დედა ტერეზა

დედა ტერეზა

დედა ტერეზა (ალბ. Agnes Gonxha Bojaxhiu; დ. 26 აგვისტო, 1910 — გ. 5 სექტემბერი, 1997) — ალბანელი კათოლიკე მონაზონი, რომელმაც დააფუძნა ორგანიზაცია „ქველმოქმედების მისიონერები“ და 1979 წელს ჰუმანიტარული საქმიანობისთვის ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა. 40 წლის განმავლობაში თავი მიუძღვნა კალკუტის ღარიბთა, დავრდომილთა და ობოლთა მოვლას ინდოეთში.

მისიონერთა ორგანიზაციის ზრდასთან ერთად, მისი წევრები სხვა ქვეყნებშიც იწყებენ საქველმოქმედო საქმიანობას და უკვე 1970-იანი წლებისთვის დედა ტერეზა მსოფლიოში განთქმული ხდება ჰუმანიტარული საქმიანობისა და ღარიბთა და უმწეოთა დახმარებისთვის. გარდაცვალების შემდეგ რომის პაპმა იოანე პავლე II-მ იგი ნეტარად შერაცხა, ხოლო 2016 წელს პაპმა ფრანცისკემ ის წმინდანად

მონაზონი და მისიონერი დედა ტერეზა, რომელიც კათოლიკური ეკლესიის სახელით კალკუტას წმინდა ტერეზით იყო ცნობილი, სიცოცხლე მიუძღვნა ავადმყოფების და ღარიბების მოვლაზე.  მაკედონიაში, რომელიც ალბანეთის წარმოშობის მშობლებში დაიბადა და 17 წლის განმავლობაში ინდოეთში ასწავლიდა. მისი ბრძანებით შეიქმნა ჰოსპისი:  უსინათლოთა, ასაკოვანთა და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ცენტრები და კეთროვანი კოლონია.
დედა ტერეზის მშობლები, ნიკოლა და დრანაფილე ბოჯაქსიუ იყვნენ ალბანური წარმოშობით; მამისი მეწარმე იყო, რომელიც მუშაობდა სამშენებლო კონტრაქტორად და სამკურნალო და სხვა საქონლის მოვაჭრედ.  ბოჯაქსი ერთგულ კათოლიკე ოჯახს წარმოადგენდა და ნიკოლა ღრმად იყო ჩაბმული როგორც ადგილობრივ ეკლესიაში, ასევე საქალაქო პოლიტიკაში, 
მამის გარდაცვალების შემდეგ, აგნესი არაჩვეულებრივად დაუახლოვდა დედას, ღვთისმოსავ და თანამგრძნობ ქალს, რომელიც ქალიშვილობაში აღძრა ქველმოქმედების ღრმა ვალდებულება. იქ ადამიანების უმრავლესობა არ იყვნენ მდიდრები, ამიტომ დრანა ბოჯახიუმ გამოუცხადა ღია მიწვევა ქალაქის ღარიბებს ოჯახთან ერთად სადილად.  "ჩემო შვილო, არასოდეს ჭამო ერთი პირის ღრუ, თუ სხვას არ გაზიარებ," ურჩია მან თავის ქალიშვილს.  როდესაც აგნსმა ჰკითხა, ვინ არიან ისინი, ვინც მათთან ერთად ჭამდნენ, დედამ ერთნაირად უპასუხა: "ზოგიერთი მათგანი ჩვენი ურთიერთობაა, მაგრამ ყველა მათგანი ჩვენი ხალხია".



განათლება და მონაზვნობა

აგნესი დაესწრო მონასტერის დაწყებით სკოლას, შემდეგ კი სახელმწიფო სკოლში სწავლობდა.  როგორც გოგონა, ის მღეროდა ადგილობრივ  გუნდში და ხშირად სთხოვეს სოლო სიმღერას.  12 წლის ასაკში ერთ ასეთ მოგზაურობაში, როდესაც მან პირველად იგრძნო მოწოდება რელიგიური ცხოვრებისკენ.  ექვსი წლის შემდეგ, 1928 წელს, 18 წლის აგნეს ბოჯაჯიუმ გადაწყვიტა მონაზონი გამხდარიყო და ირლანდიაში,  დედაქალაქ დუბლინში გაემგზავრა, ლორეთოს დებთან.  სწორედ იქ დაარქვა მას სახელი მერი  ტერეზა.

