ქვიშხეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ქვიშხეთი
სოფელი
	ქვიშხეთი;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ხაშურის მუნიციპალიტეტი
თემი	ქვიშხეთი
კოორდინატები	41°58′14″ ჩ. გ. 43°29′50″ ა. გ. / 41.97056° ჩ. გ. 43.49722° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	730 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	1699 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 97,0 %; ჩინელები 2,5 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
საფოსტო ინდექსი	5706

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

17:50, 20 ივლისი 2019-ის ვერსია

ქვიშხეთი — სოფელი საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის ხაშურის მუნიციპალიტეტში, ლიხის ქედის აღმოსავლეთ კალთზე. ქვიშხეთის თემის ცენტრი (სოფლები: ბეღლეთი, ბულბულისციხე, მონასტერი, რუსაანთუბანი, სავანისუბანი, სათივე, სარმანიშვილისკარი, ტაშისკარი, ტეზერი, ყიფიანთუბანი). ზღვის დონიდან 730 მეტრი, ხაშურიდან 10 კილომეტრი. სოფელში დგას: აღდგომის ეკლესია, კოშკი, მთაწმინდის ეკლესია, ფერისცვალების ეკლესია, წმინდა გიორგის ეკლესია და წმინდა ელიას ეკლესია. სოფელში არის ქვიშხეთის დიმიტრი ყიფიანის სახლ-მუზეუმი.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1699 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002^[2]	2209	1026	1183
2014^[1]	1699	814	885

ისტორია

ქვიშხეთი ქართლის სააბაშიოს ცენტრია. აქ აბაშიძეები XVI საუკუნის 20-იანი წლებიდან მკვიდრდებიან, მაშინ, როდესაც არადეთის წყალს აქეთ მდებარე ტერიტორია (ალი, სურამი, ახალდაბა და სხვა) იმერეთის სამეფოს ხელში გადავიდა. აღნიშნული ტერიტორია 1527 წელს ლუარსაბ I-მა გადასცა იმერეთის მეფეს - ბაგრატ III-ს ქართლის სამეფო ტახტზე ასვლაში გაწეული დახმარებისათვის.

1711 წელს ქართლის მეფე იესემ უძეოდ გარდაცვლილი პაატა აბაშიძის მამული - ქართლის სააბაშიო ქვიშხეთითურთ უბოძა ვახუშტი აბაშიძეს.

ქვიშხეთმა და მისმა რეგიონმა დიდი აოხრებები განიცადა ქართლში ყიზილბაშობის პერიოდში 1735-1744 წლებში. განსაკუთრებით, მძიმე იყო 1742-1745 წლები, როცა ქართლში ყიზილბაშების წინააღმდეგ მიმდინარეობდა აჯანყება გივი ამილახორის ხელმძღვანელობით.

1744 წელს ქვიშხეთში აბაშიძის ქალზე იქორწინა ერეკლე მეფემ.

1748 წელს ლეკები ,,მიადგნენ აბაშიძის ქვიშხეთის ციხეს, აიღეს ისიც და წამოიღეს უთვალავი ტყვე ანუ საქონელი ურიცხვი".

თეიმურაზ II-ის ზემო ქართლის მორიგე ლაშქრის 1756 წლის დავთრის მიხედვით, ქვიშხეთიდან სავალდებულოდ ითვლებოდა აბაშიძეების მიერ ლაშქარში გლეხების გაყვანა - ცხენოსანი თ(9), ქვეითი ვ(6). იქმნა ჯამი (ეი)(15).

XIX საუკუნის 40-იანი წლებიდან ქვიშხეთში მკვიდრდებიან სუმბათაშვილები. ქვიშხეთის მოსახლეობა მთლიანად ქართულია.

