ჭარხალი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
→‎რესურსები ინტერნეტში: არ იძებნება, ამოვიღე ბმული
No edit summary
ხაზი 3: ხაზი 3:
'''ჭარხალი''' ({{lang-la|Beta vulgaris}}) — [[ერთწლოვანი მცენარეები|ერთ-]], [[ორწლოვანი მცენარეები|ორ-]] და [[მრავალწლოვანი მცენარეები|მრავალწლოვან მცენარეთა]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]] [[ჯიჯლაყასებრნი|ჯიჯლაყასებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]სა.
'''ჭარხალი''' ({{lang-la|Beta vulgaris}}) — [[ერთწლოვანი მცენარეები|ერთ-]], [[ორწლოვანი მცენარეები|ორ-]] და [[მრავალწლოვანი მცენარეები|მრავალწლოვან მცენარეთა]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]] [[ჯიჯლაყასებრნი|ჯიჯლაყასებრთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]სა.


გვარში 13 [[სახეობა]]ა (11 ველური, 2 კულტურული). კულტურული სახეობებია: [[ფოთლოვანი ჭარხალი]] ანუ [[მანგოლდი]] (Beta cicla) და [[ჩვეულებრივი ჭარხალი]] — ძირფესვიანი ჭარხალი (Beta vulgaris), რომელიც იყოფა ევროპულ და აზიურ ქვესახეობებად. სელექციის შედეგად გამოყვანილია კულტურული ჭარხლის სხვადასხვა ჯიში, რომელთაგან აღსანიშნავია [[სუფრის ჭარხალი]], [[საკვები ჭარხალი]] და [[შაქრის ჭარხალი]]. [[XIX საუკუნე|მე-19 საუკუნის]] ბოლოს და [[XX საუკუნე|მე-20 საუკუნის]] დასაწყისში ეს კულტურა გავრცელდა მსოფლიოს ყველა კონტინენტზე.
გვარში 13 [[სახეობა]]ა (11 ველური, 2 კულტურული). კულტურული სახეობებია: [[ფოთლოვანი ჭარხალი]] ანუ [[მანგოლდი]] ({{lang-la|Beta cicla}}) და [[ჩვეულებრივი ჭარხალი]] — [[ძირფესვიანი ჭარხალი]] ({{lang-la|Beta vulgaris}}), რომელიც იყოფა ევროპულ და აზიურ ქვესახეობებად. სელექციის შედეგად გამოყვანილია კულტურული ჭარხლის სხვადასხვა ჯიში, რომელთაგან აღსანიშნავია [[სუფრის ჭარხალი]], [[საკვები ჭარხალი]] და [[შაქრის ჭარხალი]]. [[XIX საუკუნე|მე-19 საუკუნის]] ბოლოს და [[XX საუკუნე|მე-20 საუკუნის]] დასაწყისში ეს კულტურა გავრცელდა მსოფლიოს ყველა კონტინენტზე.


[[სუფრის ჭარხალი]] წითელი, საბოსტნე მცენარეა, პირველ წელს ივითარებს ფოთლების როზეტს და სხვადასხვა ინტენსივობის წითლად შეფერილ ძირხვენას. საკვებად იყენებენ ახალგაზრდა მცენარეს და ძირხვენას. ჭარხლის თესვის ნორმაა 16-20 კგ/ჰა. იძლევა დიდ მოსავალს: 400-1000 [[ცენტნერი]]/[[ჰექტარი|ჰა]]. [[საქართველო]]ში დარაიონებული ჯიშებია გორული, ერფურტის, ბორდო-237, ოდნოროსტკოვაია და სხვ.
[[სუფრის ჭარხალი]] წითელი, საბოსტნე მცენარეა, პირველ წელს ივითარებს ფოთლების როზეტს და სხვადასხვა ინტენსივობის წითლად შეფერილ ძირხვენას. საკვებად იყენებენ ახალგაზრდა მცენარეს და ძირხვენას. ჭარხლის თესვის ნორმაა 16-20 კგ/ჰა. იძლევა დიდ მოსავალს: 400-1000 [[ცენტნერი]]/[[ჰექტარი|ჰა]]. [[საქართველო]]ში დარაიონებული ჯიშებია გორული, ერფურტის, ბორდო-237, ოდნოროსტკოვაია და სხვ.

19:39, 17 სექტემბერი 2019-ის ვერსია

ჭარხალი
Beta vulgaris

ჭარხალი (ლათ. Beta vulgaris) — ერთ-, ორ- და მრავალწლოვან მცენარეთა გვარი ჯიჯლაყასებრთა ოჯახისა.

გვარში 13 სახეობაა (11 ველური, 2 კულტურული). კულტურული სახეობებია: ფოთლოვანი ჭარხალი ანუ მანგოლდი (ლათ. Beta cicla) და ჩვეულებრივი ჭარხალიძირფესვიანი ჭარხალი (ლათ. Beta vulgaris), რომელიც იყოფა ევროპულ და აზიურ ქვესახეობებად. სელექციის შედეგად გამოყვანილია კულტურული ჭარხლის სხვადასხვა ჯიში, რომელთაგან აღსანიშნავია სუფრის ჭარხალი, საკვები ჭარხალი და შაქრის ჭარხალი. მე-19 საუკუნის ბოლოს და მე-20 საუკუნის დასაწყისში ეს კულტურა გავრცელდა მსოფლიოს ყველა კონტინენტზე.

სუფრის ჭარხალი წითელი, საბოსტნე მცენარეა, პირველ წელს ივითარებს ფოთლების როზეტს და სხვადასხვა ინტენსივობის წითლად შეფერილ ძირხვენას. საკვებად იყენებენ ახალგაზრდა მცენარეს და ძირხვენას. ჭარხლის თესვის ნორმაა 16-20 კგ/ჰა. იძლევა დიდ მოსავალს: 400-1000 ცენტნერი/ჰა. საქართველოში დარაიონებული ჯიშებია გორული, ერფურტის, ბორდო-237, ოდნოროსტკოვაია და სხვ.

საკვები ჭარხალი მაღალი კვებითი ღირებულებისაა. 100 კგ ძირხვენა შეიცავს 12,2 საკვებ ერთეულს და 0,9 კგ მონელებად პროტეინს (ფოთოლი, შესაბამისად, 10,2 კგ და 1,8 კგ). მოსავლიანობა: 300-400 ც/ჰა. ჯიშები: ეკენდორფის ყუვითელი, ბარესი, „პობედიტელი“ და სხვ.

შაქრის ჭარხალი მნიშვნელოვანი ტექნიკური კულტურაა. იძლევა ნედლეულს შაქრის მრეწველობისათვის. პირველ წელს ივითარებს შაქრით მდიდარ (23%-მდე) ძირხვენას (საშუალოდ იწონის 300-600 გრამამდე). თესვის ნორმაა 10-28 კგ/ჰა. ჯიშები: იალტუშკოვსკაია, ერთთესლიანი, რამონსკაია 06, რამონსკაია 100 და სხვა.

ლიტერატურა

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე: