რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე: განსხვავება გადახედვებს შორის

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
ადმინისტრაციული ერთეული
	რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე;
ქვეყანა	საქართველო
ადმ. ცენტრი	ამბროლაური
შიდა დაყოფა	ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი, ლენტეხის მუნიციპალიტეტი, ონის მუნიციპალიტეტი და ცაგერის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	42°38′00″ ჩ. გ. 43°08′00″ ა. გ. / 42.63333° ჩ. გ. 43.13333° ა. გ.
სახელმწიფო რწმუნებული	არჩილ ჯაფარიძე
დაარსდა	1995
ფართობი	4690 კმ²
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	32 089 (2014) კაცი
სიმჭიდროვე	6,48 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
ოფიციალური საიტი	http://rls.gov.ge/
	რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე ვიკისაწყობში

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

16:06, 30 აგვისტო 2019-ის ვერსია

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე — მხარე დასავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ–გეოგრაფიული პროვინციების რაჭის, ლეჩხუმის და სვანეთის (ნაწილობრივ) ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-RL. რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:

ადმინისტრაციული დაყოფა

რუკა	მუნიციპალიტეტები

	ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი
	ლენტეხის მუნიციპალიტეტი
	ონის მუნიციპალიტეტი
	ცაგერის მუნიციპალიტეტი

ზოგადი ცნობები

მხარის ფართობი შეადგენს 4954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 32 089 ადამიანს (2014), მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 6,48 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ამბროლაური. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:

ქალაქი — 3: ამბროლაური, ონი, ცაგერი;
დაბა — 3: კვაისა, ლენტეხი, ხარისთვალა;
სოფელი — 251.

ადგილობრივი მმართველობა

რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ორგანიზება, ინვესტიციების მოზიდვისა და რეფორმების განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.

მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (გამგეობა) ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით. მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: მუნიციპალიტეტის გამგეობა — 4, სოფლის საკრებულოები — 56. საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ონის რაიონის 2 საკრებულოზე (ყოფილი ჯავის რაიონის ნაწილი).

მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, დღემდე მუშაობდნენ:

ოთარ სირაძე 2004-2008
დავით გაგოშიძე 2008-2014
პარმენ მარგველიძე 2014-2017
არჩილ ჯაფარიძე 2017-დღემდე

მოსახლეობა

მოსახლეობის რიცხოვნობა — 32 089 კაცი
- მათ შორის: ქალაქის — 6023 კაცი; სოფლის — 26 066 კაცი;
მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 6,48 კვ.კმ-ზე;

მოსახლეობის ეროვნული შემადგენლობა:

ქართველი — 99,7 %,
რუსი — 0,1 %,
ოსი — 0,1 %,
სხვა — 0,1 %.

მოსახლეობის რიცხოვნობა მსხვილ დასახლებებში:

ქ. ამბროლაური — 2047 კაცი,
ქ. ცაგერი — 1320 კაცი,
ქ. ონი — 2656 კაცი,
დაბა ლენტეხი — 947 კაცი.^[1]

მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი^[2]	1959 წ. აღწ.	1970 წ. აღწ.	1979 წ. აღწ.	1989 წ. აღწ.	1991'	2002 წ. აღწ.	2014 წ. აღწ.	2016'	2017'	2018'
რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი	90 405	79 979	69 834	57 776	55 700	50 969	32 089	31 500	30 800	30 200
ამბროლაურის	26 667	24 128	20 916	17 065	16 800	16 079	11 186	11 100	10 800	10 700
ლენტეხის	14 692	13 479	12 963	11 227	9800	8991	4386	4400	4300	4200
ონის	21 784	19 016	15 493	12 318	12 400	9277	6130	6100	6000	5900
ცაგერის	27 262	23 356	20 462	17 166	16 700	16 622	10 387	10 000	9700	9400

ეკონომიკა

მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად სოფლის მეურნეობას ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მეკარტოფილეობა, მევენახეობა) და მეცხოველეობა.

მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი: 107 121.5 ათ. ლარი

აქედან:

მრეწველობა — 12 999.5 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 12 %;
მშენებლობა — 10 027 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 9 %;
სოფლის მეურნეობა — 63 300 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 59 %.
მომსახურება (ვაჭრობა, განათლება, ტურიზმი, ჯანდაცვა, ტრანსპორტი და სხვა) — 20 795 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 20 %.
ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში მხარის მთლიანი პროდუქტის ხვედრითი წილია 0.9 %.
მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი მოსახლეობის ერთ სულზე გაანგარიშებით შეადგენს 2207 ლარს.^[3]

ღირსშესანიშნაობები

მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:

ისტორია

მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:

სქოლიო

[1] Ethnic composition of Georgia 2014

[2] Georgia division

[3] ttp://www.government.gov.ge/files/53_74_847928_racha-lechkhumi.pdf გვ. 17

[1]

[2]

[3]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული
- |ქართული სახელი        = რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
+ |ქართული სახელი = რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე
- |მშობლიური სახელი   = <nowiki></nowiki>
+ |მშობლიური სახელი = <nowiki></nowiki>
- |სურათი=RLKSM-ka.svg
+ |სურათი = RLKSM-ka.svg
  |მმართველის პოზიცია = სახელმწიფო რწმუნებული
  |მმართველი = [[არჩილ ჯაფარიძე]]
-|მოსახლეობა        = {{კლება}} 32 089 კაცი (2014)
+|მოსახლეობა = {{კლება}} 32 089 (2014)
-|სიმჭიდროვე = 6,4 კაცი/კმ²
+|სიმჭიდროვე = 6,48
 }}
 '''რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარე''' — მხარე დასავლეთ [[საქართველო]]ში, მოიცავს ისტორიულ–გეოგრაფიული პროვინციების [[რაჭა|რაჭის]], [[ლეჩხუმი]]ს და [[სვანეთი]]ს (ნაწილობრივ) ტერიტორიებს. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-RL. რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:
 == ადმინისტრაციული დაყოფა ==
@@ ხაზი 28: / ხაზი 28: @@
 == ზოგადი ცნობები ==
+მხარის ფართობი შეადგენს 4954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 32 089 ადამიანს (2014), მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 6,48 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი [[ამბროლაური]]. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:
+* '''[[ქალაქი]]''' — 3: [[ამბროლაური]], [[ონი]], [[ცაგერი]];
-მხარის ფართობი შეადგენს 4 954 კვ.კმ–ს, მოსახლეობა — 51 ათასს, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ–ზე — 10 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი [[ამბროლაური]]. მხარეში 256 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:
+* '''[[დაბა]]''' — 3: [[კვაისა]], [[ლენტეხი]], [[ხარისთვალა]];
-* '''[[ქალაქი]]''' — 3: [[ამბროლაური]], [[ონი]], [[ცაგერი]];
-* '''[[დაბა]]''' — 3: [[კვაისა]], [[ლენტეხი]], [[ხარისთვალა]];
 * '''[[სოფელი]]''' — 251.
 == ადგილობრივი მმართველობა ==
+რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ორგანიზება, ინვესტიციების მოზიდვისა და რეფორმების განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.
+მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (გამგეობა) ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით. მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: მუნიციპალიტეტის გამგეობა — 4, სოფლის საკრებულოები — 56. საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ონის რაიონის 2 საკრებულოზე (ყოფილი ჯავის რაიონის ნაწილი).
-რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში აღმასრულებელ ხელისუფლებას განახორციელებს [[საქართველოს პრეზიდენტი]]ს სახელმწიფო რწმუნებული. მისი ფუნქციებია უზრუნველყოს რეგიონში საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის კოორდინაცია, რესურსების მობილიზება, ადმინისტრაციულტერიტორიული ერთეულების სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებისა და განხორციელების ორგანიზება, ინვესტიციების მოზიდვისა და რეფორმების განხორციელების ხელშეწყობა, ადამიანის უფლებების დაცვა და სხვა.
-მხარეში ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდება წარმომადგენლობითი (საკრებულო) და აღმასრულებელი (გამგეობა) ორგანოების მიერ შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულების მიხედვით. მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: რაიონის გამგეობა — 4, სოფლის საკრებულოები — 56. საქართველოს იურისდიქცია არ ვრცელდება ონის რაიონის 2 საკრებულოზე (ყოფილი ჯავის რაიონის ნაწილი).
 მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, დღემდე მუშაობდნენ:
@@ ხაზი 49: / ხაზი 47: @@
 == მოსახლეობა ==
-* მოსახლეობის რიცხოვნობა  — 48 525 კაცი
+* მოსახლეობის რიცხოვნობა  — 32 089 კაცი
-** მათ შორის: ქალაქის — 9 302 კაცი; სოფლის — 39 223 კაცი;
+** მათ შორის: ქალაქის — 6023 კაცი; სოფლის — 26 066 კაცი;
-* მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 10,05 კვ.კმ-ზე;
+* მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 6,48 კვ.კმ-ზე;
-* მოსახლეობის მთლიანი რაოდენობიდან:
-** დასაქმებულია ეკონომიკაში — 19 053 კაცი,
-** უმუშევართა რიცხოვნობა — 4 797 კაცი;
 მოსახლეობის ეროვნული შემადგენლობა:
-* ქართველი — 99.3%,
+* ქართველი — 99,7 %,
-* ოსი — 0.2%,
+* რუსი — 0,1 %,
-* რუსი — 0.2%,
+* ოსი — 0,1 %,
+* სხვა — 0,1 %.
-* აზერბაიჯანელი — 0.1%,
-* აფხაზი — 0.1%,
-* სხვა — 0.1%,
 მოსახლეობის რიცხოვნობა მსხვილ დასახლებებში:
-* ქ. [[ამბროლაური]] — 2 500 კაცი,
+* ქ. [[ამბროლაური]] — 2047 კაცი,
-* ქ. [[ცაგერი]] — 1 931 კაცი,
+* ქ. [[ცაგერი]] — 1320 კაცი,
-* ქ. [[ონი]] — 3 071 კაცი,
+* ქ. [[ონი]] — 2656 კაცი,
-* დაბა [[ლენტეხი]] — 1 800 კაცი.<ref>http://www.government.gov.ge/files/53_74_847928_racha-lechkhumi.pdf, გვ. 4-5 </ref>
+* დაბა [[ლენტეხი]] — 947 კაცი.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic-loc2014.htm Ethnic composition of Georgia 2014]</ref>
 {| class="wikitable"
 ! მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი<ref>[http://pop-stat.mashke.org/georgia-division.htm Georgia division]</ref> !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1959|1959 წ. აღწ.]] !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1970|1970 წ. აღწ.]] !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1979|1979 წ. აღწ.]] !! [[მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1989|1989 წ. აღწ.]] !! 1991' !! [[საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2002|2002 წ. აღწ.]] !! [[საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014|2014 წ. აღწ.]] !! 2016' !! 2017' !! 2018'
 |-
-| რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი || 90,405 || 79,979 || 69,834 || 57,776 || 55,700 || 50,969 || 32,089 || 31,500 || 30,800 || 30,200
+| რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი || 90 405 || 79 979 || 69 834 || 57 776 || 55 700 || 50 969 || 32 089 || 31 500 || 30 800 || 30 200
 |-
-| ამბროლაურის || 26,667 || 24,128 || 20,916 || 17,065 || 16,800 || 16,079 || 11,186 || 11,100 || 10,800 || 10,700
+| ამბროლაურის || 26 667 || 24 128 || 20 916 || 17 065 || 16 800 || 16 079 || 11 186 || 11 100 || 10 800 || 10 700
 |-
-| ლენტეხის || 14,692 || 13,479 || 12,963 || 11,227 || 9,800 || 8,991 || 4,386 || 4,400 || 4,300 || 4,200
+| ლენტეხის || 14 692 || 13 479 || 12 963 || 11 227 || 9800 || 8991 || 4386 || 4400 || 4300 || 4200
 |-
-| ონის || 21,784 || 19,016 || 15,493 || 12,318 || 12,400 || 9,277 || 6,130 || 6,100 || 6,000 || 5,900
+| ონის || 21 784 || 19 016 || 15 493 || 12 318 || 12 400 || 9277 || 6130 || 6100 || 6000 || 5900
 |-
-| ცაგერის || 27,262 || 23,356 || 20,462 || 17,166 || 16,700 || 16,622 || 10,387 || 10,000 || 9,700 || 9,400
+| ცაგერის || 27 262 || 23 356 || 20 462 || 17 166 || 16 700 || 16 622 || 10 387 || 10 000 || 9700 || 9400
 |}
 == ეკონომიკა ==
+მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად [[სოფლის მეურნეობა]]ს ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მეკარტოფილეობა, მევენახეობა) და მეცხოველეობა.
-მხარის უდიდესი ნაწილი მაღალმთიანია და ეკონომიკა ძირითადად სოფლის მეურნეობას ემყარება. რეგიონში განვითარებულია მემცენარეობა (ძირითადად მეკარტოფილეობა, მევენახეობა) და მეცხოველეობა.
 * მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი: 107 121.5 ათ. ლარი
 აქედან:
-* მრეწველობა — 12 999.5 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 12%;
+* მრეწველობა — 12 999.5 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 12 %;
-* მშენებლობა — 10 027 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 9%;
+* მშენებლობა — 10 027 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 9 %;
-* სოფლის მეურნეობა — 63 300 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 59%.
+* სოფლის მეურნეობა — 63 300 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 59 %.
-* მომსახურება (ვაჭრობა, განათლება, ტურიზმი, ჯანდაცვა, ტრანსპორტი, და სხვა) — 20 795 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 20%.
+* მომსახურება (ვაჭრობა, განათლება, ტურიზმი, ჯანდაცვა, ტრანსპორტი და სხვა) — 20 795 ათ. ლარი, მთლიანი პროდუქტის 20 %.
-* ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში მხარის მთლიანი პროდუქტის ხვედრითი წილია 0.9%.
+* ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში მხარის მთლიანი პროდუქტის ხვედრითი წილია 0.9 %.
-* მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი მოსახლეობის ერთ სულზე გაანგარიშებით შეადგენს 2 207 ლარს. <ref>http://www.government.gov.ge/files/53_74_847928_racha-lechkhumi.pdf გვ. 17 </ref>
+* მთლიანი რეგიონალური პროდუქტი მოსახლეობის ერთ სულზე გაანგარიშებით შეადგენს 2207 ლარს.<ref>http://www.government.gov.ge/files/53_74_847928_racha-lechkhumi.pdf გვ. 17 </ref>
 == ღირსშესანიშნაობები ==
 მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:
@@ ხაზი 106: / ხაზი 97: @@
 * [[ხოტევის ციხე]]
 * [[მინდა ციხე]]
 * [[მრავალძალი|მრავალძალის ეკლესია]]
 * [[კვარაციხე]]
 == ისტორია ==
 მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში: