თრთვილი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ 189.26.16.46-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Otogi-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია |
No edit summary |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი: |
[[ფაილი:Saint-Amant 16 Gelée blanche 2008.jpg|მინი|თრთვილი]] |
||
[[ფაილი:Frosted rose 01.jpg|მინი|თრთვილი ვარდზე]] |
|||
'''თრთვილი''' — |
'''თრთვილი''' — ყინულის წვრილი კრისტალები, რომელიც წარმოიქმნება ღამით დედამიწის ზედაპირის 0°C-ზე დაბლა რადიაციული გაცივებისას. ამ დროს წყნარ ამინდში [[ნიადაგი]]ს, [[ბალახი]]სა და სხვა საგნების მიმდებარე ჰაერის ფენის ტემპერატურა იმდენად ეცემა, რომ წარმოიქმნება ხელსაყრელი პირობა მათ ზედაპირზე ჰაერში მყოფი წყლის ორთქლის სუბლიმაციისათვის. თრთვილი გამოიყოფა [[თოვლი]]ს ფიფქის მსგავსი [[ყინული]]ს კრისტალების სახით. |
||
თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია ღია უქარო ღამეები და ზედაპირის უსწორმასწოროებანი, რომელსაც გააჩნია მცირეოდენი სითბოგამტარიანობა (მაგ., ღია ნიადაგური საფარი). [[ტყე]]ს დიდი გავლენა აქვს [[ნამი|ნამსა]] და თრთვილზე. იგი განსაკუთრებით შეიმჩნევა [[ზამთარი|ზამთარში]] ნისლიანი [[ამინდი]]ს დროს. მისგან გამოიყოფა წვრილი წყლის წვეთები და მომცრო მყინვარული კრისტალები. [[საქართველო]]ში თრთვილი ხშირად გვიან [[შემოდგომა]]ზე აღინიშნება. |
|||
თრთვილის კრისტალებს სუსტი ყინვებისას აქვთ ექვსწახნაგა პრიზმის, ზომიერი ყინვებისას ფირფიტის, ხოლო ძლიერი ყინვებისას ბლაგვი ნემსის ფორმა. |
|||
თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია დაბალი ტემპერატურაგამტარობის მქონე ნათელი წყნარი ღამეები და სხეულის ხორკლიანი ზედაპირები. ძლიერი ქარი აბრკოლებს თრთვილის წარმოქმნას, თუმცა სუსტი ქარი, რომელიც იწვევს ნოტიო ჰაერის ყველა ახალი მასის ცივ ზედაპირთან ურთიერთშეხებას პირიქით, ხელს უწყობს თრთვილის წარმოშობას. ხალხში და მხატვრულ ლიტერატურაში კრისტალურ ჭირხლს ხშირად თრთვილს უწოდებენ, რაც შეცდომაა და იმისათვის, რომ არ აგვერიოს ცნებები, უნდა აღინიშნოს, რომ თრთვილი არ წარმოიქმნება ძაფისებრ ზედაპირებზე. |
|||
თრთვილის ნაწილაკები თოვლის ფიფქებს წააგავს, თუმცა მისგან ნაკლებად სწორი ფორმით განირჩევა. |
|||
სუსტი [[ქარი|ქარიც]] უწყობს ხელს თრთვილის წარმოშობას. [[ტყე]]ს დიდი გავლენა აქვს [[ნამი|ნამსა]] და თრთვილზე. იგი განსაკუთრებით შეიმჩნევა [[ზამთარი|ზამთარში]] ნისლიანი [[ამინდი]]ს დროს. მისგან გამოიყოფა წვრილი წყლის წვეთები და მომცრო მყინვარული კრისტალები. |
|||
==სქოლიო== |
|||
[[საქართველო]]ში თრთვილი ხშირად გვიან [[შემოდგომა]]ზე აღინიშნება. |
|||
{{სქოლიო}} |
|||
== რესურსები ინტერნეტში == |
|||
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/220880/frost თრთვილი – ბრიტანიკა] {{en}} |
|||
* [http://www.its.caltech.edu/~atomic/snowcrystals/frost/frost.htm თრთვილის შესახებ] {{en}} |
|||
== ლიტერატურა == |
|||
{{ქსე|4|699|ოკუჯავა ა.}} |
|||
* გობეჯიშვილი რ., კოტლიაკოვი ვ., გლაციოლოგია, თბ., 2006. |
* გობეჯიშვილი რ., კოტლიაკოვი ვ., გლაციოლოგია, თბ., 2006. |
||
12:24, 13 თებერვალი 2021-ის ვერსია
თრთვილი — ყინულის წვრილი კრისტალები, რომელიც წარმოიქმნება ღამით დედამიწის ზედაპირის 0°C-ზე დაბლა რადიაციული გაცივებისას. ამ დროს წყნარ ამინდში ნიადაგის, ბალახისა და სხვა საგნების მიმდებარე ჰაერის ფენის ტემპერატურა იმდენად ეცემა, რომ წარმოიქმნება ხელსაყრელი პირობა მათ ზედაპირზე ჰაერში მყოფი წყლის ორთქლის სუბლიმაციისათვის. თრთვილი გამოიყოფა თოვლის ფიფქის მსგავსი ყინულის კრისტალების სახით.
თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია ღია უქარო ღამეები და ზედაპირის უსწორმასწოროებანი, რომელსაც გააჩნია მცირეოდენი სითბოგამტარიანობა (მაგ., ღია ნიადაგური საფარი). ტყეს დიდი გავლენა აქვს ნამსა და თრთვილზე. იგი განსაკუთრებით შეიმჩნევა ზამთარში ნისლიანი ამინდის დროს. მისგან გამოიყოფა წვრილი წყლის წვეთები და მომცრო მყინვარული კრისტალები. საქართველოში თრთვილი ხშირად გვიან შემოდგომაზე აღინიშნება.
თრთვილის კრისტალებს სუსტი ყინვებისას აქვთ ექვსწახნაგა პრიზმის, ზომიერი ყინვებისას ფირფიტის, ხოლო ძლიერი ყინვებისას ბლაგვი ნემსის ფორმა. თრთვილის წარმოქმნისათვის ყველაზე ხელსაყრელია დაბალი ტემპერატურაგამტარობის მქონე ნათელი წყნარი ღამეები და სხეულის ხორკლიანი ზედაპირები. ძლიერი ქარი აბრკოლებს თრთვილის წარმოქმნას, თუმცა სუსტი ქარი, რომელიც იწვევს ნოტიო ჰაერის ყველა ახალი მასის ცივ ზედაპირთან ურთიერთშეხებას პირიქით, ხელს უწყობს თრთვილის წარმოშობას. ხალხში და მხატვრულ ლიტერატურაში კრისტალურ ჭირხლს ხშირად თრთვილს უწოდებენ, რაც შეცდომაა და იმისათვის, რომ არ აგვერიოს ცნებები, უნდა აღინიშნოს, რომ თრთვილი არ წარმოიქმნება ძაფისებრ ზედაპირებზე.
თრთვილის ნაწილაკები თოვლის ფიფქებს წააგავს, თუმცა მისგან ნაკლებად სწორი ფორმით განირჩევა.
სქოლიო
- გობეჯიშვილი რ., კოტლიაკოვი ვ., გლაციოლოგია, თბ., 2006.