ალექსანდრე I (კახეთის მეფე): განსხვავება გადახედვებს შორის

ალექსანდრე I
კახეთის მეფე
მმართ. დასაწყისი:	1476
მმართ. დასასრული:	1511
წინამორბედი:	გიორგი I
მემკვიდრე:	გიორგი II
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	1454
გარდ. თარიღი:	1511
მეუღლე:	1.ანა ჩოლოყაშვილი; 2.თინათინი
შვილები:	1.გიორგი II; 2. დიმიტრი
დინასტია:	ბაგრატიონები
მამა:	გიორგი I
დედა:	ნესტან დარეჯანი
	ალექსანდრე I ვიკისაწყობში

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

07:08, 2 მაისი 2022-ის ვერსია

ტერმინს „ალექსანდრე“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ ალექსანდრე.

ალექსანდრე I (დაახლოებით დ. 1454-1456 — გ. 1511) — კახეთის მეფე 1476 –1511 წლებში, მეფე გიორგი VIII-ის ძე.

ცხოვრება და მოღვაწეობა

მის დროს დადგინდა ახლად ჩამოყალიბებული კახეთის სამეფოს საზღვრები. ალექსანდრე I ცდილობდა მშვიდობიანი ურთიერთობა ჰქონოდა საქართველოს სხვა სამეფო-სამთავროებსა და მეზობელ ქვეყნებთან. მან საფუძველი ჩაუყარა კახეთის მეფეთა ტრადიციულ საგარეო პოლიტიკას — ყოველგვარი საშუალებით (მოხერხებული დიპლომატია, ზოგჯერ დათმობა, ფორმალური ყმობა, მცირე ხარკი და სხვ.) უზრუნველყოთ ქვეყნის მშვიდობიანი განვითარება.

1477 წელს ქართლში უზუნ-ჰასანის შემოსევის დროს, თურქმანთა ბრძოლებმა მოარბიეს ქართლის მოსაზღვრე კახეთის რაიონებიც: ხერკი, საგურამო, მარტყოფი და თიანეთი. ალექსანდრე I-მა უზუნ-ჰასანს ძღვენი მიართვა, მორჩილება აღუთქვა და კახეთი აოხრებას გადაარჩინა. ისმაილის (შემდგომში პირველი სეფიანი შაჰის) შირვანში ლაშქრობის დროსაც (1501) მან მორჩილება აღუთქვა შაჰს და ეს შემოსევაც აიცდინა. ამის შემდეგ კახეთსა და ირანს შორის მშვიდობა არ დარღვეულა XVII საუკუნის დასაწყისამდე. 1483 და 1491 ალექსანდრე I-მა ელჩები გაგზავნა მოსკოვის დიდი მთავრის ივანე III-ის კარზე, რითაც საფუძველი ჩაეყარა რუსეთ-საქართველოს პოლიტიკურ ურთიერთობის ახალ, მნიშვნელოვან ეტაპს. 1490 წელს, მას შემდეგ რაც ქართლის სამეფოს დარბაზმა ურჩია კონსტანტინე II-ს დროებით ხელი აეღო საქართველოს გაერთიანებაზე, ალექსანდრე I-მა ზავი დადო ქართლის მეფესთან. ვახუშტის მიხედვით, ამავე დროს მომხდარა სამეფოებს შორის საზღვრების დადგენაც.

კახეთის სამეფოს საგარეო საფრთხე თითქოს არ ემუქრებოდა, თუმცა სამაგიეროდ მეფესა და მის უფოს ვაჟს, გიორგის შორის იყო დაძაბული ურთიერთობა. 1511 წელს გიორგიმ მოკლა ალექსანდრე და თავი მეფედ გამოაცხადა.

გაერთიანებული საქართველოს სამეფოს უკანასკნელი მეფის გიორგის ძის ალექსანდრე მეფის ასულები: მარიამი, ეკატერინე და სოფიო დაკრძალული იყო დარიის მონასტერში^[1].

ლიტერატურა

ცინცაძე ი., ძიებანი რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის ისტორიიდან (X-XVI სს.), თბ., 1956;
ჯავახიშვილი ივ., ქართველი ერის ისტორია, წგნ. 4, თბ., 1967;
Алексидзе Л., Древнейший документ грузино-русских дипломатических отношений, წგნ.: Советский ежегодник мецдународного права, М., 1962

ასათიანი ნ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 291-292.
მ. ლორთქიფანიძე, რ. მეტრეველი - საქართველოს მეფეები, 2007 წ.

