ყულევი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ყულევი
სოფელი
	ყულევი;
	; რედუტ-კალე 1840 წელს
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ხობის მუნიციპალიტეტი
თემი	ყულევი
კოორდინატები	42°16′18″ ჩ. გ. 41°40′29″ ა. გ. / 42.27167° ჩ. გ. 41.67472° ა. გ.
დაარსდა	1804
ადრეული სახელები	რედუტ-კალე
ცენტრის სიმაღლე	2 მ
მოსახლეობა	280 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 97,9 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
	ყულევი ვიკისაწყობში

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

17:17, 28 სექტემბერი 2020-ის ვერსია

ყულევი — სოფელი დასავლეთ საქართველოში, სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის ხობის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (სოფელი ყულევი). ისტორიული ქალაქი რედუტ-კალე.

გეოგრაფია

მდებარეობს ოდიშის დაბლობზე, მდინარე ხობისწყლის შესართავთან, შავი ზღვის ნაპირას. ზღვის დონიდან 2 მეტრ სიმაღლეზე. ქალაქ ხობიდან დაშორებულია 18 კილომეტრით, ფოთიდან 15 კმ-ით.

ისტორია

ყულევის ტერიტორია დასახლებული იყო ძვ. წ. IV-III ათასწლეულებში. გამოვლენილია ორი ნამოსახლარი. ერთი მდინარე ხობის მარჯვენა მხარეს, ზღვის ნაპირას, და მეორე მისგან 300 მეტრზე, მდინარე ცივზე. მეორე ნამოსახლარის ზედა უგვიანესი ფენა ქალაქის ტიპის დასახლებადაა მიჩნეული.

1804 წელს ხობისწყლის შესართავში დაარსდა დასახლება სახელწოდებით რედიტ-კალე. მისი დაარსება უკავშირდება ამ ადგილებში რუსეთის ჯარის ნაწილების განლაგებას და რედუტის მოწყობას. რედუტ-კალე დასავლეთ საქართველოში განლაგებული რუსეთის ჯარის მთავარ სასურსათო ბაზად იქცა. იგი აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთის ერთ-ერთი ნავსადგური იყო, საიდანაც ამიერკავკასიაში შემოდიოდა ევროპული საქონელი. განსაკუთრებით გაიზარდა რედუტ-კალის მნიშვნელობა 1821 წლიდან, როდესაც ამიერკავკასიაში შეღავათიანი სატრანზიტო სავაჭრო ტარიფი დაწესდა. ამ დროს მისი მოსახლეობა 400 ადამიანი იყო, ხოლო გარნიზონში 600-700 ჯარისკაცი იდგა. 1822 წელს რედუტ-კალეში ინგლისური საქონლის სავაჭრო დუქანი გახსნა იაკობ მარმა. ვაჭრების უმეტესობა იყო სომეხი და ბერძენი. 1846 წელს დასახლებამ სანავსადგურო ქალაქის სტატუსი მიიღო.^[2] ყირიმის ომის (1853-1856) დროს, 1854 წელს, რედუტ-კალე ჯერ ოსმალეთის ესკადრამ დაბომბა, შემდეგ რუსეთის ჯარებმა ააფეთქეს. პარიზის საზავო ხელშეკრულების (1856) თანახმად, 21 მარტს ოსმალებმა დათმეს რედუტ-კალე, მაგრამ ქალაქიდან გასვლისას გადაწვეს. ამის შემდეგ მისი მნიშვნელობა დაეცა.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 280 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1864^[3]	385
1876^[4]	617	331	286
1897^[5]	780
1910^[6]	787	408	379
1922^[5]	729
1926^[5]	872
2002^[7]	359	170	189
2014^[1]	280	145	135

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 662.
პაჭკორია მ., რედუტ-კალე ყულევი, თბ., 1968;

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
↑ Полное собрание законов Российской империи. Собрание 2. - Санкт-Петербург
↑ Кавказский календарь на 1865 год გვ. 305
↑ Кавказский календарь на 1878 год გვ. 320
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 Cities and towns of Georgia pop-stat.mashke.org
↑ Кавказский календарь на 1912 год
↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II

[აღწერა_2014-1] 1.0 ^1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.

