რომის კათოლიკური ეკლესია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
[[ფაილი:Pope Francis in March 2013.jpg|მინი|რომის პაპი [[ფრანცისკე]]]]
[[ფაილი:Pope Francis in March 2013.jpg|მინი|რომის პაპი [[ფრანცისკე]]]]
'''რომის კათოლიკური ეკლესია''' — ყველაზე მრავალრიცხოვანი [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული დენომინაცია]], რომელიც სხვა დენომინაციებისგან გამოირჩევა ინსტიტუციური ერთიანობით. 2005 წლის 31 დეკემბრისთვის კათოლიკეთა რიცხვი მსოფლიოში შეადგენდა 1.114.966.000-ს, რაც ქრისტიანობის 54,7%, ხოლო მსოფლიო მოსახლეობის 17,25%-ია.<ref>[http://www.fides.org/deu/documents/statistiche_ottobre_07_ted_.doc].</ref> კათოლიკე მორწმუნეები ოფიციალურად მსოფლიოს 238 ქვეყანაში არიან წარმოდგენილი. კათოლიკური ეკლესიის იერარქიას სათავეში უდგას რომის პაპი (ამჟამად [[ფრანცისკე]]), რომელიც ირჩევა [[კარდინალი (რელიგია)|კარდინალთა]] კოლეგიუმის მიერ (2007 წლის 5 აპრილისთვის კოლეგიუმში იმყოფებოდა 184 კარდინალი, აქედან 108 საარჩევნო უფლებით ანუ 80 წელზე ახალგაზრდა). კარდინლების შემდეგ პასუხისმგებლობა აკისრიათ სხვადასხვა რანგის [[ეპისკოპოსი|ეპისკოპოსებს]], რომელთა მთლიანი რაოდენობა 4.967-ია. ეპისკოპოსთა შორის გამორჩეულნია არიან პატრიარქები, რომელთა რაოდენობაც 13-ია (რომის გარდა), აქედან 3 ლათინური საპატრიარქოებს ([[ვენეცია]], [[იერუსალიმი]], [[ლისაბონი]]), ხოლო დანარჩენი 10 აღმოსავლური საპატრიარქოები. ზოგიერთი პატრიარქი ერთდროულად კარდინალიც შეიძლება იყოს. მღვდელთა რაოდენობა 2001 წლის მონაცემებით შეადგენს 405,067. მთელი კათოლიკური საეკლესიო ცხოვრების წესი დარეგულირებულია ეკლესიის კანონიკური კოდექსით, რომელიც ბოლოს 1983 ორ წიგნად გამოიცა: ერთი კოდექსი არეგულირებს ლათინური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესიის წესებს, ხოლო მეორე [[აღმოსავლური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესია|აღმოსავლური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესიის წესებს]]. ამის მიზეზია ის, რომ კათოლიკური ეკლესია აერთიანებს სხვადასხვა ლიტურგიულ წესს. 4 ლიტურგიული წესი დასავლური ტრადიციიდან მოდის: ძველი რომაული, ახალი რომაული, ამბროსიანული და მოზარაბული, და 4-იც აღმოსავლურიდან: სირიული რაც იგივეა რაც ძველი ასურული, სომხური, ბიზანტიური და ალექსანდრიული.
'''რომის კათოლიკური ეკლესია''' — ყველაზე მრავალრიცხოვანი აღმსარებლობა მსოფლიოში არსებულ [[რელიგია]]თა შორის. სხვა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] დენომინაციებისგან გამოირჩევა ინსტიტუციური ერთიანობით, რაც გულისხმობს იმას, რომ ყველა [[კათოლიკეები|კათოლიკე]] თავის ამქვეყნიურ მეთაურად მიიჩნევს [[რომის პაპი|რომის პაპს]]. 2018 წლის მონაცემებით კათოლიკეთა რიცხვი მსოფლიოში შეადგენს 1,329 მილიარდ ადამიანს, რაც მსოფლიოში ქრისტიანების 50,1%, ხოლო მსოფლიო მოსახლეობის 17,25%-ია.<ref>[http://www.fides.org/deu/documents/statistiche_ottobre_07_ted_.doc].</ref> კათოლიკეები მსოფლიოს ყველა კონტინენტზე ყველა ქვეყანაში არიან წარმოდგენილნი. კათოლიკეებს სწამთ, რომ ეკლესია დაარსებულია [[იესო ქრისტე]]ს მიერ და თავად მეთაურობს მას. მათი რწმენით, ქრისტე მართავს ეკლესიას რომის პაპისა და ეპისკოპოსთა დასის მეშვეობით. ქრისტემ [[წმინდა პეტრე]]ს, როგორც მოციქულთა მეთაურს, მიანდო, ყოფილიყო ეკლესიის პირველი მოძღვარი. მის შემდეგ კი მსახურებას ქრისტეს [[მეორედ მოსვლა]]მდე გააგრძელებენ პეტრეს უშუალო და უწყვეტი მემკვიდრეები, რომის ეპისკოპოსები, ანუ პაპები. კათოლიკური ეკლესიის იერარქიას სათავეში უდგას რომის პაპი (ამჟამად [[ფრანცისკე]]), რომელიც ირჩევა [[კარდინალი (რელიგია)|კარდინალთა]] კოლეგიუმის მიერ (2007 წლის 5 აპრილისთვის კოლეგიუმში იმყოფებოდა 184 კარდინალი, აქედან 108 საარჩევნო უფლებით ანუ 80 წელზე ახალგაზრდა). კარდინლების შემდეგ პასუხისმგებლობა აკისრიათ სხვადასხვა რანგის [[ეპისკოპოსი|ეპისკოპოსებს]], რომელთა მთლიანი რაოდენობა 4.967-ია. ეპისკოპოსთა შორის გამორჩეულნია არიან პატრიარქები, რომელთა რაოდენობაც 13-ია (რომის გარდა), აქედან 3 ლათინური საპატრიარქოებს ([[ვენეცია]], [[იერუსალიმი]], [[ლისაბონი]]), ხოლო დანარჩენი 10 აღმოსავლური საპატრიარქოები. ზოგიერთი პატრიარქი ერთდროულად კარდინალიც შეიძლება იყოს. მღვდელთა რაოდენობა 2001 წლის მონაცემებით შეადგენს 405,067. მთელი კათოლიკური საეკლესიო ცხოვრების წესი დარეგულირებულია ეკლესიის კანონიკური კოდექსით, რომელიც ბოლოს 1983 ორ წიგნად გამოიცა: ერთი კოდექსი არეგულირებს ლათინური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესიის წესებს, ხოლო მეორე [[აღმოსავლური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესია|აღმოსავლური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესიის წესებს]]. ამის მიზეზია ის, რომ კათოლიკური ეკლესია აერთიანებს სხვადასხვა ლიტურგიულ წესს. 4 ლიტურგიული წესი დასავლური ტრადიციიდან მოდის: ძველი რომაული, ახალი რომაული, ამბროსიანული და მოზარაბული, და 4-იც აღმოსავლურიდან: სირიული რაც იგივეა რაც ძველი ასურული, სომხური, ბიზანტიური და ალექსანდრიული.


