ჰაბსბურგთა მონარქია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Growth of Habsburg territories.jpg|მინი|450პქ|ჰაბსბურგთა მონარქიის ზრდა.]] |
[[ფაილი:Growth of Habsburg territories.jpg|მინი|450პქ|ჰაბსბურგთა მონარქიის ზრდა.]] |
||
'''ჰაბსბურგთა მონარქია''' ({{lang-de|Habsburgermonarchie}}) ან '''იმპერია''', ზოგჯერ |
'''ჰაბსბურგთა მონარქია''' ({{lang-de|Habsburgermonarchie}}) ან '''იმპერია''', ზოგჯერ აგრეთვე ცნობილი, როგორც '''დუნაის მონარქია''' (Donaumonarchie) — არაოფიციალური სახელწოდება, სამეფოებისა და პროვინციების, რომლებიც 1780 წლამდე, ავსტრიის [[ჰაბსბურგები|ჰაბსბურგთა დინასტიის]] უმცროსი შტოს მიერ იმართებოდა, რომელიც მოგვიანებით 1918 წელს, სამართალმემკვიდრე <nowiki/>[[ჰაბსბურგ-ლოთარინგიის დინასტია|ჰაბსბურგ-ლოთარანგიის]] შტომ ჩაანაცვლა. მონარქია [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიის]] შემადგენლობაში მყოფი და მის გარეთ არსებული ტერიტორიებისაგან შედგებოდა. დინასტიის დედაქალაქი [[ვენა|ვენაში]], ხოლო 1583-1611 წლებში, დროებით [[პრაღა|პრაღაში]] მდებარეობდა. 1804-1867 წლებში ჰაბსბურგთა მონარქია ოფიციალურად მოიხსენიებოდა [[ავსტრიის იმპერია|ავსტრიის იმპერიის]] სახელით, 1867-1918 წლებში კი ცნობილი იყო, როგორც [[ავსტრია-უნგრეთის იმპერია]].<ref>Vienna website; http://www.wien-vienna.com/austrohungary.php</ref><ref name="Britannica AH">Encyclopedia Britannica online article Austria-Hungary; http://www.britannica.com/EBchecked/topic/44386/Austria-Hungary</ref> |
||
1806 წლის, საღვთო რომის იმპერიის გაუქმებამდე, ჰაბსბურგთა დინასტიის, ავსტრიის შტოს წარმომადგენლბეს, ხშირად [[საღვთო რომის იმპერატორთა სია|საღვთო რომის იმპერატორად]] ირჩევდნენ; 1415 წლიდან 1806 წლამდე, მხოლოდ [[კარლ VII ალბრეხტი|კარლ VII]] იყო ავსტრიის ერთადერთი არაჰაბსბურგი მმართველი.<ref>Metropolitan Museum of Art; http://www.metmuseum.org/toah/hd/habs/hd_habs.htm</ref><ref>University of Wisconsin; http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/holy%20roman%20empire.htm</ref> ჰაბსბურგთა მონარქია, საღვთო რომის იმპერიის გარდა, სხვა ქვეყნებსაც მოიცავდა, იმპერიის დიდი ნაწილი კი უცხო დინასტიების მიერ იმართებოდა. ჰაბსბურგთა მონარქია ხშირად არ მოიცავდა ყველა იმ ტერიტორიას, რომლებსაც ჰაბსბურგები აკონტროლებდნენ. ჰაბსბურგთა უფროსი შტო 1700 წლამდე, [[ჰაბსბურგთა ესპანეთი|ესპანეთის მართველები]] იყვნენ, მაგრამ როგორც წესი, ის არ შედის „ჰაბსბურგთა მონარქიის“ განმარტებაში. 1556 წლის [[კარლ V]]-ის გადადგომის შემდგომ, დინასტია ავსტრიისა და ესპანეთის ჰაბსბურგთა შტოებს შორის გაიყო. |
1806 წლის, საღვთო რომის იმპერიის გაუქმებამდე, ჰაბსბურგთა დინასტიის, ავსტრიის შტოს წარმომადგენლბეს, ხშირად [[საღვთო რომის იმპერატორთა სია|საღვთო რომის იმპერატორად]] ირჩევდნენ; 1415 წლიდან 1806 წლამდე, მხოლოდ [[კარლ VII ალბრეხტი|კარლ VII]] იყო ავსტრიის ერთადერთი არაჰაბსბურგი მმართველი.<ref>Metropolitan Museum of Art; http://www.metmuseum.org/toah/hd/habs/hd_habs.htm</ref><ref>University of Wisconsin; http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/holy%20roman%20empire.htm</ref> ჰაბსბურგთა მონარქია, საღვთო რომის იმპერიის გარდა, სხვა ქვეყნებსაც მოიცავდა, იმპერიის დიდი ნაწილი კი უცხო დინასტიების მიერ იმართებოდა. ჰაბსბურგთა მონარქია ხშირად არ მოიცავდა ყველა იმ ტერიტორიას, რომლებსაც ჰაბსბურგები აკონტროლებდნენ. ჰაბსბურგთა უფროსი შტო 1700 წლამდე, [[ჰაბსბურგთა ესპანეთი|ესპანეთის მართველები]] იყვნენ, მაგრამ როგორც წესი, ის არ შედის „ჰაბსბურგთა მონარქიის“ განმარტებაში. 1556 წლის [[კარლ V]]-ის გადადგომის შემდგომ, დინასტია ავსტრიისა და ესპანეთის ჰაბსბურგთა შტოებს შორის გაიყო. |
||
21:58, 17 ოქტომბერი 2017-ის ვერსია
ჰაბსბურგთა მონარქია (გერმ. Habsburgermonarchie) ან იმპერია, ზოგჯერ აგრეთვე ცნობილი, როგორც დუნაის მონარქია (Donaumonarchie) — არაოფიციალური სახელწოდება, სამეფოებისა და პროვინციების, რომლებიც 1780 წლამდე, ავსტრიის ჰაბსბურგთა დინასტიის უმცროსი შტოს მიერ იმართებოდა, რომელიც მოგვიანებით 1918 წელს, სამართალმემკვიდრე ჰაბსბურგ-ლოთარანგიის შტომ ჩაანაცვლა. მონარქია საღვთო რომის იმპერიის შემადგენლობაში მყოფი და მის გარეთ არსებული ტერიტორიებისაგან შედგებოდა. დინასტიის დედაქალაქი ვენაში, ხოლო 1583-1611 წლებში, დროებით პრაღაში მდებარეობდა. 1804-1867 წლებში ჰაბსბურგთა მონარქია ოფიციალურად მოიხსენიებოდა ავსტრიის იმპერიის სახელით, 1867-1918 წლებში კი ცნობილი იყო, როგორც ავსტრია-უნგრეთის იმპერია.[1][2]
1806 წლის, საღვთო რომის იმპერიის გაუქმებამდე, ჰაბსბურგთა დინასტიის, ავსტრიის შტოს წარმომადგენლბეს, ხშირად საღვთო რომის იმპერატორად ირჩევდნენ; 1415 წლიდან 1806 წლამდე, მხოლოდ კარლ VII იყო ავსტრიის ერთადერთი არაჰაბსბურგი მმართველი.[3][4] ჰაბსბურგთა მონარქია, საღვთო რომის იმპერიის გარდა, სხვა ქვეყნებსაც მოიცავდა, იმპერიის დიდი ნაწილი კი უცხო დინასტიების მიერ იმართებოდა. ჰაბსბურგთა მონარქია ხშირად არ მოიცავდა ყველა იმ ტერიტორიას, რომლებსაც ჰაბსბურგები აკონტროლებდნენ. ჰაბსბურგთა უფროსი შტო 1700 წლამდე, ესპანეთის მართველები იყვნენ, მაგრამ როგორც წესი, ის არ შედის „ჰაბსბურგთა მონარქიის“ განმარტებაში. 1556 წლის კარლ V-ის გადადგომის შემდგომ, დინასტია ავსტრიისა და ესპანეთის ჰაბსბურგთა შტოებს შორის გაიყო.
ლიტერატურა
- Ingrao, Charles. The Habsburg Monarchy, 1618–1815 (2000) excerpt and text search
- Ingrao, Charles. In Quest and Crisis: Emperor Joseph I and the Habsburg Monarchy (1979)
- Judson, Pieter M. The Habsburg Empire: A New History (2016). Downplays the disruptive impact of ethnic nationalism.
- Kann, Robert A. A History of the Habsburg Empire: 1526–1918 (U of California Press, 1974)
სქოლიო
- ↑ Vienna website; http://www.wien-vienna.com/austrohungary.php
- ↑ Encyclopedia Britannica online article Austria-Hungary; http://www.britannica.com/EBchecked/topic/44386/Austria-Hungary
- ↑ Metropolitan Museum of Art; http://www.metmuseum.org/toah/hd/habs/hd_habs.htm
- ↑ University of Wisconsin; http://faculty.history.wisc.edu/sommerville/351/holy%20roman%20empire.htm