ერთი წლის შემდეგ, ქალბატონი მერი ტერეზა გაემგზავრა ინდოეთში დარჟელინში, ახალდაქორწინებული პერიოდისთვის;  1931 წლის მაისში მან დადო პირველი აღთქმა პროფესია.  ამის შემდეგ იგი გააგზავნეს კალკუტაში, სადაც მას დაევალა მასწავლებლობა წმიდა მარიამის საშუალო სკოლის ქალთა სკოლაში. 
მას შემდეგ, რაც დედა ტერეზა მორჩილების ფიცით იღებდა, მან ვერ დატოვა მონასტერი ოფიციალური ნებართვის გარეშე.  თითქმის წელიწად-ნახევრის ლობირების შემდეგ, 1948 წლის იანვარში მან საბოლოოდ მიიღო თანხმობა ამ ახალი ზარის გატარებაზე.  აგვისტოში,  რომელიც მას მთელი სიცოცხლის განმავლობაში ატაარებდა საზოგადოებაში, მან დატოვა ლორეოს მონასტერი და წავიდა ქალაქგარეთ.



საქველმოქმედო მისიონერები

როდესაც მისი კრების რიგები იზრდებოდა და შემოდიოდა შემოწირულობებით მთელს ინდოეთში და მთელს მსოფლიოში, დედა ტერეზას საქველმოქმედო საქმიანობის ფარგლები ექსპონენტურად გაფართოვდა.  1950-60-იანი წლების განმავლობაში მან ჩამოაყალიბა  ბავშვთა სახლი, საოჯახო კლინიკა და სამედიცინო კლინიკები.

1971 წელს დედა ტერეზა გაემგზავრა ნიუ – იორკში, რათა გაეხსნა თავისი პირველი ამერიკული საქველმოქმედო სახლი, ხოლო 1982 წლის ზაფხულში, იგი ფარულად გაემგზავრა ბეირუთში, ლიბანი, სადაც მან გადალახა ქრისტიანული აღმოსავლეთი ბეირუთი და მუსლიმანური დასავლეთი ბეირუთი, ბავშვების დასახმარებლად.    1985 წელს დედა ტერეზა დაბრუნდა ნიუ – იორკში და ისაუბრა გაეროს გენერალური ასამბლეის 40 წლის იუბილეზე.  სანამ ის იმყოფებოდა, მან ასევე გახსნა საჩუქრად სახლი, რომელიც იზრუნებს აივ / შიდსით ინფიცირებულთათვის.

 მას მიენიჭა ინდოეთის სამკაული,  ასევე საბჭოთა კავშირის ახლანდელი უნაყოფო საბჭოთა კავშირის სამშვიდობო კომიტეტის ოქროს მედლს.  1979 წელს დედა ტერეზა მიენიჭა ნობელის პრემია, მისი საქმიანობის "კაცობრიობის ტანჯვაში დახმარების მისაღწევად".

დედა ტერეზას კრიტიკა

მიუხედავად ამ ფართო ქებისა, დედა ტერეზის ცხოვრება და მოღვაწეობა მისი წინააღმდეგობათა გარეშე არ გასულა.  კერძოდ, მან კრიტიკა გამოთქვა კათოლიკური ეკლესიის ზოგიერთი უფრო საკამათო მოძღვრების, მაგალითად, კონტრაცეფციის და აბორტის საწინააღმდეგოდ, ვოკალური მხარდაჭერის გამო.  ”ვგრძნობ, რომ დღეს მშვიდობის უდიდესი გამანადგურებელი, აბორტია”, - თქვა დედა ტერეზა 1979 წლის ნობელის ლექციაზე.