გაზაფხულზე თოვლის დნობითა და წვიმების შედაგად ადიდებულ მდინარე შოლას, რომელიც ქვიშხეთში ჩამოედინება, ქვიშა და ხეები ჩამოჰქონდაო, ასე ხსნის სახელწოდებას ხალხური ტრადიცია.^[3]

ტოპონიმები

გიგიტაშვილების უბანი — უბანი სოფელში.
გოდაბრელიძის მიწა — სათესი სოფლის სამხრეთით.
დიდგულების წყარო — წყარო სოფელში.
თავკოკოლა — ადგილი სოფლის დასავლეთით (ადგილობრივები სამქვასაც უწოდებენ).
კოშკის უბანი — უბანი სოფელში.
ლეკის გზა — გზა სოფლის დასავლეთით, იგივე აბაშიძეების გზა.
მჭედლიშვილების უბანი — უბანი სოფელში.
მიხეილის წყარო — წყარო სოფელში.
ნახვეტრები — სახნავ-სათესი სოფლის სამხრეთ-აღმოსავლეთით.
საბუდარები — ადგილი სოფლის დასავლეთით.
ცუცქირიძეების წყარო — წყარო სოფელში.
ჭალის უბანი — უბანი სოფელში.
გომარლების უბანი — სოფლის შესასვლელი.
გიგიტაშვილების წყარო — წყარო სოფელში.

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 523.

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II
↑ ქვიშხეთის ტერიტორიული ორგანო

[აღწერა_2014-1] 1.0 ^1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.

[აღწერა_2002-2] საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II

[3] ქვიშხეთის ტერიტორიული ორგანო

[1]

[2]

[3]

