ლანდშაფტების ეკოლოგია: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
'''ლანდშაფტების ეკოლოგია''' — სამეცნიერო მიმართულება [[გეოგრაფია|გეოგრაფიისა]] და [[ეკოლოგია|ეკოლოგიის]] მიჯნაზე. შეისწავლის ტერიტორიის სივრცითი ბუნებრივი სტრუქტურის ურთიერთგავლენას რეგიონულ და ლოკალურ დონეებზე და მასზე მიმდინარე ეკოლოგიურ პროცესებს, აგრეთვე ბუნებრივ და ანთროპოგენურ ფაქტორებსა და ლანდშაფტური არაერთგვაროვნების შედეგებს. ეკოლოგიის სხვა მიმართულებებისაგან განსხვავებით ლანდშაფტების ეკოლოგიისათვის დამახასიათებელია პრიორიტეტული ყურადღება სივრცითი პარამეტრებისაკენ და არეალის კონფიგურაციისაკენ როგორც განხილული მოვლენის ეკოლოგიური პროცესების მნიშვნელოვანი ფაქტორი. ლანდშაფტების ეკოლოგიის ობიექტია [[ლანდშაფტი|გეოგრაფიული ლანდშაფტი]], კლასიკური ეკოლოგიის ობიექტის — [[ეკოსისტემა|ეკოსისტემებისაგან]] განსხვავებით, შეიცავს არა მხოლოდ [[აბიოტური ფაქტორები|აბიოტურ]] და [[ბიოტური ფაქტორები|ბიოტურ კომპონენტებს]], არამედ თვით [[ადამიანი|ადამიანსაც]] კი. ლანდშაფტების ეკოლოგია განიხილავს გეოგრაფიული ლანდშაფტის სივრცითი არაერთგვაროვნების დინამიკას, მის ელემენტებს შორის ნივთიერებათა ცვლას, სივრცითი არაერთგვაროვნების გავლენას ბიოტურ და აბიოტურ პროცესებზე და დარღვევების გავრცელებას, გარემო პირობებს შორის მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის სისტემას [[ბიოცენოზი|ბიოცენოზებსა]] და [[ლანდშაფტი]]ს ფარგლებში, აგრეთვე ამუშავებს მისი სივრცითი არაერთგვაროვნების მმართველობას. ლანდშაფტების გეოგრაფია განვითარდა [[გერმანია]]ში 1930-იან წლებში უმეტესწილად [[გეოგრაფია|გეოგრაფიის]] ფარგლებში როგორც ბუნებრივი კომპლექსების უწყვეტობისა და მიწათსარგებლობის მმართველობის ფარგლებში არსებული მეცნიერება. განსაკუთრებით გამოსაყოფია [[ერნსტ ნეეფი]]სა და [[ჰარტმუტ ლეზერი]]ს შრომები. ტერმინი ლანდშაფტების გეოგრაფია პირველად შემოიღო გერმანელმა გეოგრაფმა [[კარლ ტროლი|კარლ ტროლმა]] 1939 წელს. შემდგომში ეს მიმართულება ვითარდებოდა კლასიკური ეკოლოგიის ფარგლებში [[ავსტრალია]]სა ([[რიჩარდ ჰობზი]]) და [[აშშ]]-ში ([[რიჩარდ ფორმანი]], [[პოლ რისერი]]) ეკოსისტემური პროცესების ახსნისთვის, განსაკუთრებით ცხოველთა მიგრაციის, პოპულაციის სიცოცხლისუნარიანობის შეფასებისთვის გეოგრაფიული ლანდშაფტის სივრცითი ორგანიზაციის ფაქტორის მიზიდვასთან ერთად (ზომები, ფორმები, კონფიგურაციები, ადგილსამყოფლის მეზობლობა), ამასთან ერთად, გამოიყენებოდა გეოგრაფიის მეთოდური აპარატიც. ლანდშაფტების ეკოლოგიის ობიექტი განისაზღვრება როგორც ლანდშაფტურ-ეკოლოგიური ან ეკოლოგიურ-ეკონომიკური სისტემა ან/და როგორც ლოკალური, რეგიონული, ზონალური და გლობალური ეკოსისტემები. 1980-იანი წლებიდან ლანდშაფტების ეკოლოგია ვითარდება როგორც ბუნებათსარგებლობის მმართველობის თეორიული საფუძველი.
'''ლანდშაფტების ეკოლოგია''' — სამეცნიერო მიმართულება [[გეოგრაფია|გეოგრაფიისა]] და [[ეკოლოგია|ეკოლოგიის]] მიჯნაზე. შეისწავლის ტერიტორიის სივრცითი ბუნებრივი სტრუქტურის ურთიერთგავლენას რეგიონულ და ლოკალურ დონეებზე და მასზე მიმდინარე ეკოლოგიურ პროცესებს, აგრეთვე ბუნებრივ და ანთროპოგენურ ფაქტორებსა და ლანდშაფტური არაერთგვაროვნების შედეგებს. ეკოლოგიის სხვა მიმართულებებისაგან განსხვავებით ლანდშაფტების ეკოლოგიისათვის დამახასიათებელია პრიორიტეტული ყურადღება სივრცითი პარამეტრებისაკენ და არეალის კონფიგურაციისაკენ როგორც განხილული მოვლენის ეკოლოგიური პროცესების მნიშვნელოვანი ფაქტორი. ლანდშაფტების ეკოლოგიის ობიექტია [[ლანდშაფტი|გეოგრაფიული ლანდშაფტი]], კლასიკური ეკოლოგიის ობიექტის — [[ეკოსისტემა|ეკოსისტემებისაგან]] განსხვავებით, შეიცავს არა მხოლოდ [[აბიოტური ფაქტორები|აბიოტურ]] და [[ბიოტური ფაქტორები|ბიოტურ კომპონენტებს]], არამედ თვით [[ადამიანი|ადამიანსაც]] კი. ლანდშაფტების ეკოლოგია განიხილავს გეოგრაფიული ლანდშაფტის სივრცითი არაერთგვაროვნების დინამიკას, მის ელემენტებს შორის ნივთიერებათა ცვლას, სივრცითი არაერთგვაროვნების გავლენას ბიოტურ და აბიოტურ პროცესებზე და დარღვევების გავრცელებას, გარემო პირობებს შორის მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის სისტემას [[ბიოცენოზი|ბიოცენოზებსა]] და [[ლანდშაფტი]]ს ფარგლებში, აგრეთვე ამუშავებს მისი სივრცითი არაერთგვაროვნების მმართველობას. ლანდშაფტების გეოგრაფია განვითარდა [[გერმანია]]ში 1930-იან წლებში უმეტესწილად [[გეოგრაფია|გეოგრაფიის]] ფარგლებში როგორც ბუნებრივი კომპლექსების უწყვეტობისა და მიწათსარგებლობის მმართველობის ფარგლებში არსებული მეცნიერება. განსაკუთრებით გამოსაყოფია [[ერნსტ ნეეფი]]სა და [[ჰარტმუტ ლეზერი]]ს შრომები. ტერმინი ლანდშაფტების გეოგრაფია პირველად შემოიღო გერმანელმა გეოგრაფმა [[კარლ ტროლი|კარლ ტროლმა]] 1939 წელს. შემდგომში ეს მიმართულება ვითარდებოდა კლასიკური ეკოლოგიის ფარგლებში [[ავსტრალია]]სა ([[რიჩარდ ჰობზი]]) და [[აშშ]]-ში ([[რიჩარდ ფორმანი]], [[პოლ რისერი]]) ეკოსისტემური პროცესების ახსნისთვის, განსაკუთრებით ცხოველთა მიგრაციის, პოპულაციის სიცოცხლისუნარიანობის შეფასებისთვის გეოგრაფიული ლანდშაფტის სივრცითი ორგანიზაციის ფაქტორის მიზიდვასთან ერთად (ზომები, ფორმები, კონფიგურაციები, ადგილსამყოფლის მეზობლობა), ამასთან ერთად, გამოიყენებოდა გეოგრაფიის მეთოდური აპარატიც. ლანდშაფტების ეკოლოგიის ობიექტი განისაზღვრება როგორც ლანდშაფტურ-ეკოლოგიური ან ეკოლოგიურ-ეკონომიკური სისტემა ან/და როგორც ლოკალური, რეგიონული, ზონალური და გლობალური ეკოსისტემები. 1980-იანი წლებიდან ლანდშაფტების ეკოლოგია ვითარდება როგორც ბუნებათსარგებლობის მმართველობის თეორიული საფუძველი.