კათოლიკური ეკლესიის ცენტრალური აღმასრულებელი, სასამართლო და საკანონმდებლო ორგანოების ერთობლიობას ჰქვია [[კურია]] და სრულად იმყოფება ვატიკანის ტერიტორიაზე. კურია შედგება სახელმწიფო სამდივნოს, [[კონგრეგაცია|კონგრეგაციების]], სასამართლოების, პაპისეული აკადემიებისა, საბჭოების და სხვა სამსახურებისგან. აქედან სახელმწიფო სამდივნო მაგალითად არის ვატიკანის საგარეო ურთიერთობებისთვის პასუხისმგებელი, ხოლო კონგრეგაციები, რომელთაც ვატიკანში მუდმივად მყოფი კარდინლები მეურვეობენ, უმაღლეს აღმასრულებელ ორგანოებად ითვლებიან.
კათოლიკური ეკლესიის ცენტრალური აღმასრულებელი, სასამართლო და საკანონმდებლო ორგანოების ერთობლიობას ჰქვია [[კურია]] და სრულად იმყოფება ვატიკანის ტერიტორიაზე. კურია შედგება სახელმწიფო სამდივნოს, [[კონგრეგაცია|კონგრეგაციების]], სასამართლოების, პაპისეული აკადემიებისა, საბჭოების და სხვა სამსახურებისგან. აქედან სახელმწიფო სამდივნო მაგალითად არის ვატიკანის საგარეო ურთიერთობებისთვის პასუხისმგებელი, ხოლო კონგრეგაციები, რომელთაც ვატიკანში მუდმივად მყოფი კარდინლები მეურვეობენ, უმაღლეს აღმასრულებელ ორგანოებად ითვლებიან.


