 3,326 მლნ (2003), მათ შორის 95,7% სომეხი, 1,7% ქურთი, 1,6% რუსი. 1993 წელს აზერბაიჯანელთა აბსოლუტური უმრავლესობა ქვეყნიდან გადასახლდა.
- სახელმწიფო ენა: სომხური, სხვა ენები - რუსული (2%).
- რელიგია: ქრისტიანობა. უმრავლესობა ეკუთვნის სომხურ-გრიგორიანულ ეკლესიას (94%), სომხურ-კათოლიკური მრევლი შეადგენს 5%-ს.
- დედაქალაქი: ერევანი (1,267 მლნ).
- დიდი ქალაქები: ვანაძორი (147 ათასი), გიუმრი (125), ვაღარშაპატი (66), რაზდანი (61).
ეკონომიკა
ქვეყანას აქვს ოქროს მცირე რეზერვი, სპილენძის, მოლიბდენის, თუთიის, ალუმინის რესურსები. საექსპორტოდ აწარმოებენ ქიმიკატებს, კვების პროდუქტებს, მანქანათმშენებლობის პროდუქციას. ეროვნული ვალუტა სომხური დრამია (AMD). მნიშვნელოვანი კურორტები: არზნი, დილიჟანი, წახკაძორი, სევანი, ჯერმუკი.
უახლესი ისტორია
1988 წლიდან ჩართულია სერიოზულ კონფლიქტში აზერბაიჯანთან მთიანი ყარაბაღის გამო. 1991 წელს გამოაცხადა დამოუკიდებლობა. 1992 წლიდან დსთ-ს წევრია.
კულტურა
- არქიტექტურა: ეჩმიაძინი - რელიგიური ცენტრი, ტაძართა კომპლექსი (V — VI სს.), გარნი - ციხე-სიმაგრე და ტაძარი (I ს.), გეჰარდი (მონასტერი); დვინის და ზვარტნოცის სასახლეები და ეკლესიები (III — IV სს.).
- ლიტერატურა: სომხური ეპოსი - დავით სასუნცი (IX-X ს.), გლაძორის უნივერსიტეტი.
რესურსები ინტერნეტში
|
|
|
|