==რესურსები ინტერნეტში==
{{დრე|2642858}}
* [http://www.umass.edu/landeco/about/landeco.pdf ლანდშაფტების ეკოლოგიის საფუძვლები] {{en}}

07:56, 22 მაისი 2019-ის ვერსია

ლანდშაფტების ეკოლოგია — სამეცნიერო მიმართულება გეოგრაფიისა და ეკოლოგიის მიჯნაზე. შეისწავლის ტერიტორიის სივრცითი ბუნებრივი სტრუქტურის ურთიერთგავლენას რეგიონულ და ლოკალურ დონეებზე და მასზე მიმდინარე ეკოლოგიურ პროცესებს, აგრეთვე ბუნებრივ და ანთროპოგენურ ფაქტორებსა და ლანდშაფტური არაერთგვაროვნების შედეგებს. ეკოლოგიის სხვა მიმართულებებისაგან განსხვავებით ლანდშაფტების ეკოლოგიისათვის დამახასიათებელია პრიორიტეტული ყურადღება სივრცითი პარამეტრებისაკენ და არეალის კონფიგურაციისაკენ როგორც განხილული მოვლენის ეკოლოგიური პროცესების მნიშვნელოვანი ფაქტორი. ლანდშაფტების ეკოლოგიის ობიექტია გეოგრაფიული ლანდშაფტი, კლასიკური ეკოლოგიის ობიექტის — ეკოსისტემებისაგან განსხვავებით, შეიცავს არა მხოლოდ აბიოტურ და ბიოტურ კომპონენტებს, არამედ თვით ადამიანსაც კი. ლანდშაფტების ეკოლოგია განიხილავს გეოგრაფიული ლანდშაფტის სივრცითი არაერთგვაროვნების დინამიკას, მის ელემენტებს შორის ნივთიერებათა ცვლას, სივრცითი არაერთგვაროვნების გავლენას ბიოტურ და აბიოტურ პროცესებზე და დარღვევების გავრცელებას, გარემო პირობებს შორის მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის სისტემას ბიოცენოზებსა და ლანდშაფტის ფარგლებში, აგრეთვე ამუშავებს მისი სივრცითი არაერთგვაროვნების მმართველობას. ლანდშაფტების გეოგრაფია განვითარდა გერმანიაში 1930-იან წლებში უმეტესწილად გეოგრაფიის ფარგლებში როგორც ბუნებრივი კომპლექსების უწყვეტობისა და მიწათსარგებლობის მმართველობის ფარგლებში არსებული მეცნიერება. განსაკუთრებით გამოსაყოფია ერნსტ ნეეფისა და ჰარტმუტ ლეზერის შრომები. ტერმინი ლანდშაფტების გეოგრაფია პირველად შემოიღო გერმანელმა გეოგრაფმა კარლ ტროლმა 1939 წელს. შემდგომში ეს მიმართულება ვითარდებოდა კლასიკური ეკოლოგიის ფარგლებში ავსტრალიასა (რიჩარდ ჰობზი) და აშშ-ში (რიჩარდ ფორმანი, პოლ რისერი) ეკოსისტემური პროცესების ახსნისთვის, განსაკუთრებით ცხოველთა მიგრაციის, პოპულაციის სიცოცხლისუნარიანობის შეფასებისთვის გეოგრაფიული ლანდშაფტის სივრცითი ორგანიზაციის ფაქტორის მიზიდვასთან ერთად (ზომები, ფორმები, კონფიგურაციები, ადგილსამყოფლის მეზობლობა), ამასთან ერთად, გამოიყენებოდა გეოგრაფიის მეთოდური აპარატიც. ლანდშაფტების ეკოლოგიის ობიექტი განისაზღვრება როგორც ლანდშაფტურ-ეკოლოგიური ან ეკოლოგიურ-ეკონომიკური სისტემა ან/და როგორც ლოკალური, რეგიონული, ზონალური და გლობალური ეკოსისტემები. 1980-იანი წლებიდან ლანდშაფტების ეკოლოგია ვითარდება როგორც ბუნებათსარგებლობის მმართველობის თეორიული საფუძველი.

რესურსები ინტერნეტში