[2] Полное собрание законов Российской империи. Собрание 2. - Санкт-Петербург

[3] Кавказский календарь на 1865 год გვ. 305

[4] Кавказский календарь на 1878 год გვ. 320

[pop-stat.mashke.org-5] 5.0 ^5.1 ^5.2 Cities and towns of Georgia pop-stat.mashke.org

[6] Кавказский календарь на 1912 год

[აღწერა_2002-7] საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{ინფოდაფა დასახლება
-|სტატუსი                  =  [[სოფელი]]
+|სტატუსი = [[სოფელი]]
-|ქართული სახელი        =ყულევი
+|ქართული სახელი = ყულევი
-|მშობლიური სახელი   =
+|მშობლიური სახელი =
-|ქვეყანა                  = საქართველო
+|ქვეყანა = საქართველო
+|დაქვემდებარება =
-|პანორამა =Redout Kale port. 1840s.JPG
+|პანორამა = Redout Kale port. 1840s.JPG
-|პანორამის სიგანე  =
+|პანორამის სიგანე =
-|წარწერა =რედუტ-კალე 1840 წელს
+|წარწერა = რედუტ-კალე 1840 წელს
-  |lat_dir =N  |lat_deg =42  |lat_min =16|lat_sec =18
-  |lon_dir =E  |lon_deg =41   |lon_min =40|lon_sec =29
+ |lat_dir =N |lat_deg =42 |lat_min =16 |lat_sec =18
+ |lon_dir =E |lon_deg =41 |lon_min =40 |lon_sec =29
-|CoordAddon             = type:city(466100)_region:
+ |CoordAddon = type:city(466100)_region:
-|CoordScale             =
+ |CoordScale =
-|ქვეყნის რუკის ზომა     =300
-|ქვეყნის რუკა=
+|ქვეყნის რუკის ზომა = 300
+|ქვეყნის რუკა =
-|რეგიონის რუკის ზომა    =
-|რეგიონის რუკა=
+|რეგიონის რუკის ზომა = 300
+|რეგიონის რუკა =
-|რაიონის რუკის ზომა     =
+|რაიონის რუკის ზომა = 300
-|რეგიონის ტიპი             =   მხარე
+|რეგიონის ტიპი = მხარე
-|რეგიონი                  =     სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე
+|რეგიონი = სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე
-|შიდა დაყოფა             =
+|რეგიონი ცხრილში =
-|რაიონის ტიპი             =მუნიციპალიტეტი
+|შიდა დაყოფა =
-|რაიონი                   =  ხობის მუნიციპალიტეტი
+|რაიონის ტიპი = მუნიციპალიტეტი
-|თემი                 =
+|რაიონი = ხობის მუნიციპალიტეტი
-|მმართველის ტიპი        =
+|თემი = ყულევი
-|მმართველი                   =
+|მმართველის ტიპი =
-|დაარსების თარიღი      = 1804
+|მმართველი =
-|პირველი ხსენება       =
+|დაარსების თარიღი = 1804
-|წინა სახელები           = [[რედუტ-კალე]]
+|პირველი ხსენება =
-|ფართობი                 =
+|წინა სახელები = [[რედუტ-კალე]]
-|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე {{!}} ზღვის დონიდან
+|სტატუსი-დან =
-|დასახლების ცენტრის სიმაღლე= 2
+|ფართობი =
-|კლიმატი=
+|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან
-|მოსახლეობა              = 280<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title= მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=7 ნოემბერი, 2016}}</ref>
+|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 2
-|აღწერის წელი           = 2014
+|კლიმატი =
-|სიმჭიდროვე              =
+|ოფიციალური ენა =
-|აგლომერაცია            =
+|მოსახლეობა = 280<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title=მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=7 ნოემბერი, 2016}}</ref>
-|ეროვნული შემადგენლობა    = [[ქართველები]] 98%<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref>
+|აღწერის წელი = 2014
-|საწრმუნოებრივი შემადგენლობა =
+|სიმჭიდროვე =
-|დროის სარტყელი            = +4
+|აგლომერაცია =
-|DST                     =
+|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 97,9 %
-|სატელეფონო კოდი          = +995
+|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია|მართლმადიდებლები]]
-|საფოსტო ინდექსი         =
+|ეთნოქორონიმი =
-|საიტი                    =
+|დროის სარტყელი = +4
-|კატეგორია ვიკისაწყობში =Redout-Kale
+|DST =
+|სატელეფონო კოდი = +995
+|საფოსტო ინდექსი =
+|საავტომობილო კოდი =
+|საიტი =
+|კატეგორია ვიკისაწყობში = Redout-Kale
 }}
-'''ყულევი''' — [[სოფელი]] დასავლეთ [[საქართველო]]ში, [[ხობის მუნიციპალიტეტი|ხობის მუნიციპალიტეტში]], ისტორიული ქალაქი [[რედუტ-კალე]].
+'''ყულევი''' — [[სოფელი]] დასავლეთ [[საქართველო]]ში, [[სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე|სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის]] [[ხობის მუნიციპალიტეტი|ხობის მუნიციპალიტეტში]], [[თემი]]ს ცენტრი (სოფელი ყულევი). ისტორიული ქალაქი [[რედუტ-კალე]].
 ==გეოგრაფია==
-მდებარეობს [[ოდიშ–გურიის დაბლობი|ოდიშის დაბლობზე]], [[მდინარე]] [[ხობი (მდინარე)|ხობის]] შესართავთან, [[შავი ზღვა|შავი ზღვის]] ნაპირას.[[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2 [[მეტრი|მეტრ]] სიმაღლეზე. ქალაქ [[ხობი]]დან დაშორებულია 18 [[კილომეტრი]]თ, [[ფოთი]]დან 15 კმ-ით.
+მდებარეობს [[ოდიშ–გურიის დაბლობი|ოდიშის დაბლობზე]], [[მდინარე]] [[ხობისწყალი|ხობისწყლის]] შესართავთან, [[შავი ზღვა|შავი ზღვის]] ნაპირას. [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2 [[მეტრი|მეტრ]] სიმაღლეზე. ქალაქ [[ხობი]]დან დაშორებულია 18 [[კილომეტრი]]თ, [[ფოთი]]დან 15 კმ-ით.
 ==ისტორია==
 ყულევის ტერიტორია დასახლებული იყო ძვ. წ. IV-III ათასწლეულებში. გამოვლენილია ორი ნამოსახლარი. ერთი მდინარე ხობის მარჯვენა მხარეს, ზღვის ნაპირას, და მეორე მისგან 300 მეტრზე, მდინარე ცივზე. მეორე ნამოსახლარის ზედა უგვიანესი ფენა ქალაქის ტიპის დასახლებადაა მიჩნეული.
-წელს ხობისწყლის შესართავში დაარსდა დასახლება სახელწოდებით რედიტ-კალე. მისი დაარსება უკავშირდება ამ ადგილებში რუსეთის ჯარის ნაწილები განლაგებას და რედუტი მოწყობას. რედუტ-კალე დასავლეთ საქართველოში განლაგებული რუსეთის ჯარის მთავარ სასურსათო ბაზად იქცა. იგი აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთის ერთ-ერთი ნავსადგური იყო, საიდანაც ამიერკავკასიაში შემოდიოდა ევროპული საქონელი. განსაკუთრებით გაიზარდა რედუტ-კალის მნიშვნელობა 1821 წლიდან, როდესაც ამიერკავკასიაში შეღავათიანი სატრანზიტო სავაჭრო ტარიფი დაწესდა. ამ დროს მისი მოსახლეობა 400 ადამიანი იყო, ხოლო გარნიზონში 600-700 ჯარისკაცი იდგა. 1822 წელს რედუტ-კალეში ინგლისური საქონლის სავაჭრო დუქანი გახსნა [[იაკობ მარი|იაკობ მარმა]]. ვაჭრების უმეტესობა იყო [[სომხები|სომეხი]] და [[ბერძნები|ბერძენი]]. 1846 წელს დასახლებამ სანავსადგურო ქალაქის სტატუსი მიიღო.<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003821730#?page=650 Полное собрание законов Российской империи. Собрание 2. - Санкт-Петербург]</ref> [[ყირიმის ომი]]ს (1853-1856) დროს, 1854 წელს, რედუტ-კალე ჯერ ოსმალეთის ესკადრამ დაბომბა,  შემდეგ რუსეთის ჯარებმა ააფეთქეს. პარიზის საზავო ხელშეკრულების (1856) თანახმად, 21 მარტს ოსმალებმა დათმეს რედუტ-კალე, მაგრამ ქალაქიდან გასვლისას გადაწვეს. ამის შემდეგ მისი მნიშვნელობა დაეცა.
