უ წეთიენი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მომხმარებელმა Melberg გვერდი „უ წე თიენი“ გადაიტანა გვერდზე „უ წეთიენი“
No edit summary
ხაზი 56: ხაზი 56:
|სამსახურიდან გადადგომა =
|სამსახურიდან გადადგომა =
}}
}}
'''ვუ ზეტიანი''' ასევე ცნობილია, როგორც '''ვუ ჰუ''' ({{lang-zh|武则天;}} დ. [[17 თებერვალი]] [[624]], [[სიჩუანი]] — გ. [[16 დეკემბერი]] [[705]], [[ლოიანი]]) — [[ჩინეთი]]ს [[იმპერატორი|იმპერატორი ქალი]].
''' წეთიენი''' ასევე ცნობილია, როგორც '''ვუ ჰუ''' ({{lang-zh|武则天;}} დ. [[17 თებერვალი]] [[624]], [[სიჩუანი]] — გ. [[16 დეკემბერი]] [[705]], [[ლოიანი]]) — [[ჩინეთი]]ს [[იმპერატორი|იმპერატორი ქალი]].


==ბიოგრაფია==
==ბიოგრაფია==
13 წლის ასაკში ვუ ზეტიანი ჩინეთის [[ტანის დინასტია|ტანის დინასტიის]] პირველი იმპერატორის — [[ტაი ცუნგი]]ს უმცროსი ხარჭა გახდა. ქმრის გარდაცვალების შემდეგ, [[649]] წელს მან იმპერატორის მემკვიდრის, [[კაო ცუნგი]]ს ყურადღების მიპყრობა მოახერხა და მალე მისი საყვარელი ცოლიც გახდა. მერე ქმრის საყვარლებსა და სხვა ცოლებს, მათ შორის — იმპერატოის მეუღლეს მოუსწრაფა სიცოცხლე და [[655]] წელს თავად დაიკავა მისი ადგილი.
13 წლის ასაკში წეთიენი ჩინეთის [[ტანის დინასტია|ტანის დინასტიის]] პირველი იმპერატორის — [[ტაი ცუნგი]]ს უმცროსი ხარჭა გახდა. ქმრის გარდაცვალების შემდეგ, [[649]] წელს მან იმპერატორის მემკვიდრის, [[კაო ცუნგი]]ს ყურადღების მიპყრობა მოახერხა და მალე მისი საყვარელი ცოლიც გახდა. მერე ქმრის საყვარლებსა და სხვა ცოლებს, მათ შორის — იმპერატოის მეუღლეს მოუსწრაფა სიცოცხლე და [[655]] წელს თავად დაიკავა მისი ადგილი.


ვუ ჰუმ იმთავითვე მოახერხა მთავრობაზე საკუთარი კონტროლის დაწესება და თავიდან მოიცილა ყველა, ვინც მისი და იმპერატორის კავშირს სისხლის აღრევად მიიჩნევდა. არაერთი მაღალჩინოსანი, მათ შორის იმპერატორის ბიძაც, ან სიკვდილით დასაჯეს, ან გადაასახლეს. [[660]] წელს იმპერატორს მძიმე სენმა დარია ხელი და მთელი ძალაუფლება დედოფლის ხელში აღმოჩნდა. იგი ნიშნავდა და ათავისუფლებდა მინისტრებს, ირჩევდა სარდლებს, რომლებმაც მისი ბრძანებით, [[660]]-დან [[668]] წლების პერიოდში [[კორეა]] დაიპყრეს.
ვუ ჰუმ იმთავითვე მოახერხა მთავრობაზე საკუთარი კონტროლის დაწესება და თავიდან მოიცილა ყველა, ვინც მისი და იმპერატორის კავშირს სისხლის აღრევად მიიჩნევდა. არაერთი მაღალჩინოსანი, მათ შორის იმპერატორის ბიძაც, ან სიკვდილით დასაჯეს, ან გადაასახლეს. [[660]] წელს იმპერატორს მძიმე სენმა დარია ხელი და მთელი ძალაუფლება დედოფლის ხელში აღმოჩნდა. იგი ნიშნავდა და ათავისუფლებდა მინისტრებს, ირჩევდა სარდლებს, რომლებმაც მისი ბრძანებით, [[660]]-დან [[668]] წლების პერიოდში [[კორეა]] დაიპყრეს.


[[683]] წელს კაო ცუნგის გარდაცვალების შემდეგ, მისი მემკვიდრე ვუ ჰუს ვაჟი — [[ჩუნ ცუნგი]] გახდა. ერთ თვეში ვუ ზეტიანმა ის ტახტიდან გადმოაგდო და ქვეყნიდან გააძევა, ხოლო გვირგვინი მეორე ვაჟს — [[ჯუი ცუნგი|ჯუი ცუნგს]] დაადგა თავზე, თუმცა ქვეყანას, როგორც რეგენტი, თავად მართავდა. ჩუნ ცუნგის მხარდამჭერთა მიერ მოწყობილი ამბოხება დამარცხდა.
[[683]] წელს კაო ცუნგის გარდაცვალების შემდეგ, მისი მემკვიდრე ვუ ჰუს ვაჟი — [[ჩუნ ცუნგი]] გახდა. ერთ თვეში წეთიენმა ის ტახტიდან გადმოაგდო და ქვეყნიდან გააძევა, ხოლო გვირგვინი მეორე ვაჟს — [[ჯუი ცუნგი|ჯუი ცუნგს]] დაადგა თავზე, თუმცა ქვეყანას, როგორც რეგენტი, თავად მართავდა. ჩუნ ცუნგის მხარდამჭერთა მიერ მოწყობილი ამბოხება დამარცხდა.


[[690]] წელს ვუ ჰუმ სამეფო ტახტის უზურპირება მოახდინა და 15 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას. ის დიდად წყალობდა სამეფო კარის ორ გარყვნილ მსახურს — ძმებ ჩანებს, რომლებიც აგდებულად ექცეოდნენ მინისტრებსა და გენერლებს. [[705]] წელს მომხდარი გადატრიალების შემდეგ, ჩანები სიკვდილით დასაჯეს, ვუ ზეტიანი კი აიძულეს, ძალაუფლება თავისი ვაჟისთვის — [[ჩუნ ცუნგი]]სთვის გადაეცა. 80 წლის ასაკში ის სახელმწიფო საქმეებს ჩამოშორდა და საზაფხულო სასახლეში დაბინავდა, სადაც მალევე გარდაიცვალა
[[690]] წელს ვუ ჰუმ სამეფო ტახტის უზურპირება მოახდინა და 15 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას. ის დიდად წყალობდა სამეფო კარის ორ გარყვნილ მსახურს — ძმებ ჩანებს, რომლებიც აგდებულად ექცეოდნენ მინისტრებსა და გენერლებს. [[705]] წელს მომხდარი გადატრიალების შემდეგ, ჩანები სიკვდილით დასაჯეს, წეთიენი კი აიძულეს, ძალაუფლება თავისი ვაჟისთვის — [[ჩუნ ცუნგი]]სთვის გადაეცა. 80 წლის ასაკში ის სახელმწიფო საქმეებს ჩამოშორდა და საზაფხულო სასახლეში დაბინავდა, სადაც მალევე გარდაიცვალა


