ბერტოლტ ბრეხტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1: ხაზი 1:
[[ფაილი:Brecccht.jpg|thumb|ბერტოლტ ბრეხტი]]
[[ფაილი:Brecccht.jpg|thumb|ბერტოლტ ბრეხტი]]
'''ბერტოლტ ბრეხტი''' ({{lang-de|Bertolt Brecht}}; სრული სახელი {{lang-de|Eugen Berthold Friedrich Brecht}} ''ოიგენ ბერტოლდ ფრიდრიხ ბრეხტი''; დ. [[10 თებერვალი]], [[1898]], [[აუგსბურგი]], [[ბავარია]] ― გ. [[14 აგვისტო]], [[1956]], [[ბერლინი]]) — [[გერმანია|გერმანელი]] პოეტი, პროზაიკოსი, რეჟისორი და დრამატურგი, [[თეატრი]]ს რეფორმატორი, თეატრ "ბერლინის ანსამბლის" დამაარსებელი.
'''ბერტოლტ ბრეხტი''' ({{lang-de|Bertolt Brecht}}; სრული სახელი {{lang-de|Eugen Berthold Friedrich Brecht}} ''ოიგენ ბერტოლდ ფრიდრიხ ბრეხტი''; დ. [[10 თებერვალი]], [[1898]], [[აუგსბურგი]], [[ბავარია]] ― გ. [[14 აგვისტო]], [[1956]], [[ბერლინი]]) — [[გერმანია|გერმანელი]] პოეტი, პროზაიკოსი, რეჟისორი და დრამატურგი, [[თეატრი]]ს რეფორმატორი, თეატრ „ბერლინის ანსამბლის“ დამაარსებელი.


== ბიოგრაფია ==
== ბიოგრაფია ==
ხაზი 7: ხაზი 7:
[[1924]] წელს ბრეხტის პიესები იდგმება [[ბერლინი|ბერლინში]], რეინჰარდტის მიერ. იმავე წელს ბრეხტის საყვარელი ხდება [[ელიზაბეტ ჰაუპტმანი]]. [[1928]] წელს ბრეხტი ქმნის ''სამგროშიან ოპერას'', რომელიც მისი და საერთოდ გერმანული თეატრის ერთ-ერთი უდიდესი წარმატებაა.
[[1924]] წელს ბრეხტის პიესები იდგმება [[ბერლინი|ბერლინში]], რეინჰარდტის მიერ. იმავე წელს ბრეხტის საყვარელი ხდება [[ელიზაბეტ ჰაუპტმანი]]. [[1928]] წელს ბრეხტი ქმნის ''სამგროშიან ოპერას'', რომელიც მისი და საერთოდ გერმანული თეატრის ერთ-ერთი უდიდესი წარმატებაა.


მალე ბრეხტი ცოლად ირთავს ჰელენს და ხდება [[მარქსიზმი|მარქსისტი]]. [[ნაციზმი]]ს აღმასვლა იძულებულს ხდის [[1933]] წელს დატოვოს [[გერმანია]], სადაც მისი ნაწარმოებები აკრძალულ იქნება. იგი მოგზაურობს [[ევროპა]]ში ([[დანია]], [[ფინეთი]], [[რუსეთი]]), შემდეგ კი [[ამერიკის შეერთებული შტატები|აშშ-ში]], [[კალიფორნია]]ში სახლდება. [[1947]] წელს თავისი მარქსისტული იდეების გამო აქედანაც იძულებული ხდება გაემგზავროს. ამ პერიოდში იწერება ბრეხტის შემოქმედების დიდი ნაწილი, მათ შორის ''გალილეის ცხოვრება'', ''დედა კურაჟი და მისი შვილები'', ''არტურო უის წინააღმდეგობრივი აღმასვლა'', ''კავკასიური ცარცის წრე'' და ''მცირე ორგანონი თეატრისთვის''. ამ უკანასკნელში მოცემულია ბრეხტისეული თეორია ეპიკური თეატრისა და "დისტანციაციის" შესახებ.
მალე ბრეხტი ცოლად ირთავს ჰელენს და ხდება [[მარქსიზმი|მარქსისტი]]. [[ნაციზმი]]ს აღმასვლა იძულებულს ხდის [[1933]] წელს დატოვოს [[გერმანია]], სადაც მისი ნაწარმოებები აკრძალულ იქნება. იგი მოგზაურობს [[ევროპა]]ში ([[დანია]], [[ფინეთი]], [[რუსეთი]]), შემდეგ კი [[ამერიკის შეერთებული შტატები|აშშ-ში]], [[კალიფორნია]]ში სახლდება. [[1947]] წელს თავისი მარქსისტული იდეების გამო აქედანაც იძულებული ხდება გაემგზავროს. ამ პერიოდში იწერება ბრეხტის შემოქმედების დიდი ნაწილი, მათ შორის ''გალილეის ცხოვრება'', ''დედა კურაჟი და მისი შვილები'', ''არტურო უის წინააღმდეგობრივი აღმასვლა'', ''კავკასიური ცარცის წრე'' და ''მცირე ორგანონი თეატრისთვის''. ამ უკანასკნელში მოცემულია ბრეხტისეული თეორია ეპიკური თეატრისა და „დისტანციაციის“ შესახებ.


[[ფაილი:Brechtgrave.jpg|thumb|left|230px|ბერტოლტ ბრეხტისა და ჰელენ ვეიგელის საფლავი.]]
[[ფაილი:Brechtgrave.jpg|thumb|left|230px|ბერტოლტ ბრეხტისა და ჰელენ ვეიგელის საფლავი.]]
[[1949]] წელს დრამატურგი საბოლოოდ სახლდება აღმოსავლეთ [[ბერლინი|ბერლინში]], სადაც ხელმძღვანელობს თეატრს "ბერლინის ანსამბლი" და გამოხატავს [[სოციალიზმი|სოციალისტურ]] პოზიციებს. იგი აარსებს მარქსისტული მიმართულების "ეპიკურ თეატრს". მხარს უჭერს [[კომუნიზმი|კომუნისტურ]] დიქტატურას და, როცა [[1953]] წლის [[17 ივნისი|17 ივნისს]] [[გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა|გერმანიის დემოკრეტულ რესპუბლიკაში]] ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებისათვის მუშათა მასობრივი საპროტესტო გამოსვლები იწყება, ბრეხტი იმავე დღეს წერილს უგზავნის [[იულბრიხტი, ვალტერ|ვალტერ იულბრიხტს]] და აცნობებს, რომ მთლიანად მხარს უჭერს მთავრობას და საბჭოთა ჯარების შემოყვანას. ამ დროს წარმოთქვამს ბრეხტი თავის ცნობილ ფრაზას: "თუ ხალხი ცუდად ფიქრობს შევცვალოთ ხალხი!". გდრ-ის რეჟიმის თითქმის ოფიციალურ ფიგურად ქცეული ბრეხტი [[1955]] წელს იღებს სტალინის საერთაშორისო პრემიას მშვიდობისათვის. ბერტოლდ ბრეხტი ინფარქტით გარდაიცვალა [[1956]] წელს.
[[1949]] წელს დრამატურგი საბოლოოდ სახლდება აღმოსავლეთ [[ბერლინი|ბერლინში]], სადაც ხელმძღვანელობს თეატრს „ბერლინის ანსამბლი“ და გამოხატავს [[სოციალიზმი|სოციალისტურ]] პოზიციებს. იგი აარსებს მარქსისტული მიმართულების „ეპიკურ თეატრს“. მხარს უჭერს [[კომუნიზმი|კომუნისტურ]] დიქტატურას და, როცა [[1953]] წლის [[17 ივნისი|17 ივნისს]] [[გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა|გერმანიის დემოკრეტულ რესპუბლიკაში]] ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებისათვის მუშათა მასობრივი საპროტესტო გამოსვლები იწყება, ბრეხტი იმავე დღეს წერილს უგზავნის [[იულბრიხტი, ვალტერ|ვალტერ იულბრიხტს]] და აცნობებს, რომ მთლიანად მხარს უჭერს მთავრობას და საბჭოთა ჯარების შემოყვანას. ამ დროს წარმოთქვამს ბრეხტი თავის ცნობილ ფრაზას: „თუ ხალხი ცუდად ფიქრობს შევცვალოთ ხალხი!. გდრ-ის რეჟიმის თითქმის ოფიციალურ ფიგურად ქცეული ბრეხტი [[1955]] წელს იღებს სტალინის საერთაშორისო პრემიას მშვიდობისათვის. ბერტოლდ ბრეხტი ინფარქტით გარდაიცვალა [[1956]] წელს.


== სტილი ==
== სტილი ==
ბრეხტს სურდა დაემსხვრია თეატრალური ილუზია და მაყურებელი აეძულებინა დაფიქრებულიყო იმაზე, რაც სცენაზე ხდებოდა. აქედან გამომდინარე, მისი პიესები დიდაქტიკური ხასიათისაა: ხშირია სცენაზე დაფებზე დაწერილი ანდაზების, მაქსიმების გამოტანა, პუბლიკისადმი მიმართული [[აპარტე]]ები, პიესის კომენტარები, სასიმღერო ჩანართები და ა.შ. იგი აიძულებს მაყურებელს კრიტიკულად შეხედოს ამბავს. ამ პროცესმა, რომელსაც ბრეხტი "დისტანციაციას" (Verfremdung-Effekt) უწოდებს,დიდი გავლენა იქონია შემდგომი თაობის რეჟისორებზე.
ბრეხტს სურდა დაემსხვრია თეატრალური ილუზია და მაყურებელი აეძულებინა დაფიქრებულიყო იმაზე, რაც სცენაზე ხდებოდა. აქედან გამომდინარე, მისი პიესები დიდაქტიკური ხასიათისაა: ხშირია სცენაზე დაფებზე დაწერილი ანდაზების, მაქსიმების გამოტანა, პუბლიკისადმი მიმართული [[აპარტე]]ები, პიესის კომენტარები, სასიმღერო ჩანართები და ა.შ. იგი აიძულებს მაყურებელს კრიტიკულად შეხედოს ამბავს. ამ პროცესმა, რომელსაც ბრეხტი „დისტანციაციას“ (Verfremdung-Effekt) უწოდებს,დიდი გავლენა იქონია შემდგომი თაობის რეჟისორებზე.


== ნაწარმოებები ==
== ნაწარმოებები ==
* [[ბაალი (პიესა)|"ბაალი"]], 1918
* [[ბაალი (პიესა)|„ბაალი“]], 1918
* ''წვრილ ბურჟუათა ქორწილი'', 1919
* ''წვრილ ბურჟუათა ქორწილი'', 1919
* ''დაფდაფები ღამეში'', 1920
* ''დაფდაფები ღამეში'', 1920
ხაზი 44: ხაზი 44:


== რესურსები ინტერნეტში ==
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commonscat-inline|Bertolt Brecht}}
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/BrechtGuide Brecht's works in English: A bibliography]: The bibliography of Bertolt Brecht's works in English translation aims to present a comprehensive listing of Brecht's works published in English translation.
* {{ბრიტანიკა|78614}}
* {{IMDB name|0106517}}
* {{IBDB name|4511}}
* {{Find a Grave|2972}}
* {{Internet Archive author |search=Bertolt Brecht}}
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/BrechtGuide ბრეხიტის ნამუშევრები ინგლისურად]
* [http://german.lss.wisc.edu/brecht/ ბრეხტის საერთაშორისო საზოგადოება]
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/German.BrechtYearbook The Brecht Yearbook]
* [http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/German.BrechtYearbook The Brecht Yearbook]
* [http://german.lss.wisc.edu/brecht/ The International Brecht Society]
* [http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=2972 Bertolt Brecht's Photo & Gravesite]
* [http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=2972 Bertolt Brecht's Photo & Gravesite]
* [http://www.erasmuspc.com/index.php?option=com_content&task=view&id=293&Itemid=81 Poem of Brecht on the street in Portland]
* [http://www.erasmuspc.com/index.php?option=com_content&task=view&id=293&Itemid=81 Poem of Brecht on the street in Portland]
* [http://vault.fbi.gov/Bertolt%20Brecht%20/ FBI files on Bertolt Brecht]
* [http://vault.fbi.gov/Bertolt%20Brecht%20/ FBI files on Bertolt Brecht]
* [http://www.lib.uchicago.edu/efts/BRECHT/brecht.bib.html ''Brechts Werke'', Bibliography]
* [http://www.lib.uchicago.edu/efts/BRECHT/brecht.bib.html ''Brechts Werke'', Bibliography]
* [http://mobydicks.com/lecture/Brechthall/messages/70.html ''A history of Mack the Knife'' by Joseph Mach at Brechthall]
* [http://mobydicks.com/lecture/Brechthall/messages/70.html ''A history of Mack the Knife'']


{{DEFAULTSORT:ბრეხტი, ბერტოლტ}}
{{DEFAULTSORT:ბრეხტი, ბერტოლტ}}

21:58, 14 ივლისი 2018-ის ვერსია

ბერტოლტ ბრეხტი

ბერტოლტ ბრეხტი (გერმ. Bertolt Brecht; სრული სახელი გერმ. Eugen Berthold Friedrich Brecht ოიგენ ბერტოლდ ფრიდრიხ ბრეხტი; დ. 10 თებერვალი, 1898, აუგსბურგი, ბავარია ― გ. 14 აგვისტო, 1956, ბერლინი) — გერმანელი პოეტი, პროზაიკოსი, რეჟისორი და დრამატურგი, თეატრის რეფორმატორი, თეატრ „ბერლინის ანსამბლის“ დამაარსებელი.

ბიოგრაფია

ბურჟუაზიულ ოჯახში დაბადებული ბერტოლტ ბრეხტი წერას ძალიან ადრე იწყებს, მისი პირველი ნაწარმოები 1914 წელს ქვეყნდება. იგი ჯერ ფილოსოფიას ეუფლება, შემდეგ მედიცინის სწავლას იწყებს და პირველი მსოფლიო ომის დროს ექთნად მუშაობს. 1918 წელს ბრეხტი წერს თავის პირველ პიესას, ბაალი. ამას მოჰყვება პიესები დაფდაფები ღამეში (1919) და ქალაქთა ჯუნგლებში (1921). ეს სამი ნაწარმოები ავტორის ანარქისტულ მხარეს წარმოაჩენს.

1924 წელს ბრეხტის პიესები იდგმება ბერლინში, რეინჰარდტის მიერ. იმავე წელს ბრეხტის საყვარელი ხდება ელიზაბეტ ჰაუპტმანი. 1928 წელს ბრეხტი ქმნის სამგროშიან ოპერას, რომელიც მისი და საერთოდ გერმანული თეატრის ერთ-ერთი უდიდესი წარმატებაა.

მალე ბრეხტი ცოლად ირთავს ჰელენს და ხდება მარქსისტი. ნაციზმის აღმასვლა იძულებულს ხდის 1933 წელს დატოვოს გერმანია, სადაც მისი ნაწარმოებები აკრძალულ იქნება. იგი მოგზაურობს ევროპაში (დანია, ფინეთი, რუსეთი), შემდეგ კი აშშ-ში, კალიფორნიაში სახლდება. 1947 წელს თავისი მარქსისტული იდეების გამო აქედანაც იძულებული ხდება გაემგზავროს. ამ პერიოდში იწერება ბრეხტის შემოქმედების დიდი ნაწილი, მათ შორის გალილეის ცხოვრება, დედა კურაჟი და მისი შვილები, არტურო უის წინააღმდეგობრივი აღმასვლა, კავკასიური ცარცის წრე და მცირე ორგანონი თეატრისთვის. ამ უკანასკნელში მოცემულია ბრეხტისეული თეორია ეპიკური თეატრისა და „დისტანციაციის“ შესახებ.

ბერტოლტ ბრეხტისა და ჰელენ ვეიგელის საფლავი.

1949 წელს დრამატურგი საბოლოოდ სახლდება აღმოსავლეთ ბერლინში, სადაც ხელმძღვანელობს თეატრს „ბერლინის ანსამბლი“ და გამოხატავს სოციალისტურ პოზიციებს. იგი აარსებს მარქსისტული მიმართულების „ეპიკურ თეატრს“. მხარს უჭერს კომუნისტურ დიქტატურას და, როცა 1953 წლის 17 ივნისს გერმანიის დემოკრეტულ რესპუბლიკაში ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებისათვის მუშათა მასობრივი საპროტესტო გამოსვლები იწყება, ბრეხტი იმავე დღეს წერილს უგზავნის ვალტერ იულბრიხტს და აცნობებს, რომ მთლიანად მხარს უჭერს მთავრობას და საბჭოთა ჯარების შემოყვანას. ამ დროს წარმოთქვამს ბრეხტი თავის ცნობილ ფრაზას: „თუ ხალხი ცუდად ფიქრობს შევცვალოთ ხალხი!“. გდრ-ის რეჟიმის თითქმის ოფიციალურ ფიგურად ქცეული ბრეხტი 1955 წელს იღებს სტალინის საერთაშორისო პრემიას მშვიდობისათვის. ბერტოლდ ბრეხტი ინფარქტით გარდაიცვალა 1956 წელს.

სტილი

ბრეხტს სურდა დაემსხვრია თეატრალური ილუზია და მაყურებელი აეძულებინა დაფიქრებულიყო იმაზე, რაც სცენაზე ხდებოდა. აქედან გამომდინარე, მისი პიესები დიდაქტიკური ხასიათისაა: ხშირია სცენაზე დაფებზე დაწერილი ანდაზების, მაქსიმების გამოტანა, პუბლიკისადმი მიმართული აპარტეები, პიესის კომენტარები, სასიმღერო ჩანართები და ა.შ. იგი აიძულებს მაყურებელს კრიტიკულად შეხედოს ამბავს. ამ პროცესმა, რომელსაც ბრეხტი „დისტანციაციას“ (Verfremdung-Effekt) უწოდებს,დიდი გავლენა იქონია შემდგომი თაობის რეჟისორებზე.

ნაწარმოებები

  • „ბაალი“, 1918
  • წვრილ ბურჟუათა ქორწილი, 1919
  • დაფდაფები ღამეში, 1920
  • ქალაქთა ჯუნგლებში, 1922
  • ადამიანი ადამიანისთვის, 1925
  • სამგროშიანი ოპერა , 1928
  • თანხმობის მნიშვნელობა, 1929
  • მაჰაგონის ქალაქის დიდება და დაცემა, 1929
  • გადაწყვეტილება, 1930
  • გამონაკლისი და წესი, 1930
  • დედა, 1931
  • მრგვალი და მახვილი თავები, 1933
  • დედა კარარის თოფები, 1937
  • დედა კურაჟი და მისი შვილები, 1937
  • III რეიხის შიში და გაჭირვება, 1938
  • გალილეის ცხოვრება, 1938
  • მეტრი პუნტილა და ლაქია მატი, 1941
  • არტურო უის წინააღმდეგობრივი აღმასვლა, 1941
  • სიმონ მაშარის ხილვები, 1942
  • შვეიკი მეორე მსოფლიო ომში, 1943
  • კავკასიური ცარცის წრე, 1945
  • ანტიგონე, 1947
  • კომუნის დღეები, 1949
  • მცირე ორგანონი თეატრისთვის, 1948
  • დიალექტიკა თეატრში, 1951
  • ტურანდოტი, ანუ მრეცხავთა კონგრესი, 1954

რესურსები ინტერნეტში