ჯანმრთელობის გაუარესების რამდენიმე წლის შემდეგ, მათ შორის გულის, ფილტვებისა და თირკმელების პრობლემებით დედა ტერეზა გარდაიცვალა 1997 წლის 5 სექტემბერს, 87 წლის ასაკში.

ერთმორწმუნე წერილში ერთგულ წერილში მან დაწერა: "სად არის ჩემი რწმენა - ღრმად ჩაფლულიც კი, იქ არაფერია, მაგრამ სიცარიელე და სიბნელე - ღმერთო ჩემო", .

დედა ტერეზის სასწაულები 

2002 წელს ვატიკანმა აღმოაჩინა სასწაული, რომელშიც მოხდა ინდოელი ქალი, სახელად მონიკა ბესრა, რომელმაც თქვა, რომ მუცლის სიმსივნისგან განიკურნა დედა ტერეზას შუამავლობით. 

დედა ტერეზა წმინდანად შერაცხეს 2016 წლის 4 სექტემბერს, მისი გარდაცვალების 19 წლისთავიდან ერთი დღით ადრე.  რომის პაპის ხელმძღვანელობდა მასას, რომელიც ვატიკანის ქალაქ პეტრეს მოედანზე გაიმართა.  ათობით ათასი კათოლიკოსი და მომლოცველი მთელი მსოფლიოდან დაესწრნენ კანონსაციას იმ ქალის აღსანიშნავად, რომელთაც სიცოცხლის განმავლობაში უწოდეს  წმინდანად აღიარეს, ღარიბებთან საქველმოქმედო საქმიანობის გამო.
რომის პაპმა ისაუბრა დედა ტერეზაზე სამსახურებრივი ცხოვრების შესახებ.  ”დედა ტერეზა, თავისი ცხოვრების ყველა ასპექტში, ღვთიური წყალობის გულუხვი გამავრცელებელი იყო. ყველასთვის ხელმისაწვდომი გახადა მისი თავშესაფარები" - თქვა.
   მოკლე იმფორმაცია

აგენეს გონჯა ბოიაჯუ(1910-1997) ალბანელი წარმოშობის კათოლიკე მონაზონი, რომელიც დედა ტერეზა კალკუტელის სახელითაა ცნობილი მთელ მსოფლიოში. დედა ტერეზა ინდოეთის ქალაქ კალკუტაში მოღვაწეობდა. აქ მან მიუსაფართა და მომაკვდავთათვის თავშესაფარი გახსნა და თავისი ცხოვრების 50 წელიწადი "ღარიბთა შორის უღარიბესების" სამსახურში გაატარა. დედა ტერესას მიერ 1950 წელს დაფუძვნებულ ქველმოქმედ მისიონერთა ორდენის (1965 წელს აკურთხა პაპმა პავლე VI-მ) თაოსნობით ანალოგიური 450 თავშესაფარი გახსნა მსოფლიოს 111 ქვეყანაში. ამ თავშესაფარებში ყოველწლიურად 500 000 უღარიბეს  ოჯახს აპურებდნენ, 20 000 ბავშვს განათლებას აძლევდნენ და 90 000 კეთროვანს მკურნალობდნენ. დედა ტერეზა კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდა აბორტსა და კონტრაცეფციას. გარდა ამისა, მიაჩნდა, რომ სათანადოდ არ ხდებოდა თანამედროვე ტექნოლოგიებისა და სამეცნიერო მიღწევების გამოყენება ადამიანების სიცოცხლის გადასარჩენად. უარს ამბობდა ისეთი შემოწირულობების მიღებაზეც, რომელთა წარმომავლობაც საეჭვოდ ეჩვენებოდა. 1979 წელს დედა ტერეზას მშვიდობის დარგში ნობელის პრემია მიანიჭეს, ხოლო 2003 წელს რომის პაპმა იოანე პავლემ იგი ნეტარად შერაცხა.

ბიოგრაფია

დედა ტერეზა 1910 წლის 27 აგვისტოს დაიბადა მაკედონიის ქალაქ სკოპიეში, ალბანელი არომუნების ოჯახში.

როდესაც 18 წელი შეუსრულდა, ირლანდიაში წავიდა, სადაც მონაზონთა ორდენში ჩაირიცხა „ლორეცოს ირლანდიელ დებში“.

