პეტრე ჩაადაევი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

14:13, 1 იანვარი 2018-ის ვერსია

პეტრე იაკობის ძე ჩაადაევი (რუს. Пётр Я́ковлевич Чаада́ев; დ. 27 მაისი (7 ივნისი), 1794, მოსკოვი — გ. 14 აპრილი (26 აპრილი), 1856, მოსკოვი) — რუსი მოაზროვნე და პუბლიცისტი. სწავლობდა მოსკოვის უნივერსიტეტში, მონაწილეობდა 1812 წლის სამამულო ომში და საზღვარგარეთის ლაშქრობებში (1813-1814). პეტრე ჩაადაევი „კეთილდღეობის კავშირის“ წევრი იყო. 1823-1826 წლებში მოგზაურობდა საზღვარგარეთ, სადაც გაეცნო თომას შელინგისა და თ. ლამენეს რელიგიურ-ფილოსოფიურ იდეებს. 1829-1831 წლებში შექმნა თავისი მთავარი ნაწარმოები „წერილები ისტორიის ფილოსოფიის შესახებ“ (ფრანგულ ენაზე), რომელიც ცნობილია „ფილოსოფიური წერილების“ სახელწოდებით. ჟურნალ „ტელესკოპში“ დაბეჭდილ პირველ წერილში გამოთქმულმა გულისწყრომამ „ადამიანთა მოდგმის მსოფლიო აღზრდისაგან“ რუსეთის განზე გადგომის, ეროვნული თვითკმაყოფილების და სულიერი მოდუნების გამო, რაც აფერხებს მისთვის ზეციდან წინასწარდასახული ისტორიული მისიის შეგნებასა და აღსრულებას, ხელისუფლების მკვეთრი უკმაყოფილება გამოიწვია და მეფის ბრძანებით პეტრე ჩაადაევი შეშლილად გამოაცხადეს.

„ფილოსოფიურ წერილებში“ პეტრე ჩაადაევმა თავი გამოაცხადა კათოლიციზმის მთელი რიგი პრინციპების მიმდევრად, მაგრამ ა. გერცენმა მის მსოფლმხედველობას მაინც რევოლუციური კათოლიციზმი უწოდა. ჩაადაევს აღაფრთოვანებდა კათოლიკურ ორთოდოქსობასთან შეუთავსებელი „სასიამოვნო რწმენა კაცობრიობის მომავალი ბედნიერებისა“, იმედოვნებდა, რომ აღსრულდებოდა მიწიერი მოლოდინი ხალხისა, ვითარცა ზეგონიერი ერთობისა, რომელიც დაძლევს ეგოიზმს და ინდივიდუალიზმს, როგორც ადამიანის საყოველთაო დანიშნულებასთან შეუსაბამოს. პეტრე ჩაადაევი არ თანაუგრძნობდა სოციალიზმს, მაგრამ წინასწარმეტყველებდა მის გამარჯვებას. მისი ფილოსოფიურ-ისტორიული აზრი რუსული ფილოსოფიის განვითარების და თვითგამორკვევის მძლავრ სტიმულად იქცა.

ლიტერატურა

მაჭარაძე ვ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 67.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[ფაილი:Chaadaev portrait.jpeg|200პქ|მინი|მარჯვნივ|პორტრეტი]]
-'''პეტრე იაკობის ძე ჩაადაევი''' ({{Lang-ru|Пётр Я́ковлевич Чаада́ев}}; დ. {{OldStyleDate|7|ივნისი|1794|27|მაისი}}, [[მოსკოვი]] — გ. {{OldStyleDate|26|აპრილი|1856|14|აპრილი}}, მოსკოვი) — [[რუსები|რუსი]] მოაზროვნე და პუბლიცისტი. სწავლობდა [[მოსკოვის უნივერსიტეტი|მოსკოვის უნივერსიტეტში]], მონაწილეობდა [[1812]] წლის სამამულო ომში და საზღვარგარეთის ლაშქრობებში ([[1813]]-[[1814]]). პეტრე ჩაადაევი „კეთილდღეობის კავშირის“ წევრი იყო. [[1823]]-[[1826]] წლებში მოგზაურობდა საზღვარგარეთ, სადაც გაეცნო [[თომას შელინგი|თომას შელინგისა]] და თ. ლამენეს [[რელიგია|რელიგიურ]]-[[ფილოსოფია|ფილოსოფიურ]] იდეებს. [[1829]]-[[1831]] წლებში შექმნა თავისი მთავარი ნაწარმოები „წერილები ისტორიის ფილოსოფიის შესახებ“ ([[ფრანგული ენა|ფრანგულ ენაზე]]), რომელიც ცნობილია „ფილოსოფიური წერილების“ სახელწოდებით. ჟურნალ „ტელესკოპში“ დაბეჭდილ პირველ წერილში გამოთქმულმა გულისწყრომამ „ადამიანთა მოდგმის მსოფლიო აღზრდისაგან“ [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის]] განზე გადგომის, ეროვნული თვითკმაყოფილების და სულიერი მოდუნების გამო, რაც აფერხებს მისთვის ზეციდან წინასწარდასახული ისტორიული მისიის შეგნებასა და აღსრულებას, ხელისუფლების მკვეთრი უკმაყოფილება გამოიწვია და მეფის ბრძანებით პეტრე ჩაადაევი შეშლილად გამოაცხადეს.
+'''პეტრე იაკობის ძე ჩაადაევი''' ({{Lang-ru|Пётр Я́ковлевич Чаада́ев}}; დ. {{Oldstyle|7|ივნისი|1794|27|მაისი}}, [[მოსკოვი]] — გ. {{OldStyleDate|26|აპრილი|1856|14|აპრილი}}, მოსკოვი) — [[რუსები|რუსი]] მოაზროვნე და პუბლიცისტი. სწავლობდა [[მოსკოვის უნივერსიტეტი|მოსკოვის უნივერსიტეტში]], მონაწილეობდა [[1812]] წლის სამამულო ომში და საზღვარგარეთის ლაშქრობებში ([[1813]]-[[1814]]). პეტრე ჩაადაევი „კეთილდღეობის კავშირის“ წევრი იყო. [[1823]]-[[1826]] წლებში მოგზაურობდა საზღვარგარეთ, სადაც გაეცნო [[თომას შელინგი|თომას შელინგისა]] და თ. ლამენეს [[რელიგია|რელიგიურ]]-[[ფილოსოფია|ფილოსოფიურ]] იდეებს. [[1829]]-[[1831]] წლებში შექმნა თავისი მთავარი ნაწარმოები „წერილები ისტორიის ფილოსოფიის შესახებ“ ([[ფრანგული ენა|ფრანგულ ენაზე]]), რომელიც ცნობილია „ფილოსოფიური წერილების“ სახელწოდებით. ჟურნალ „ტელესკოპში“ დაბეჭდილ პირველ წერილში გამოთქმულმა გულისწყრომამ „ადამიანთა მოდგმის მსოფლიო აღზრდისაგან“ [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის]] განზე გადგომის, ეროვნული თვითკმაყოფილების და სულიერი მოდუნების გამო, რაც აფერხებს მისთვის ზეციდან წინასწარდასახული ისტორიული მისიის შეგნებასა და აღსრულებას, ხელისუფლების მკვეთრი უკმაყოფილება გამოიწვია და მეფის ბრძანებით პეტრე ჩაადაევი შეშლილად გამოაცხადეს.
 „ფილოსოფიურ წერილებში“ პეტრე ჩაადაევმა თავი გამოაცხადა [[კათოლიციზმი|კათოლიციზმის]] მთელი რიგი პრინციპების მიმდევრად, მაგრამ ა. გერცენმა მის მსოფლმხედველობას მაინც რევოლუციური კათოლიციზმი უწოდა. ჩაადაევს აღაფრთოვანებდა კათოლიკურ ორთოდოქსობასთან შეუთავსებელი „სასიამოვნო რწმენა კაცობრიობის მომავალი ბედნიერებისა“, იმედოვნებდა, რომ აღსრულდებოდა მიწიერი მოლოდინი ხალხისა, ვითარცა ზეგონიერი ერთობისა, რომელიც დაძლევს [[ეგოიზმი|ეგოიზმს]] და [[ინდივიდუალიზმი|ინდივიდუალიზმს]], როგორც ადამიანის საყოველთაო დანიშნულებასთან შეუსაბამოს. პეტრე ჩაადაევი არ თანაუგრძნობდა [[სოციალიზმი|სოციალიზმს]], მაგრამ წინასწარმეტყველებდა მის გამარჯვებას. მისი ფილოსოფიურ-ისტორიული აზრი რუსული ფილოსოფიის განვითარების და თვითგამორკვევის მძლავრ სტიმულად იქცა.