სქოლიო

↑ გაზ. „საქართველო“, №130, 1917

წინამორბედი: გიორგი I	კახეთის მეფე 1476 - 1511	შემდეგი: გიორგი II

[1] გაზ. „საქართველო“, №130, 1917

[1]

@@ ხაზი 27: / ხაზი 27: @@
 |დედა             = ნესტან დარეჯანი
 }}
-'''ალექსანდრე I''' (დაახლოებით დ.  [[1454]]-[[1456]] — გ. [[1511]])  — [[კახეთის სამეფო|კახეთის]] მეფე [[1476]]–[[1511]] წლებში, მეფე [[გიორგი VIII|გიორგი VIII-ის]] ძე. მის დროს დადგინდა ახლად ჩამოყალიბებული [[კახეთის სამეფო|კახეთის სამეფოს]] საზღვრები. ალექსანდრე I ცდილობდა მშვიდობიანი ურთიერთობა ჰქონოდა [[საქართველო]]ს სხვა სამეფო-სამთავროებსა და მეზობელ ქვეყნებთან. მან საფუძველი ჩაუყარა კახეთის მეფეთა ტრადიციულ საგარეო პოლიტიკას — ყოველგვარი საშუალებით (მოხერხებული დიპლომატია, ზოგჯერ დათმობა, ფორმალური ყმობა, მცირე ხარკი და სხვ.) უზრუნველყოთ ქვეყნის მშვიდობიანი განვითარება.
+'''ალექსანდრე I''' (დაახლოებით დ.  [[1454]]-[[1456]] — გ. [[1511]])  — [[კახეთის სამეფო|კახეთის]] მეფე [[1476]]–[[1511]] წლებში, მეფე [[გიორგი VIII|გიორგი VIII-ის]] ძე.
+==ცხოვრება და მოღვაწეობა==
+მის დროს დადგინდა ახლად ჩამოყალიბებული [[კახეთის სამეფო|კახეთის სამეფოს]] საზღვრები. ალექსანდრე I ცდილობდა მშვიდობიანი ურთიერთობა ჰქონოდა [[საქართველო]]ს სხვა სამეფო-სამთავროებსა და მეზობელ ქვეყნებთან. მან საფუძველი ჩაუყარა კახეთის მეფეთა ტრადიციულ საგარეო პოლიტიკას — ყოველგვარი საშუალებით (მოხერხებული დიპლომატია, ზოგჯერ დათმობა, ფორმალური ყმობა, მცირე ხარკი და სხვ.) უზრუნველყოთ ქვეყნის მშვიდობიანი განვითარება.
 [[1477]] წელს ქართლში [[უზუნ-ჰასანი]]ს შემოსევის დროს, თურქმანთა ბრძოლებმა მოარბიეს ქართლის მოსაზღვრე კახეთის რაიონებიც: [[ხერკი]], საგურამო, მარტყოფი და თიანეთი. ალექსანდრე I-მა უზუნ-ჰასანს ძღვენი მიართვა, მორჩილება აღუთქვა და კახეთი აოხრებას გადაარჩინა. [[ისმაილ I|ისმაილის]] (შემდგომში პირველი სეფიანი შაჰის) შირვანში ლაშქრობის დროსაც ([[1501]]) მან მორჩილება აღუთქვა შაჰს და ეს შემოსევაც აიცდინა. ამის შემდეგ კახეთსა და ირანს შორის მშვიდობა არ დარღვეულა XVII საუკუნის დასაწყისამდე. [[1483]] და [[1491]] ალექსანდრე I-მა ელჩები გაგზავნა [[მოსკოვი]]ს დიდი მთავრის ივანე III-ის კარზე, რითაც საფუძველი ჩაეყარა რუსეთ-საქართველოს პოლიტიკურ ურთიერთობის ახალ, მნიშვნელოვან ეტაპს. [[1490]] წელს, მას შემდეგ რაც ქართლის სამეფოს დარბაზმა ურჩია [[კონსტანტინე II (ქართლის მეფე)|კონსტანტინე II-ს]] დროებით ხელი აეღო საქართველოს გაერთიანებაზე, ალექსანდრე I-მა ზავი დადო [[ქართლის სამეფო|ქართლის]] მეფესთან. [[ვახუშტი ბატონიშვილი|ვახუშტის]] მიხედვით, ამავე დროს მომხდარა სამეფოებს შორის საზღვრების დადგენაც.
 [[კახეთის სამეფო|კახეთის სამეფოს]] საგარეო საფრთხე თითქოს არ ემუქრებოდა, თუმცა სამაგიეროდ მეფესა და მის უფოს ვაჟს, გიორგის შორის იყო დაძაბული ურთიერთობა. [[1511]] წელს [[გიორგი II (კახეთის მეფე)|გიორგიმ]] მოკლა ალექსანდრე და თავი მეფედ გამოაცხადა.
+გაერთიანებული საქართველოს სამეფოს უკანასკნელი მეფის გიორგის ძის ალექსანდრე მეფის ასულები: მარიამი, ეკატერინე და სოფიო დაკრძალული იყო დარიის მონასტერში<ref>[https://dspace.nplg.gov.ge/.../3/Sakartvelo_1917_N130.pdf გაზ. „საქართველო“, №130, 1917]</ref>.
 ==ლიტერატურა==
@@ ხაზი 39: / ხაზი 44: @@
 {{ქსე|1|291-292|ასათიანი ნ.}}
 * მ. ლორთქიფანიძე, რ. მეტრეველი - საქართველოს მეფეები, 2007 წ.
+==სქოლიო==
+{{სქოლიო}}
 {{დაიწყე ყუთი}}
 {{მემკვიდრეობის ყუთი| ტიტული= [[კახეთის მეფეები|კახეთის მეფე]]| წინამორბედი= [[გიორგი VIII|გიორგი I]] | შემდეგი= [[გიორგი II (კახეთის მეფე)|გიორგი II]]| წლები= 1476 - 1511}}