სიტყვა „კათოლიკე“ [[ბერძნული ენა|ბერძნული]] წარმოშობისაა და ნიშნავს ყოვლის მომცველს, „საყოველთაოს“, „მსოფლიოს“. 1054 წელს მომხდარი [[დიდი სქიზმა|დიდი სქიზმის]]ს, ანუ ქრისტიანული სამყაროს ორად გაყოფის შემდეგ „კათოლიკე ეკლესიის“ სახელწოდება შეინარჩუნა ქრისტიანული სამყაროს დასავლეთ ნაწილმ, რომელიც ექვემდებარებოდა რომის პაპს.
საქართველოში კათოლიკეთა რიცხვი 2002 წლის აღწერით შეადგენს დაახლ. 35 000-ს ანუ მოსახლეობის 0,8%-ს. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ამ ციფრში იგულისხმებიან მხოლოდ რომის კათოლიკენი და არ იგულისხმება სომხურ-კათოლიკური მოსახლეობა, რომელიც მოსახლეობის ეთნიკურ აღწერაში გამოტოვებული არ არის (ასე 5,7%-ეთნიკურად სომხური მოსახლეობიდან მხოლოდ 3,9%-ია გრეგორიანული სარწმუნოების). ამგვარად, სომეხ კათოლიკეთა რიცხვი საქართველოში უნდა შეადგენდეს დაახლ. 60 000-ს. შესაბამისად კათოლიკეთა მთლიანი რიცხვი საქართველოში შეადგენს დაახლ. 95 000-ს (ანუ მოსახლეობის 2%-ს).
საქართველოში კათოლიკეთა რიცხვი 2014 წლის აღწერით შეადგენს დაახლ. 35 000-ს ანუ მოსახლეობის 0,8%-ს. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ამ ციფრში იგულისხმებიან მხოლოდ რომის კათოლიკენი და არ იგულისხმება სომხურ-კათოლიკური მოსახლეობა, რომელიც მოსახლეობის ეთნიკურ აღწერაში გამოტოვებული არ არის (ასე 5,7%-ეთნიკურად სომხური მოსახლეობიდან მხოლოდ 3,9%-ია გრეგორიანული სარწმუნოების). ამგვარად, სომეხ კათოლიკეთა რიცხვი საქართველოში უნდა შეადგენდეს დაახლ. 60 000-ს. შესაბამისად კათოლიკეთა მთლიანი რიცხვი საქართველოში შეადგენს დაახლ. 95 000-ს (ანუ მოსახლეობის 2%-ს).


== ლიტერატურა==
== რესურსები ინტერნეტში ==
*{{წიგნი | ავტორი= | series=| სათაური=„რელიგიები საქართველოში“| გამომცემლობა=[[საქართველოს სახალხო დამცველი|სახალხო დამცველის ბიბლიოთეკა]] |ადგილი=თბილისი|წელი=2018| origyear=|ბმული=| isbn=978-9941-0-0902-0| edition=|გვერდები=}}
* [http://www.fides.org/aree/news/newsdet.php?idnews=9803&lan=deu]
* [http://www.vatica.va ვატიკანის ოფიციალური საიტი]
* http://members.xoom.alice.it/pinodem/catgeorgia/catgeorgia/
* http://www.cathgeo.org
* მაჭარაშვილი გ., ექვთიმე ათონელი და კათოლიციზმი, თბ., 2009 [http://www.nplg.gov.ge/dlibrary/coll/0001/000637/];
* მაჭარაშვილი გ., გიორგი ათონელი და კათოლიციზმი, თბ., 2007 [http://www.nplg.gov.ge/dlibrary/coll/0001/000635/];
*


== სქოლიო ==
== სქოლიო ==
ხაზი 19: ხაზი 14:


{{ქრისტიანობის მიმდინარეობები}}
{{ქრისტიანობის მიმდინარეობები}}
{{მსოფლიო საეკლესიო კრებები}}
{{ვატიკანის თემები}}
{{ვატიკანის თემები}}
{{ესკიზი-რელიგია}}


[[კატეგორია:რომის კათოლიკური ეკლესია|*]]
[[კატეგორია:რომის კათოლიკური ეკლესია|*]]

