ალი (ხაშურის მუნიციპალიტეტი): განსხვავება გადახედვებს შორის

ალი
სოფელი
	ალი;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ხაშურის მუნიციპალიტეტი
თემი	ალი
კოორდინატები	42°05′14″ ჩ. გ. 43°38′48″ ა. გ. / 42.08722° ჩ. გ. 43.64667° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	760 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	1068 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,9 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

10:12, 12 თებერვალი 2020-ის ვერსია

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ ალი.

ალი^[2] — სოფელი საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის ხაშურის მუნიციპალიტეტში. არის თემის ცენტრი. მდინარე ჭერათხევის ნაპირებზე. ზღვის დონიდან 760 მეტრ სიმაღლეზე. ხაშურიდან 25 კმ. სოფელში არის ბიბლიოთეკა, კინოთეატრი (ამჟამად უმოქმედო), წყარო, სტადიონი, საჭიდაო მოედანი. სოფელში 2006 წლის 1 იანვრის მონაცემებით ცხოვრობს 474 კომლი, სულ 1375 ადამიანი. სოფელში დგას: დედაღვთისა, კვირაცხოვლის ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია, უსანეთის ეკლესია და ჯანიაურების ეკლესია.

დემოგრაფია

2002 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1375 ადამიანი^[3]. 2014 წელს კი ფიქსირდება კლება, სოფელში ცხოვრობს 1068 კაცი, საიდანაც 549 მამაკაცია, ხოლო 519 ქალი^[1]

აღწერის წელი	მოსახლეობა
2002	1375^[4]^[5]
2014	1068^[1]

ისტორია

ალი აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს ისტორიულ გზასაყარზე მდებარეობდა და მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა ქვეყნის სავაჭრო-ეკონომიკურ ცხოვრებაში, რამაც ხელი შეუწყო მის გაქალაქებას (XII საუკუნე). ჩრდილოეთიდან მას იცავდა ალის ციხე, ხოლო სამხრეთიდან — ნაბახტევისა. მონღოლთა ბატონობის პერიოდში ალი დაკნინდა და მცირე ქალაქად იქცა. XVIII საუკუნეში კვლავ დაწინაურდა და ზემო ქართლის ერთ-ერთი მთავარი ქალაქი გახდა. ალი სამეფო ქალაქი იყო და მოურავი განაგებდა.

დღემდე, ყოველგვარი არქეოლოგიური გათხრების გარეშე, შემთხვევით აღმოჩენილი საინტერესო მასალა მიგვანიშნებს, რომ ალი უძველესი დროიდან არის დასახლებული. ალის ციხის სამხრეთით არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილია ადრეანტიკური ხანის ვრცელი დასახლება. ვახუშტი ბატონიშვილი ალს მცირე ქალაქს უწოდებს, მისი ადგილმდებარეობისა და ბუნებრივი პირობების შესახებ შემდეგს აღნიშნავს:

„ბრილის წყლის შესართავს ზეით არის ალის წყალზედ, დასავლეთით, კლდესა ზედა ალი, ქალაქი მცირე. გაზაფხულ-შემოდგომას ჭყაპიან-ტალახიანი, ზამთარ ცივი, ზაფხულ ცხელი, არამედ ჰავით კეთილი, მხიარული...“

ქართულ ისტორიოგრაფიაში გამოთქმულია მოსაზრება, რომ ალი, როგორც ქალაქი წარმოიშვა XI-XII საუკუნეებში, რასაც ხელი შეუწყო მისმა მოხერხებულმა გეოგრაფიულმა მდებარეობამ. იგი აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს ისტორიულ გზასაყარზე მდებარეობს, რამაც თავის მხრივ მას მნიშვნელოვანი როლი დააკისრა, იმდროინდელ სავაჭრო-ეკონომიკურ ცხოვრებაშიც, რაშიც როგორც ჩანს აქ მსახლობელნი სომეხნი და ურიანი აქტიურად იყვნენ ჩართულნი. მათ საქონელი, ქუცნა ამირეჯიბის სიგელის მიხედვით, გაჰქონდათ აქეთ თბილისამდე და იქით ქუთაისამდე.

ალი, რომ განვითარებული და გვიანდელი ფეოდალიზმის პერიოდში მნიშვნელოვან სავაჭრო-სააღებმიცემო ურთიერთობებში იყო ჩაბმული საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებთან, მეტყველებს აქ აღმოჩენილი რამდენიმე განძი, რომელიც საისტორიო მეცნიერებაში ალის განძის სახელწოდებით არის ცნობილი. ასეთი შემთხვევა სულ სამია ცნობილი. აქედან ერთი განძი დაკარგულია, ხოლო დანარჩენი საქართველოს სახელმწიფო და ხაშურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმშია დაცული. 1881 წელს გაზეთი დროება წერდა:

„ბევრს ადგილას სახნავ მიწებში პოულობენ ხვნის დროს ქვევრებს და სხვა ძველ ნივთებს. ამასწინათ ერთ მეწისქვილეს ეპოვნა ციხესთან ერთი ქოთანი თეთრი ფული, ნიაღვრით ჩამოეჭამა მიწა და გამოჩენილიყო. ამ ძველმა ფულებმა გაახარეს ურიები, რადგან ადგილობრივმა მამასახლისებმა ყურადღება არ მიაქციეს.“

სოფელ ალში წლების მანძილზე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა გამომგონებელი ვლადიმერ ბექაური, რომლის დაფინანსებითაც აშენდა სოფლის საავადმყოფო^[6]

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 308.
ს. მაკალათია, ფრონის ხეობა, თბ., 1963 წ., გვ. 78–85
ჟ. შარდენი, მოგზაურობა საქართველოში (1672-1673 წ.), თბ., 1935 წ., გვ. 82
თ. ლაცაბიძე, ხაშურის რაიონის ისტორია ტოპონიმებში, 2000 წ.

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 მოსახლეობის 2014 წლის აღწერა (არქივირებული). საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 30 დეკემბერი 2019.
↑ , თბ.. — გვ. სსრ.
↑ 2002 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები
↑ pop-stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა
↑ საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი
↑ შ. გოგიძე, გამომგონებელი ვლადიმერ ბექაური, თბ. 1968 წ., გვ., 55

[აღწერა_2014-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 მოსახლეობის 2014 წლის აღწერა (არქივირებული). საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 30 დეკემბერი 2019.

[2] , თბ.. — გვ. სსრ.

[3] 2002 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები

[4] -stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა

[5] საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი

[6] შ. გოგიძე, გამომგონებელი ვლადიმერ ბექაური, თბ. 1968 წ., გვ., 55

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

17:06, 15 ივლისი 2019-ის ვერსია რედაქტირება GiorgiXIII (განხილვა \| წვლილი) შემმოწმებელი, სანდო მომხმარებლები 59 356 edits No edit summary ← წინა ცვლილება		10:12, 12 თებერვალი 2020-ის ვერსია რედაქტირება გაუქმება Zangala (განხილვა \| წვლილი) 158 161 edits მ წაიშალა კატეგორია:ხაშურის მუნიციპალიტეტის სოფლები; დაემატა კატეგორია:ალის თემის სოფლები გაჯეტ HotCat-ით შემდეგი ცვლილება →
ხაზი 85:		ხაზი 85:
	{{ხაშურის მუნიციპალიტეტი}}		{{ხაშურის მუნიციპალიტეტი}}

	[[კატეგორია:~~ხაშურის~~ ~~მუნიციპალიტეტის~~ სოფლები]]		[[კატეგორია:ალის თემის სოფლები]]