ალუბალი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{ტაქსოდაფა |
{{ტაქსოდაფა |
||
| სახელი =ალუბალი |
| სახელი =ალუბალი |
||
| სურათის ფაილი =Aalbaalu.JPG |
| სურათის ფაილი =Aalbaalu.JPG |
||
ხაზი 9: | ხაზი 9: | ||
| რიგი = [[ვარდისნაირნი]] |
| რიგი = [[ვარდისნაირნი]] |
||
| ოჯახი = [[ვარდისებრნი]] |
| ოჯახი = [[ვარდისებრნი]] |
||
| გვარი = |
| გვარი = [[ქლიავი (გვარი)|ქლიავი]] |
||
| სახეობა = '''ალუბალი''' |
| სახეობა = '''ალუბალი''' |
||
| ლათ =Prunus cerasus <br />Cerasus vulgaris <small>''(ძვ.)''</small> |
| ლათ =Prunus cerasus <br />Cerasus vulgaris <small>''(ძვ.)''</small> |
09:12, 14 მარტი 2020-ის ვერსია
ალუბალი | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
ლათინური სახელი | |||||||||||||||
Prunus cerasus Cerasus vulgaris (ძვ.) | |||||||||||||||
|
ალუბალი (ლათ. Prunus cerasus) — მერქნიანი მცენარე ვარდისებრთა ოჯახის ქლიავის გვარისა. აქვს მორიგეობით განლაგებული ფოთლები, თეთრი ან ვარდისფერი ყვავილები, შეკრებილი ქოლგა ყვავილედებად. ნაყოფი წვნიანია, კურკიანა.
ალუბალი ყინვაგამძლეა, ადრემსხმოიარე (მოსავსლა იძლევა დარგვიდან მესამე-მეოთხე წელს). ყოველწლიურად მაღალმოსავლიანი (დაახლოებით 10 ტ ჰა-ზე). ალუბლის ნაყოფი გემრიელია, შეიცავს 7,3-17,5% შაქარს, 0,8-2,4% მჯავას, 0,15-0,88% მთრიმლავ ნივთიერებას. იყენებენ ნედლად და გადამუშავებულს (მურაბა, ჯემი, კომპოტი, ნაყენი, საკონდიტრო ნაწარმი). ალუბალი გავრცელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ბევრ ქვეყანაში. საქართველოში გვხვდება ზღვის დონიდან 1600 მ-მდე. ველური ფორმები არ გვხვდება. ვარაუდობენ, რომ ალუბალი წარმოიშვა ბლისა და ქონდარა ბალამწარას ბუნებრივი შეჯვარებით. კულტურის ფორმებში განასხვავებენ 2 ჯგუფს — ბუჩქოვანსა და ხისებრს. ბუჩქოვანთა ნაყოფი მუქი ფერისაა, თითქმის შავი (ასეთ ნაყოფს მორელი ანუ გრიოტი ეწოდება). ცნობილია მათი გავრცელებული ჯიშები — ვლადიმირისა, ლიუბსკაია და სხვა. საქართველოში კულტივირებულია ესპანურა, ვლადიმირისა და ლიუბსკაია. დარაიონებულია — ქართული ალუბალი და პოდბელსკი.
ალუბალს ამრავლებენ თესლით, ფესვის ამონაყარითა და საძირეზე მყნობით. კარგად ხარობს ალუვიურ-კარბონატულსა და თიხნარ ნიადაგზე. ალუბლის მავნებლებია: ალუბლის ხერხია, ალუბლის ხვატარი, ალუბლის ბუზი. დაავადებებია: ნაყოფის სიდამპლე, კლასტეროსპორიოზი, ვერტიცილიოზი.
ლიტერატურა
- ერისთავი ე., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 337.