08:35, 16 ნოემბერი 2020-ის ვერსია

რომის პაპი ფრანცისკე

რომის კათოლიკური ეკლესია — ყველაზე მრავალრიცხოვანი აღმსარებლობა მსოფლიოში არსებულ რელიგიათა შორის. სხვა ქრისტიანული დენომინაციებისგან გამოირჩევა ინსტიტუციური ერთიანობით, რაც გულისხმობს იმას, რომ ყველა კათოლიკე თავის ამქვეყნიურ მეთაურად მიიჩნევს რომის პაპს. 2018 წლის მონაცემებით კათოლიკეთა რიცხვი მსოფლიოში შეადგენს 1,329 მილიარდ ადამიანს, რაც მსოფლიოში ქრისტიანების 50,1%, ხოლო მსოფლიო მოსახლეობის 17,25%-ია.[1] კათოლიკეები მსოფლიოს ყველა კონტინენტზე ყველა ქვეყანაში არიან წარმოდგენილნი. კათოლიკეებს სწამთ, რომ ეკლესია დაარსებულია იესო ქრისტეს მიერ და თავად მეთაურობს მას. მათი რწმენით, ქრისტე მართავს ეკლესიას რომის პაპისა და ეპისკოპოსთა დასის მეშვეობით. ქრისტემ წმინდა პეტრეს, როგორც მოციქულთა მეთაურს, მიანდო, ყოფილიყო ეკლესიის პირველი მოძღვარი. მის შემდეგ კი მსახურებას ქრისტეს მეორედ მოსვლამდე გააგრძელებენ პეტრეს უშუალო და უწყვეტი მემკვიდრეები, რომის ეპისკოპოსები, ანუ პაპები. კათოლიკური ეკლესიის იერარქიას სათავეში უდგას რომის პაპი (ამჟამად ფრანცისკე), რომელიც ირჩევა კარდინალთა კოლეგიუმის მიერ (2007 წლის 5 აპრილისთვის კოლეგიუმში იმყოფებოდა 184 კარდინალი, აქედან 108 საარჩევნო უფლებით ანუ 80 წელზე ახალგაზრდა). კარდინლების შემდეგ პასუხისმგებლობა აკისრიათ სხვადასხვა რანგის ეპისკოპოსებს, რომელთა მთლიანი რაოდენობა 4.967-ია. ეპისკოპოსთა შორის გამორჩეულნია არიან პატრიარქები, რომელთა რაოდენობაც 13-ია (რომის გარდა), აქედან 3 ლათინური საპატრიარქოებს (ვენეცია, იერუსალიმი, ლისაბონი), ხოლო დანარჩენი 10 აღმოსავლური საპატრიარქოები. ზოგიერთი პატრიარქი ერთდროულად კარდინალიც შეიძლება იყოს. მღვდელთა რაოდენობა 2001 წლის მონაცემებით შეადგენს 405,067. მთელი კათოლიკური საეკლესიო ცხოვრების წესი დარეგულირებულია ეკლესიის კანონიკური კოდექსით, რომელიც ბოლოს 1983 ორ წიგნად გამოიცა: ერთი კოდექსი არეგულირებს ლათინური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესიის წესებს, ხოლო მეორე აღმოსავლური ტიპიკონის კათოლიკური ეკლესიის წესებს. ამის მიზეზია ის, რომ კათოლიკური ეკლესია აერთიანებს სხვადასხვა ლიტურგიულ წესს. 4 ლიტურგიული წესი დასავლური ტრადიციიდან მოდის: ძველი რომაული, ახალი რომაული, ამბროსიანული და მოზარაბული, და 4-იც აღმოსავლურიდან: სირიული რაც იგივეა რაც ძველი ასურული, სომხური, ბიზანტიური და ალექსანდრიული.

კათოლიკური ეკლესიის ცენტრალური აღმასრულებელი, სასამართლო და საკანონმდებლო ორგანოების ერთობლიობას ჰქვია კურია და სრულად იმყოფება ვატიკანის ტერიტორიაზე. კურია შედგება სახელმწიფო სამდივნოს, კონგრეგაციების, სასამართლოების, პაპისეული აკადემიებისა, საბჭოების და სხვა სამსახურებისგან. აქედან სახელმწიფო სამდივნო მაგალითად არის ვატიკანის საგარეო ურთიერთობებისთვის პასუხისმგებელი, ხოლო კონგრეგაციები, რომელთაც ვატიკანში მუდმივად მყოფი კარდინლები მეურვეობენ, უმაღლეს აღმასრულებელ ორგანოებად ითვლებიან.

სიტყვა „კათოლიკე“ ბერძნული წარმოშობისაა და ნიშნავს ყოვლის მომცველს, „საყოველთაოს“, „მსოფლიოს“. 1054 წელს მომხდარი დიდი სქიზმისს, ანუ ქრისტიანული სამყაროს ორად გაყოფის შემდეგ „კათოლიკე ეკლესიის“ სახელწოდება შეინარჩუნა ქრისტიანული სამყაროს დასავლეთ ნაწილმ, რომელიც ექვემდებარებოდა რომის პაპს. საქართველოში კათოლიკეთა რიცხვი 2014 წლის აღწერით შეადგენს დაახლ. 35 000-ს ანუ მოსახლეობის 0,8%-ს. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ამ ციფრში იგულისხმებიან მხოლოდ რომის კათოლიკენი და არ იგულისხმება სომხურ-კათოლიკური მოსახლეობა, რომელიც მოსახლეობის ეთნიკურ აღწერაში გამოტოვებული არ არის (ასე 5,7%-ეთნიკურად სომხური მოსახლეობიდან მხოლოდ 3,9%-ია გრეგორიანული სარწმუნოების). ამგვარად, სომეხ კათოლიკეთა რიცხვი საქართველოში უნდა შეადგენდეს დაახლ. 60 000-ს. შესაბამისად კათოლიკეთა მთლიანი რიცხვი საქართველოში შეადგენს დაახლ. 95 000-ს (ანუ მოსახლეობის 2%-ს).

ლიტერატურა

სქოლიო

  1. [1].

(XVI საუკუნე)
(XI საუკუნე)
უნია