1931 წელს გახდა მონაზონი და მიიღო სახელი ტერეზა, 1927 წელს წმინდად შერაცხულ მონაზონ–კარმელიტი ტერეზას პატივსაცემად, რომელიც ცნობილი იყო მისი კეთილი და ქველმოქმედი ბუნებით.

მალე ორდენმა იგი კალკუტაში გაგზავნა და 20 წლის განმავლობაში წმინდა მარიას ქალთა სკოლაში ასწავლიდა. 1946 წლის 10 ოქტომბერს, მან ორდენიდან გაჭირვებულთა და მიუსაფართა მზრუნველობის ნებართვა მიიღო. 1948 წელს ჩამოაყალიბა ორდენის საქველმოქმედო გაერთიანება, რომლის საქმიანობასაც გაჭირვებულთა შეფარება და მკურნალობა წარმოადგენდა, მიუხედავად მათი ეროვნებისა და სარწმუნოებისა.

1965 წელს ორდენის ქველმოქმედების საზღვრები ინდოეთს გასცდა და ამჟამად მას მსოფლიოს 111 ქვეყანაში 400 ფილიალი და 120 ქვეყანაში 700 გაჭირვებულთა თავშესაფარი გააჩნია. როგორც წესი, ისინი ჩნდებიან სტიქიურად განადგურებულ და ეკონომიკურად მძიმე მდგომარეობაში მყოფ ქვეყნებში.

1973 წელს ტერეზა ტემლპტონოვის პრემიის პირველი ლაურეატი გახდა რელიგიის პროგრესში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის.

1979 წელს დედა ტერეზას მიენიჭა ნობელის პრემია.

ის გარდაიცვალა 1997 წელს 87 წლის ასაკში, ხოლო 2003 წლის ოქტომბერში კათოლიკურმა ეკლსიამ იგი წმინდანად შერაცხა.

ერთხელ დედა ტერეზამ თქვა:

„ვინაიდან ჩვენ არ შეგვიძლია დავინახოთ ქრისტე, ამიტომ ჩვენ არ ძალგვიძს ვაჩვენოთ მას ჩვენი სიყვარული, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია დავინახოთ ჩვენს გარშემო მყოფი ადამიანები და მათთან ურთიერთობაში გამოვავლინოთ ის სიყვარული, რასაც გამოვავლენდით ქრისტესთან თუ მის დანახვას შევძლებდით“

სულიერება

დედა ტერეზა სიცოცხლის ბოლომდე განიცდიდა რწმენის უკმარისობას და ებრძოდა საკუთარ თავს, რათა დაეძლია ურწმუნოება და ყოფილიყო რელიგიურად უფრო მტკიცე:

„სად არის ჩემი რწმენა? სადღაც შიგნით სიღრმეშიც... კი არ არის არაფერი სიცარიელისა და სიბნელის გარდა... თუ ღმერთი არსებობს–გთხოვ შემინდე. როდესაც მე ვცდილობ ჩემი ფიქრი ზეცას შევუერთო, მიჩნდება ისეთი განცდა, თითქოს ეს აზრები ისევე მე მიბრუნდებიან, მიბრუნდებიან ბასრ დანებად, რომლებიც ჩემ სულ მოუშუშებელ იარებს აყენებენ... ო როგორი მტკივნეულია ეს შეუცნობელი ტკივილი–მე არ მაქვს რწმენა. უარყოფილი, სიცარიელე, ურწმუნოება, ყოვლგვარი სურვილის გარეშე... რისთვის ვიბრძვი მე? თუ არ არსებობს ღმერთი, ვერ იარსებებს სული. თუ არ არსებობს სული, მაშინ არც შენ არსებობ იესო.“

ჯილდოები

პრეზიდენტი რეიგანი დედა ტერეზას თავისუფლების მედალს გადასცემს. ცერემონია თეთრ სახლში მიმდინარეობს.