==ლიტერატურა==
==ლიტერატურა==

18:16, 8 მაისი 2022-ის ვერსია

ვუ ზეიტანი
武则天
ჯოუს დინასტიის იმპერატორი ქალი
მმართ. დასაწყისი: 16 ოქტომბერი 690
მმართ. დასასრული: 22 თებერვალი 705
წინამორბედი: ჟუი ცუენი
მემკვიდრე: ჩონგ ზონგი
ტანის დინასტიის იმპერატორის მეუღლე
მმართ. დასაწყისი: 655
მმართ. დასასრული: 683
წინამორბედი: ვანგი
მემკვიდრე: ვეი
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი: 17 თებერვალი 624
დაბ. ადგილი: სიჩუანი, ტანის დინასტია
გარდ. თარიღი: 16 დეკემბერი 705
გარდ. ადგილი: ლოიანი, ტანის დინასტია
მეუღლე: ტაი ცუნგი
კაო ცუნგი
შვილები: ლი ჰონგი
მამა: ვუ შიჰუო
დედა: იანგი

უ წეთიენი ასევე ცნობილია, როგორც ვუ ჰუ (ჩინ.: 武则天; დ. 17 თებერვალი 624, სიჩუანი — გ. 16 დეკემბერი 705, ლოიანი) — ჩინეთის იმპერატორი ქალი.

ბიოგრაფია

13 წლის ასაკში უ წეთიენი ჩინეთის ტანის დინასტიის პირველი იმპერატორის — ტაი ცუნგის უმცროსი ხარჭა გახდა. ქმრის გარდაცვალების შემდეგ, 649 წელს მან იმპერატორის მემკვიდრის, კაო ცუნგის ყურადღების მიპყრობა მოახერხა და მალე მისი საყვარელი ცოლიც გახდა. მერე ქმრის საყვარლებსა და სხვა ცოლებს, მათ შორის — იმპერატოის მეუღლეს მოუსწრაფა სიცოცხლე და 655 წელს თავად დაიკავა მისი ადგილი.

ვუ ჰუმ იმთავითვე მოახერხა მთავრობაზე საკუთარი კონტროლის დაწესება და თავიდან მოიცილა ყველა, ვინც მისი და იმპერატორის კავშირს სისხლის აღრევად მიიჩნევდა. არაერთი მაღალჩინოსანი, მათ შორის იმპერატორის ბიძაც, ან სიკვდილით დასაჯეს, ან გადაასახლეს. 660 წელს იმპერატორს მძიმე სენმა დარია ხელი და მთელი ძალაუფლება დედოფლის ხელში აღმოჩნდა. იგი ნიშნავდა და ათავისუფლებდა მინისტრებს, ირჩევდა სარდლებს, რომლებმაც მისი ბრძანებით, 660-დან 668 წლების პერიოდში კორეა დაიპყრეს.

683 წელს კაო ცუნგის გარდაცვალების შემდეგ, მისი მემკვიდრე ვუ ჰუს ვაჟი — ჩუნ ცუნგი გახდა. ერთ თვეში უ წეთიენმა ის ტახტიდან გადმოაგდო და ქვეყნიდან გააძევა, ხოლო გვირგვინი მეორე ვაჟს — ჯუი ცუნგს დაადგა თავზე, თუმცა ქვეყანას, როგორც რეგენტი, თავად მართავდა. ჩუნ ცუნგის მხარდამჭერთა მიერ მოწყობილი ამბოხება დამარცხდა.

690 წელს ვუ ჰუმ სამეფო ტახტის უზურპირება მოახდინა და 15 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას. ის დიდად წყალობდა სამეფო კარის ორ გარყვნილ მსახურს — ძმებ ჩანებს, რომლებიც აგდებულად ექცეოდნენ მინისტრებსა და გენერლებს. 705 წელს მომხდარი გადატრიალების შემდეგ, ჩანები სიკვდილით დასაჯეს, უ წეთიენი კი აიძულეს, ძალაუფლება თავისი ვაჟისთვის — ჩუნ ცუნგისთვის გადაეცა. 80 წლის ასაკში ის სახელმწიფო საქმეებს ჩამოშორდა და საზაფხულო სასახლეში დაბინავდა, სადაც მალევე გარდაიცვალა

ლიტერატურა

  • ნ. ქოთორნი. ტირანები, თბილისი, „კლიო“, 2011