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 {{ინფოდაფა დასახლება
-|სტატუსი                  =  სოფელი
+|სტატუსი = სოფელი
-|ქართული სახელი        = ქვიშხეთი
+|ქართული სახელი = ქვიშხეთი
-|მშობლიური სახელი   =
+|მშობლიური სახელი =
-|ქვეყანა                  = საქართველო
+|ქვეყანა = საქართველო
 |პანორამა = Village Kvishkheti.jpg
 |პანორამის სიგანე = 300პქ
 |წარწერა =
-|lat_dir =  N|lat_deg = 41 |lat_min = 58 |lat_sec = 14
+|lat_dir = N |lat_deg = 41 |lat_min = 58 |lat_sec = 14
-|lon_dir =  E|lon_deg = 43  |lon_min = 29|lon_sec = 50
+|lon_dir = E |lon_deg = 43 |lon_min = 29 |lon_sec = 50
-|CoordAddon             =
+|CoordAddon =
-|CoordScale             =
+|CoordScale =
-|ქვეყნის რუკის ზომა     =300
+|ქვეყნის რუკის ზომა = 300
-|რეგიონის რუკის ზომა    = 300
+|რეგიონის რუკის ზომა = 300
-|რაიონის რუკის ზომა     = 300
+|რაიონის რუკის ზომა = 300
-|რეგიონის ტიპი             =   მხარე
+|რეგიონის ტიპი = მხარე
-|რეგიონი                  =შიდა ქართლის მხარე{{!}}შიდა ქართლი
+|რეგიონი = შიდა ქართლის მხარე
+|შიდა დაყოფა =
+|რაიონის ტიპი = მუნიციპალიტეტი
-|შიდა დაყოფა             =
-|რაიონის ტიპი             =მუნიციპალიტეტი
+|რაიონი = ხაშურის მუნიციპალიტეტი
+|თემი = ქვიშხეთი
-|რაიონი                   =  ხაშურის მუნიციპალიტეტი{{!}}ხაშური
+|მმართველის ტიპი =
-|თემი                 = ქვიშხეთი
+|მმართველი =
-|მმართველის ტიპი        =
+|დაარსების თარიღი =
-|მმართველი                   =
-|დაარსების თარიღი      =
 |სტატუსი-დან =
-|პირველი ხსენება       =
+|პირველი ხსენება =
-|წინა სახელები           =
+|წინა სახელები =
-|ფართობი              =
+|ფართობი =
-|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე {{!}} ზღვის დონიდან
+|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან
-|დასახლების ცენტრის სიმაღლე= 730
+|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 730
-|კლიმატი=
+|კლიმატი =
+|ოფიციალური ენა =
-|მოსახლეობა              =1699<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title= მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=7 ნოემბერი, 2016}}</ref>
+|მოსახლეობა = 1699<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title=მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=7 ნოემბერი, 2016}}</ref>
-|აღწერის წელი           = 2014
+|აღწერის წელი = 2014
-|სიმჭიდროვე              =
+|სიმჭიდროვე =
-|აგლომერაცია            =
+|აგლომერაცია =
-|ეროვნული შემადგენლობა    = [[ქართველები]] 98%<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref>
+|ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 97,0 %<br />[[ჩინელები]] 2,5 %
 |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლები]]
+|ეთნოქორონიმი =
- |დროის სარტყელი            = +4
+|დროის სარტყელი = +4
- |DST                     =
+|DST =
-|სატელეფონო კოდი          = +995
+|სატელეფონო კოდი = +995
-|საფოსტო ინდექსი         = 5706
+|საფოსტო ინდექსი = 5706
-|საიტი                    =
+|საავტომობილო კოდი =
-|კატეგორია ვიკისაწყობში =
+|საიტი =
+|კატეგორია ვიკისაწყობში =
 }}
-'''ქვიშხეთი''' — [[სოფელი]] [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლის მხარე|შიდა ქართლის მხარის]] [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის მუნიციპალიტეტში]], [[ლიხის ქედი]]ს აღმოსავლეთ კალთზე. ქვიშხეთის [[თემი]]ს ცენტრი (სოფლები: [[ბეღლეთი (ხაშურის მუნიციპალიტეტი)|ბეღლეთი]], [[ბულბულისციხე]], [[მონასტერი (ხაშურის მუნიციპალიტეტი)|მონასტერი]], [[რუსაანთუბანი]], [[სავანისუბანი]], [[სათივე]], [[სარმანიშვილისკარი]], [[ტაშისკარი]], [[ტეზერი]], [[ყიფიანთუბანი]]). ზღვის დონიდან 730 [[მეტრი]], [[ხაშური]]დან 10 [[კილომეტრი]]. სოფელში დგას: [[ქვიშხეთის აღდგომის ეკლესია|აღდგომის ეკლესია]], [[ქვიშხეთის კოშკი|კოშკი]], [[ქვიშხეთის მთაწმინდის ეკლესია|მთაწმინდის ეკლესია]], [[ქვიშხეთის ფერისცვალების ეკლესია|ფერისცვალების ეკლესია]],  [[ქვიშხეთის წმინდა გიორგის ეკლესია|წმინდა გიორგის ეკლესია]] და [[ქვიშხეთის წმინდა ელიას ეკლესია|წმინდა ელიას ეკლესია]]. სოფელში არის [[ქვიშხეთის დიმიტრი ყიფიანის სახლ-მუზეუმი]].
+'''ქვიშხეთი''' — [[სოფელი]] [[საქართველო]]ში, [[შიდა ქართლის მხარე|შიდა ქართლის მხარის]] [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის მუნიციპალიტეტში]], [[ლიხის ქედი]]ს აღმოსავლეთ კალთზე. ქვიშხეთის [[თემი]]ს ცენტრი (სოფლები: [[ბეღლეთი (ხაშურის მუნიციპალიტეტი)|ბეღლეთი]], [[ბულბულისციხე]], [[მონასტერი (ხაშურის მუნიციპალიტეტი)|მონასტერი]], [[რუსაანთუბანი]], [[სავანისუბანი]], [[სათივე]], [[სარმანიშვილისკარი]], [[ტაშისკარი]], [[ტეზერი]], [[ყიფიანთუბანი]]). [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 730 [[მეტრი]], [[ხაშური]]დან 10 [[კილომეტრი]]. სოფელში დგას: [[ქვიშხეთის აღდგომის ეკლესია|აღდგომის ეკლესია]], [[ქვიშხეთის კოშკი|კოშკი]], [[ქვიშხეთის მთაწმინდის ეკლესია|მთაწმინდის ეკლესია]], [[ქვიშხეთის ფერისცვალების ეკლესია|ფერისცვალების ეკლესია]], [[ქვიშხეთის წმინდა გიორგის ეკლესია|წმინდა გიორგის ეკლესია]] და [[ქვიშხეთის წმინდა ელიას ეკლესია|წმინდა ელიას ეკლესია]]. სოფელში არის [[ქვიშხეთის დიმიტრი ყიფიანის სახლ-მუზეუმი]].
 ==დემოგრაფია==
-წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1 699 ადამიანი.
+წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1699 ადამიანი.
 {| class="wikitable" style="text-align:right"
@@ ხაზი 52: / ხაზი 55: @@
 ! აღწერის წელი !! მოსახლეობა !! კაცი !! ქალი
 |-
+| 2002<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref> || 2209 || 1026 || 1183
-| 2002<ref name="აღწერა 2002" /> || 2 209 || 1 026 || 1 183
 |-
-| 2014<ref name="აღწერა 2014" /> || {{კლება}} 1 699 || 814 || 885
+| 2014<ref name="აღწერა 2014" /> || {{კლება}} 1699 || 814 || 885
 |}
 == ისტორია ==
 ქვიშხეთი ქართლის სააბაშიოს ცენტრია. აქ [[აბაშიძეები]] XVI საუკუნის 20-იანი წლებიდან მკვიდრდებიან, მაშინ, როდესაც არადეთის წყალს აქეთ მდებარე ტერიტორია ([[ალი]], [[სურამი]], [[ახალდაბა]] და სხვა) იმერეთის სამეფოს ხელში გადავიდა. აღნიშნული ტერიტორია [[1527]] წელს [[ლუარსაბ I]]-მა გადასცა იმერეთის მეფეს - [[ბაგრატ III (იმერეთის მეფე)|ბაგრატ III]]-ს ქართლის სამეფო ტახტზე ასვლაში გაწეული დახმარებისათვის.
-[[1711]] წელს ქართლის მეფე იესემ უძეოდ გარდაცვლილი პაატა აბაშიძის მამული -  ქართლის სააბაშიო ქვიშხეთითურთ უბოძა ვახუშტი აბაშიძეს.