+წელს ხობისწყლის შესართავში დაარსდა დასახლება სახელწოდებით რედიტ-კალე. მისი დაარსება უკავშირდება ამ ადგილებში რუსეთის ჯარის ნაწილების განლაგებას და რედუტის მოწყობას. რედუტ-კალე დასავლეთ საქართველოში განლაგებული რუსეთის ჯარის მთავარ სასურსათო ბაზად იქცა. იგი აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთის ერთ-ერთი ნავსადგური იყო, საიდანაც ამიერკავკასიაში შემოდიოდა ევროპული საქონელი. განსაკუთრებით გაიზარდა რედუტ-კალის მნიშვნელობა 1821 წლიდან, როდესაც ამიერკავკასიაში შეღავათიანი სატრანზიტო სავაჭრო ტარიფი დაწესდა. ამ დროს მისი მოსახლეობა 400 ადამიანი იყო, ხოლო გარნიზონში 600-700 ჯარისკაცი იდგა. 1822 წელს რედუტ-კალეში ინგლისური საქონლის სავაჭრო დუქანი გახსნა [[იაკობ მარი|იაკობ მარმა]]. ვაჭრების უმეტესობა იყო [[სომხები|სომეხი]] და [[ბერძნები|ბერძენი]]. 1846 წელს დასახლებამ სანავსადგურო ქალაქის სტატუსი მიიღო.<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003821730#?page=650 Полное собрание законов Российской империи. Собрание 2. - Санкт-Петербург]</ref> [[ყირიმის ომი]]ს (1853-1856) დროს, 1854 წელს, რედუტ-კალე ჯერ ოსმალეთის ესკადრამ დაბომბა, შემდეგ რუსეთის ჯარებმა ააფეთქეს. პარიზის საზავო ხელშეკრულების (1856) თანახმად, 21 მარტს ოსმალებმა დათმეს რედუტ-კალე, მაგრამ ქალაქიდან გასვლისას გადაწვეს. ამის შემდეგ მისი მნიშვნელობა დაეცა.
 ==დემოგრაფია==
@@ ხაზი 61: / ხაზი 67: @@
 ! აღწერის წელი !! მოსახლეობა !! კაცი !! ქალი
 |-
 | 1864<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825036#?page=305 Кавказский календарь на 1865 год გვ. 305]</ref> || 385 || ||
 |-
-|  1876<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825022#?page=320 Кавказский календарь на 1878 год გვ. 320]</ref> || {{ზრდა}} 617||331|| 286
+| 1876<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003825022#?page=320 Кавказский календарь на 1878 год გვ. 320]</ref> || {{ზრდა}} 617 || 331 || 286
 |-
-|  1897<ref name="pop-stat.mashke.org">[http://pop-stat.mashke.org/georgia-cities.htm Cities and towns of Georgia] pop-stat.mashke.org</ref> || {{ზრდა}} 780||||
+|  1897<ref name="pop-stat.mashke.org">[http://pop-stat.mashke.org/georgia-cities.htm Cities and towns of Georgia] pop-stat.mashke.org</ref> || {{ზრდა}} 780 || ||
 |-
-| 1910<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003824988#?page=285 Кавказский календарь на 1912 год]</ref> || {{ზრდა}} 787|| 408||379
+| 1910<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003824988#?page=285 Кавказский календарь на 1912 год]</ref> || {{ზრდა}} 787 || 408 || 379
 |-
-| 1922<ref name="pop-stat.mashke.org" /> || {{კლება}}  729|| ||
+| 1922<ref name="pop-stat.mashke.org" /> || {{კლება}} 729 || ||
 |-
-| 1926<ref name="pop-stat.mashke.org" /> || {{ზრდა}}  872|| ||
+| 1926<ref name="pop-stat.mashke.org" /> || {{ზრდა}} 872 || ||
 |-
-| 2002<ref name="აღწერა 2002" /> || {{კლება}} 359 || 170 || 189
+| 2002<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref> || {{კლება}} 359 || 170 || 189
 |-
 | 2014<ref name="აღწერა 2014" /> || {{კლება}} 280 || 145 || 135
@@ ხაზი 84: / ხაზი 90: @@
 ==ლიტერატურა==
 *{{ქსე|10|662|}}
-*''პაჭკორია მ.'',  რედუტ-კალე ყულევი, თბ., 1968;
+*''პაჭკორია მ.'', რედუტ-კალე ყულევი, თბ., 1968;
 ==სქოლიო==
@@ ხაზი 90: / ხაზი 96: @@
 {{ხობის მუნიციპალიტეტი}}
 [[კატეგორია:ხობის მუნიციპალიტეტის პორტები]]
 [[კატეგორია:ყულევის თემის სოფლები]]