• ინდური ორდენი „ლოტოსის ქალბატონი“
• პავლე VI–მ რომის პაპის იოანე XXIII–ის ჯილდო გადასცა მშვიდობის სამსახურში გულმხურვალედ დგომისთვის.(1976)
• ნობელის პრემია (1979)
• „თავისუფლების მედალი“, მიიღო აშშ–ს პრეზიდენტისგან, რონალდ რეიგანისგან.(1985)

და სხვანი.

ხსოვნა

• დედა ტერეზას სახელი ჰქვია ალბანეთში მსხვილ საერთაშორისო აეროპორტს.
• გადაღებულია დოკუმენტური ფილმი სახელად "დედა ტერეზა" და დადგმულია მიუზიკლი.

ციტატები

დედა ტერეზას მემორიალი მშობლიურ ქალაქ სკოპში

– ადამიანები სულელები, ალოგიკურები და ეგოისტები არიან; არა უშავს შეუნდეთ მათ.

– თუ თქვენ გააკეთეთ სიკეთე და ხალხმა ბრალი დაგდოთ საიდუმლო პირად მიზნებში; არა უშავს, აკეთეთ სიკეთე.

– თუ თქვენ მიაღწიეთ წარმატებას და გამოგიჩნდენ ცრუ მეგობრები და ნამდვილი მტრები; არა უშავს, მიაღწიეთ წარმატებას.

– თუ თქვენ პატიოსანი და გულღია ხართ, ხალხი მოგატყუებთ თქვენ; არა უშავს, იყავით პატიოსანი და გულღია.

– რასაც თქვენ აშენებდით წლობით, ის შეიძლება ერთ წუთში დაინგრეს; არა უშავს, აშენეთ.

– თუ თქვენ მოიპოვეთ ბედნიერება, სხვებს შეშურდებათ; არა უშავს, იყავით ბედნიერი.

– სიკეთე, რომელიც თქვენ დღეს გააკეთეთ, ხალხი მას ხვალ უკვე დაივიწყებს; არა უშავს აკეთეთ სიკეთე.

– იყავით განსხვავებული ხალხისგან საუკეთესოთი რაც გაგაჩნიათ, თუმცა ეს არასდროს არ იქნება საკმარისი; არა უშავს, გამოეყავით მათ საუკეთესოთი. საბოლოოდ რასაც თქვენ აკეთებთ ხალხს არ სჭირდება; ეს მხოლოდ თქვენ და ღმერთს გჭირდებათ; ილოცეთ ერთად და უერთგულეთ მარტომ.

„ჩვენთვის არ არსებობს განსხვავება ეროვნებაში, კანის ფერში, რელიგიაში. ყველა ადამიანი ჩვენთვის ღვთის შვილია. ყველა იმსახურებს ჩვენს დახმარებას, ყველა შექმნილია რათა უყვარდეს და უყვარდეთ. ქველმოქმედება–ეს არის დიდი ძალა, რომელიც აკავშირებს და აერთიანებს ადამიანებს. ქველმოქმედება აახლოვებს და ამეგობრებს. მხოლოდ ქველმოქმედებას ძალუძს აღაფრთოვანოს ყოველი სულიერი, რადგან ეს საქმე უფლის ხელიდან მომდინარეობს.“

„თქვენ ხართ მატერიალურად უზრუნველყოფილი, თქვენ გაქვთ ყველაფერი ამ ქვეყანაზე, მაგრამ თქვენი გული მწუხარებით სავსეა. დავუშვათ თქვენ არ განაღვლებთ ის რაც არ გაქვთ–უბრალოდ მიდით ადამიანებთან და მოაქციეთ მათი ხელი თქვენსაში, გამოხატეთ სიყვარული. თქვენ თუ ამ რჩევას დაყვებით, თქვენ იბრწყინებთ როგორც შუქურა.“

რესურსები ინტერნეტში

	პორტალი „ბიოგრაფიები“
	დედა ტერეზა ვიკიციტატებში
	დედა ტერეზა ვიკისაწყობში

• დედა ტერეზა. ცხოვრების ისტორია
• დედა ტერეზა. ციტატები
• დედა ტერეზა. ნაკლებად ცნობილი ფაქტები