+[[1711]] წელს ქართლის მეფე იესემ უძეოდ გარდაცვლილი პაატა აბაშიძის მამული - ქართლის სააბაშიო ქვიშხეთითურთ უბოძა ვახუშტი აბაშიძეს.
-ქვიშხეთმა და მისმა რეგიონმა დიდი აოხრებები განიცადა ქართლში [[ყიზილბაშები|ყიზილბაშობის]] პერიოდში [[1735]]-[[1744]] წლებში. განსაკუთრებით, მძიმე იყო [[1742]]-[[1745]] წლები,  როცა ქართლში ყიზილბაშების წინააღმდეგ მიმდინარეობდა აჯანყება [[გივი ამილახვარი|გივი ამილახორის]] ხელმძღვანელობით.
+ქვიშხეთმა და მისმა რეგიონმა დიდი აოხრებები განიცადა ქართლში [[ყიზილბაშები|ყიზილბაშობის]] პერიოდში [[1735]]-[[1744]] წლებში. განსაკუთრებით, მძიმე იყო [[1742]]-[[1745]] წლები, როცა ქართლში ყიზილბაშების წინააღმდეგ მიმდინარეობდა აჯანყება [[გივი ამილახვარი|გივი ამილახორის]] ხელმძღვანელობით.
 [[1744]] წელს ქვიშხეთში აბაშიძის ქალზე იქორწინა [[ერეკლე II|ერეკლე მეფემ]].
-[[1748]] წელს [[ლეკები]] ,,მიადგნენ აბაშიძის ქვიშხეთის ციხეს, აიღეს ისიც და წამოიღეს უთვალავი ტყვე ანუ საქონელი ურიცხვი"
+[[1748]] წელს [[ლეკები]] ,,მიადგნენ აბაშიძის ქვიშხეთის ციხეს, აიღეს ისიც და წამოიღეს უთვალავი ტყვე ანუ საქონელი ურიცხვი".
-[[თეიმურაზ II]]-ის [[ზემო ქართლი|ზემო ქართლის]] მორიგე ლაშქრის [[1756]] წლის დავთრის მიხედვით, ქვიშხეთიდან სავალდებულოდ ითვლებოდა აბაშიძეების მიერ ლაშქარში გლეხების გაყვანა - ცხენოსანი თ(9), ქვეითი ვ(6). იქმნა ჯამი (ეი)(15).
-XIX საუკუნის 40-იანი წლებიდან ქვიშხეთში მკვიდრდებიან სუმბათაშვილები.
+[[თეიმურაზ II]]-ის [[ზემო ქართლი]]ს მორიგე ლაშქრის [[1756]] წლის დავთრის მიხედვით, ქვიშხეთიდან სავალდებულოდ ითვლებოდა აბაშიძეების მიერ ლაშქარში გლეხების გაყვანა - ცხენოსანი თ(9), ქვეითი ვ(6). იქმნა ჯამი (ეი)(15).
-ქვიშხეთის მოსახლეობა მთლიანად ქართულია.
-გაზაფხულზე თოვლის დნობითა და წვიმების შედაგად ადიდებულ მდინარე შოლას, რომელიც ქვიშხეთში ჩამოედინება, ქვიშა და ხეები  ჩამოჰქონდაო, ასე ხსნის სახელწოდებას ხალხური ტრადიცია.<ref>[http://khashuri.org.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=120&Itemid=64 ქვიშხეთის ტერიტორიული ორგანო]</ref>
+XIX საუკუნის 40-იანი წლებიდან ქვიშხეთში მკვიდრდებიან სუმბათაშვილები. ქვიშხეთის მოსახლეობა მთლიანად ქართულია.
+გაზაფხულზე თოვლის დნობითა და წვიმების შედაგად ადიდებულ მდინარე შოლას, რომელიც ქვიშხეთში ჩამოედინება, ქვიშა და ხეები ჩამოჰქონდაო, ასე ხსნის სახელწოდებას ხალხური ტრადიცია.<ref>[http://khashuri.org.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=120&Itemid=64 ქვიშხეთის ტერიტორიული ორგანო]</ref>
 == ტოპონიმები ==
@@ ხაზი 72: / ხაზი 81: @@
 * გოდაბრელიძის მიწა — სათესი სოფლის სამხრეთით.
 * დიდგულების წყარო — წყარო სოფელში.
-* თავკოკოლა — ადგილი სოფლის დასავლეთით.(ადგილობრივები სამქვასაც უწოდებენ)
+* თავკოკოლა — ადგილი სოფლის დასავლეთით (ადგილობრივები სამქვასაც უწოდებენ).
 * კოშკის უბანი — უბანი სოფელში.
 * ლეკის გზა — გზა სოფლის დასავლეთით, იგივე აბაშიძეების გზა.
@@ ხაზი 81: / ხაზი 90: @@
 * ცუცქირიძეების წყარო — წყარო სოფელში.
 * ჭალის უბანი — უბანი სოფელში.
 * გომარლების უბანი — სოფლის შესასვლელი.
 * გიგიტაშვილების წყარო — წყარო სოფელში.
-==სქოლიო==
-{{სქოლიო}}
 ==ლიტერატურა==
 {{ქსე|10|523}}
+==სქოლიო==
+{{სქოლიო}}
 {{ხაშურის მუნიციპალიტეტი}}